Người cao tuổi gặp khó khăn khi nhận lương hưu qua tài khoản ngân hàng

Thiếu cơ sở vật chất tại các xã khó khăn là một trong những vấn đề còn tồn tại, vướng mắc trong thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, theo tổng hợp phản ánh và khảo sát thực tế của Bộ KH&CN thời gian qua.

Cụ thể, cơ sở vật chất tại bộ phận phục vụ hành chính còn thiếu thốn, diện tích phục vụ nhân dân chật hẹp, không bảo đảm. Nhiều xã, phường thiếu trang thiết bị hỗ trợ số hóa giấy tờ, máy lấy số xếp hàng tự động, màn hình hiển thị số thứ tự, và máy tính cấu hình thấp, ảnh hưởng đến vận hành Trung tâm, điểm phục vụ hành chính công.

Cùng với đó, tại nhiều xã khó khăn, trên địa bàn cả xã không có bất kỳ điểm rút tiền ATM nào, người dân phải đi xa (10km) để rút tiền; người cao tuổi gặp khó khăn khi nhận lương hưu, bảo trợ xã hội qua tài khoản ngân hàng.

Theo đánh giá của Bộ KH&CN, ở một số xã khó khăn, người cao tuổi gặp khó khi nhận lương hưu, bảo trợ xã hội qua tài khoản ngân hàng.

Nguyên nhân của tình trạng trên, theo Bộ KH&CN tổng hợp từ phản ánh của địa phương và ghi nhận thực tế, là do hạ tầng tài chính – ngân hàng chưa phủ tới những khu vực vùng sâu, vùng xa do mật độ dân cư thấp, nhu cầu rút tiền không lớn nên các ngân hàng thương mại thiếu động lực kinh tế để đầu tư chi nhánh, cây ATM ở những nơi lợi nhuận thấp.

Mặt khác, nguồn lực đầu tư của cấp xã, phường còn hạn chế, chưa rõ đơn vị thực hiện mua sắm hoặc tâm lý chờ đợi để thực hiện mua sắm.

Liên quan đến phát triển thanh toán không dùng tiền mặt ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, trong nội dung báo cáo Thủ tướng Chính phủ hồi tháng 7/2025 về kết quả triển khai “Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021 – 2025”, Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc cơ quan này trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 316 ngày 9/3/2021 phê duyệt triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money) là nhằm tăng cường việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ thanh toán, đặc biệt tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của Việt Nam...

Tiếp đó, VNPT, Viettel và MobiFone đã được chấp thuận triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money. Sau 3 năm triển khai dịch vụ, theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước, 3 doanh nghiệp thực hiện thí điểm đã đạt được kết quả khả quan và đảm bảo an toàn, góp phần vào phát triển hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, tăng cường việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính, nhất là tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của Việt Nam.

Thống kê cho thấy, đến cuối năm 2024, tổng số tài khoản Mobile Money được mở tại các doanh nghiệp thực hiện thí điểm là 10,22 triệu; trong đó số tài khoản đăng ký và sử dụng dịch vụ ở vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo chiếm 72%. Cùng với đó, đã có gần 11.900 điểm kinh doanh được thiết lập, hơn 276.000 đơn vị chấp nhận thanh toán qua dịch vụ Mobile Money.

Tuy vậy, Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ rõ, một trong những tồn tại, hạn chế thời gian qua là cơ sở hạ tầng thanh toán của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán vẫn chủ yếu tập trung ở khu vực thành thị, chưa phủ rộng khắp được khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Đồng thời, vẫn còn nhiều người cao tuổi đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội không muốn sử dụng thanh toán qua ngân hàng vì sợ rủi ro, trục trặc kỹ thuật khi sử dụng; ở một số địa phương có điều kiện khó khăn, người dân chưa có điều kiện sử dụng thiết bị thông minh để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.

Trong định hướng thời gian tới, để tiếp tục phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên cả nước, ngoài việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ để phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán mới, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan trong việc tổ chức thí điểm dịch vụ Mobile Money để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Bộ KH&CN đề xuất, ở những xã khó khăn, các địa phương cần triển khai giải pháp tài chính thay thế như mô hình điểm rút tiền tại bưu điện, trạm y tế...

Để tháo gỡ tình trạng thiếu cơ sở vật chất tại các xã khó khăn trong chuyển đổi số giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ KH&CN cho rằng: Việc cần làm là UBND các tỉnh phối hợp với ngân hàng triển khai thêm nhiều điểm ATM tại các xã khó khăn, bảo đảm 100% xã, phường có ít nhất 1 điểm ATM.

Bên cạnh đó, cần triển khai các giải pháp tài chính thay thế như mô hình điểm rút tiền tại bưu điện, trạm y tế, đại lý ViettelPay, VNPTPay...; đồng thời, khẩn trương rà soát, bố trí đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị phù hợp cho cấp xã, bảo đảm hiệu quả, tránh lãng phí, nâng cao chất lượng phục vụ và tính chuyên nghiệp của Trung tâm phục vụ hành chính công.

Với việc các UBND tỉnh tập trung triển khai những giải pháp nêu trên, Bộ KH&CN kỳ vọng sẽ đạt được mục tiêu 100% xã, phường có giải pháp tài chính phục vụ việc rút tiền cho người dân.