Ngọt ngào phong vị Tết phương Nam

Em là con gái “đất chín Rồng”, lấy chồng xa xứ, thỉnh thoảng mới có năm thu xếp được về quê ăn tết nhưng nỗi nhớ Tết phương Nam thì lúc nào cũng ăm ắp trong tim. Năm nào cũng vậy, cứ đầu tháng Chạp là đã thấy nôn nao nhớ Tết. Em nói, nỗi nhớ Tết quê mình nó kỳ lạ lắm, nhiều khi người ta cứ da diết, đắm say nhung nhớ ngay cả khi đang sống trong vòng tay yêu dấu của quê nhà. Như năm nay, em đang về quê mẹ ăn Tết mà sao lòng vẫn dào dạt nhung nhớ.

Phải chăng em đang nhớ những cái Tết xưa trong hoài niệm, nhớ những mùa nước nổi của tuổi thơ bơi xuồng đi bắt cá linh, đi hái bông súng, hái hoa điên điển? Hay nhớ thời thanh xuân hăm hở như làn gió chướng của mình?

Tuổi trẻ đời người cũng như là gió, cảm nhận được nó đấy, yêu thương dâng trào đấy nhưng nó lại rất hư ảo khó lòng nắm giữ… Vậy nên đừng nên toan tính mà hãy cứ vô tư sống hết mình, hãy cứ hào phóng tận hiến như làm gió phương Nam.

Em bảo, Tết của người phương Nam rậm rịch bắt đầu từ độ tháng Chạp, khi các gia đình lục tục đi tuốt lá mai để cây trổ bông đúng Tết. Kinh nghiệm tuốt lá mai vàng của ngn]ời phương Nam tưởng đơn giản nhưng thực ra cũng cầu kỳ chả kém kỹ thuật tỉa củ thủy tiên của người Bắc để chậu thủy tiên trổ bông đúng thời khắc giao thừa. Tuốt lá thế nào để cây mai, vườn mai trổ bông đúng tiết Xuân là một bí quyết không phải ai cũng biết.

Không khí tết nhất chỉ thực sự náo nhiệt và sôi động từ những ngày 23 tháng Chạp, khi các gia đình đã hoàn tất việc làm cỗ tiễn ông Táo về trời. Lúc này cũng chỉ còn có một tuần là sang năm mới, bảo sao mà không cập rập? Thời gian chẳng đợi ai. Vậy nên những chuyến xe chở những người con xa quê cứ hối hả mang tình yêu, nỗi nhớ về quê mẹ để cái Tết được đủ đầy, sum họp.

Nếu như người dân miền Bắc chơi đào, chơi quất dịp Tết đến Xuân về thì với người dân miền Nam Bộ quê em, Tết hiện hữu bằng chậu mai vàng rực và những chậu bông vạn thọ nở bừng bừng bên mỗi hiên nhà. Bất kể nhà giàu hay nghèo, Tết đến xuân nhà nào cũng đều có mai, có cúc.

Cây mai vàng với sức sống bền bỉ thể hiện khát vọng của con người có khả năng vững vàng theo năm tháng, vươn sức sống để đâm chồi nảy lộc. Cây mai cũng tượng trưng cho phẩm chất nhẫn nại, kiên trì và can đảm trước mọi khó khăn thử thách.

Bông mai vàng thì tượng trưng cho vẻ đẹp sang trọng, cao quý, như thành quả rực rỡ sau những nỗ lực phấn đấu không ngừng. Còn bông cúc vạn thọ giản dị, gần gũi, dễ thương thì tượng trưng cho mong ước về tuổi thọ, sức khỏe dồi dào.

Ngày Tết, ngoài mai và cúc để chơi kiểng, trên bàn thờ gia tiên của người dân Nam Bộ quê em bao giờ cũng có mâm ngũ quả với đầy đủ mãng cầu, dừa, đu đủ, sung, xoài… tượng trưng cho mong muốn thịnh vượng. Theo như cách nói bây giờ thì mâm ngũ quả đó là thể hiện mong muốn của gia chủ: “cầu vừa đủ xài” hoặc “cầu vừa (dừa) đủ sướng” (sung nghĩa là sung sướng). Tất nhiên, còn phải kể đến cặp dưa hấu đỏ hoặc vàng thì mới đủ năm loại quả thờ (ngũ quả).

Cỗ Tết của người Nam Bộ thì rất phong phú tùy theo gia cảnh và phong tục hoặc khẩu vị nhưng tựu trung có 3 món không thể thiếu là thịt kho tàu, bánh tét và dưa kiệu.

Tết phương Nam ở miệt vườn thì giản dị hơn nhiều so với phố thị nhưng sự đầm ấm, vui tươi thì không hề kém. Nếu như ở các đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ đều có đường hoa, hội hoa xuân nổi tiếng với quy mô lớn thì miệt vườn cũng có những chợ hoa, cồn hoa nhỏ thôi nhưng cũng đủ đẹp và rực rỡ để phục vụ nhu cầu mua sắm hoa cảnh hoặc nhu cầu thăm thú, check-in.

Vài năm gần đây, dân thành phố và du khách có xu hướng du xuân miệt vườn Nam Bộ. Không chỉ khách, người dân miệt xứ cũng bắt theo “trend” khi một số đầu tư làm du lịch nhà vườn, số khác tự thưởng cho mình chuyến du xuân vui vẻ.

Ngày Xuân thong dong, còn gì tuyệt vời hơn khi vừa được ngắm chợ nổi nhộn nhịp trên sông, đi dưới vườn cây trĩu quả thưởng thức trái cây miệt vườn nức tiếng thơm ngon… Đặc biệt, sau chuỗi ngày triền miên cỗ bàn ngày Tết, không gì sung sướng hơn khi được thưởng thức một bữa tiệc ngọt ngào hương vị đồng quê với những món ăn dân dã như ốc, ếch, lươn, chuột đồng hay lẩu mắm cá đồng… Giữa không gian hương đồng cỏ nội, nhấp môi một xị gụ nhỏ cũng đủ để vui quên lối về…

Hải Triều