Nghiên cứu: Nắng nóng đang trở nên nguy hiểm hơn

Mọi người đi bộ qua Cầu Big Four khi mặt trời lặn tại Công viên Waterfront vào ngày 22.6 tại Louisville, Kentucky. Ảnh: Jon Cherry/AP

Đợt nắng nóng đang gia tăng và lan rộng hiện đang ảnh hưởng đến khoảng 150 triệu người dân Mỹ từ bang Wisconsin đến Washington.

Các mốc thời gian về nhiệt độ cao kỷ lục qua đêm cũng được thiết lập mới — một dấu hiệu nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Nhiệt độ ban đêm cao nhanh hơn ban ngày, làm trầm trọng thêm về vấn đề sức khỏe của con người do nắng nóng. Điều này đặc biệt đúng ở các thành phố, nơi hiệu ứng đảo nhiệt đô thị khiến nhiệt độ ban đêm tăng cao.

Khi thế giới ấm lên, khả năng xảy ra các sự kiện nắng nóng cực độ tăng lên đáng kể, trong khi mức độ nghiêm trọng của các đợt lạnh cực độ kỷ lục lại giảm xuống.

Ông Fredi Otto, nhà khoa học khí hậu đứng đầu dự án World Weather Attribution cho biết hiệu ứng nhà kính đang dẫn đến các đợt nắng nóng thường xuyên hơn.

“Mỗi đợt nắng nóng kéo dài trở nên khắc nghiệt hơn so với nhiệt độ trong quá khứ”, bà Otto cho biết.

Các đợt nắng nóng mà thế giới đang trải qua hiện nay giữ mức nhiệt 1,2 độ C (2,16 độ F) trên toàn cầu. Nhiệt độ toàn cầu thậm chí còn nghiêm trọng hơn trong những thập kỷ tới nếu vẫn tiếp tục tăng.

Trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một số đợt nắng nóng nguy hiểm do hiện tượng ấm lên toàn cầu.

Những đợt nóng khác cũng xảy ra hàng chục đến hàng trăm lần, và sẽ không xảy ra nếu không có tác động của ô nhiễm khí hậu.

Đợt nắng nóng ở Tây Bắc Thái Bình Dương vào năm 2021; đợt nắng nóng ở Siberia vào năm 2020 và đợt nắng nóng ở Vương quốc Anh vào năm 2022, cùng với nhiều sự kiện gần đây khác là minh chứng cho thấy khí hậu đang ngày càng nóng và trở nên khắc nghiệt hơn.

Nắng nóng khắc nghiệt trở nên phổ biến hơn

Biến đổi khí hậu đang khiến các đợt nắng nóng khắc nghiệt trở nên phổ biến hơn, dữ dội hơn và kéo dài hơn. Nắng nóng cũng xảy ra sớm hơn hoặc muộn hơn trong mùa hè.

Và ở nhiều nơi trên thế giới, độ ẩm cũng tăng lên, khiến chúng trở nên nguy hiểm hơn.

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng chỉ ra các kiểu thời tiết nắng nóng trên các châu lục khác nhau đang diễn ra thường xuyên hơn, chẳng hạn như đợt nắng nóng ở Mỹ và châu Âu trong tháng này, đang trở nên phổ biến hơn trong mùa hè ở Bắc bán cầu.

Theo một phân tích khoa học mới đây, đợt nắng nóng ở Anh trong tháng 6 ghi nhận hơn 33 độ C ở Surrey (Anh), tăng hơn 100 lần so với trước kỷ nguyên ấm lên toàn cầu.

Phân tích cho biết, ba ngày liên tiếp nhiệt độ hơn 27 độ C ở đông nam nước Anh, cao hơn khoảng 100 lần so với thời điểm trước khi xảy ra hiện tượng ấm lên toàn cầu.

Ở Mỹ, nắng nóng là dạng thời tiết khắc nghiệt gây chết người nhiều nhất. Đợt nắng nóng hiện tại đặc biệt đe dọa vì đây là đợt nắng nóng đầu tiên trong mùa hè.

Từ Washington đến Thành phố New York ghi nhận nhiệt độ lên tới 43 độ C hoặc thậm chí cao hơn ở một số địa điểm.

Diễn biến nhiệt độ như vậy sẽ khiến công việc ngoài trời trở nên nguy hiểm trong thời gian dài. Và khi nhiệt qua đêm không giảm sẽ làm trầm trọng thêm mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng.

Chuyên gia Otto cho biết, ở hầu hết các nơi trên thế giới bên ngoài vùng nhiệt đới, bao gồm Mỹ và Vương quốc Anh, các đợt nắng nóng sẽ giảm nếu không đốt nhiên liệu hóa thạch.

“Nhiệt độ cực đoan và biến đổi khí hậu do con người gây ra đã gây ra gánh nặng lớn cho xã hội, dẫn đến hàng nghìn ca tử vong sớm và tạo sức ép lớn lên cơ sở hạ tầng cũng như hệ sinh thái. Ngoài ra, nhiệt độ cực đoan cũng gây ra thiệt hại cho nông nghiệp và giảm năng suất”, chuyên gia Otto nói.

Bên cạnh đó, nhà nghiên cứu Otto cũng cung cấp thêm một lưu ý thận trọng: Các mô hình máy tính đang “đánh giá thấp nghiêm trọng” các xu hướng nhiệt độ cực đoan mà chúng ta thấy hiện nay.

Theo ông Otto, điều này có nghĩa là các dự báo về nhiệt độ cực đoan trong tương lai đang bị đánh giá thấp so với thực tế trước sự thay đổi của các kiểu thời tiết do biến đổi khí hậu gây ra.

Michael Mann, một nhà nghiên cứu về khí hậu tại Đại học Pennsylvania, cũng phát hiện ra các mô hình nghiên cứu gặp khó khăn khi đưa ra dự báo về nắng nóng trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu đã phát hiện ra sự gia tăng hiện tượng mái vòm nhiệt dai dẳng trong những năm gần đây.

"Các mô hình khí hậu có thể đang đánh giá thấp mối quan hệ giữa biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt dai dẳng vào mùa hè hiện nay", chuyên gia Mann nhấn mạnh.

HỒNG NHUNG