Người dân Khartoum giận dữ

Các đường phố của thành phố Khartoum hầu như vắng bóng người và xe cộ vào hôm 16/4, với nhiều rào chắn được dựng lên.

Vào ngày hôm đó, không quân Sudan kêu gọi công dân ở trong nhà giữa lúc thực hiện cuộc thanh sát trên không đối với các khu vực hoạt động của nhóm bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF).

Tuy nhiên, tại các tiệm bánh, hàng dài người vẫn xếp hàng và một số cửa hàng vẫn mở cửa. Nhiều người đã mạo hiểm ra ngoài mua thức ăn trước khi trở về nhà để đảm bảo an toàn.

Vào buổi chiều, các cuộc giao tranh tạm dừng trong ba giờ để cho phép hàng nghìn người đang bị phong tỏa di chuyển và đưa những người bị thương đến bệnh viện. Nhiều người dân tại thành phố đã sốc và tức giận.

Không giống những vùng khác của đất nước, chẳng hạn khu vực Darfur ở phía Tây thường xuyên hỗn loạn, Khartoum không quen với giao tranh. Đây là lần đầu tiên người dân thủ đô chứng kiến những vụ đụng độ như vậy.

Thức giấc với tiếng nổ

Vào sáng 16/4, Hiệp hội Bác sĩ của Sudan cho biết ít nhất 17 thường dân đã thiệt mạng trong thành phố. Tuy nhiên, sau hai ngày giao tranh, con số nạn nhân thực sự có thể cao hơn.

Nói với BBC, Kholood Khair - sống tại thành phố Khartoum - chia sẻ rằng người dân ở đây không chắc đâu là nơi an toàn.

“Tất cả người dân thường được khuyến cáo ở nhà, nhưng điều đó không thể đảm bảo an toàn cho mọi người. Rất nhiều người đang ở trong nhà hoặc xung quanh nhà, trên mái nhà, trong vườn,... đã bị thương hoặc thiệt mạng bởi một viên đạn lạc”, cô chia sẻ.

Giao tranh ác liệt và các vụ nổ tiếp tục làm rung chuyển thành phố này, bao gồm cả những khu vực do tổ chức bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) nắm giữ. Điều đó cho thấy họ không có nhiều bằng chứng để chứng minh đã kiểm soát 90% Khartoum.

Hamid Khalafallah, một nhà nghiên cứu và phân tích chính sách tại Viện Chính sách Trung Đông Tahrir ở Khartoum, nhận định quân đội Sudan dường như đang ném bom các mục tiêu trong thành phố.

Hamid Khalafallah cho biết ông bị đánh thức bởi tiếng súng. Ảnh: BBC.

"Chúng tôi thức giấc khi nghe thấy tiếng súng và tiếng bom rất dữ dội, trong một số trường hợp còn to hơn cả ngày hôm qua", ông nói hôm 16/4. Ông đồng thời đã nghe thấy tiếng máy bay chiến đấu quần thảo trên đầu.

"Về cơ bản, lực lượng vũ trang Sudan đang cố gắng nhắm mục tiêu vào các địa điểm có lực lượng dân quân của lực lượng hỗ trợ nhanh”, ông nhận định.

Về vấn đề này, cô Khair cho biết quân đội Sudan đã nói với người dân rằng họ sẽ truy quét lực lượng RSF ở nhiều khu vực. Theo bà, lực lượng RSF đã cài mình vào các khu vực đông dân cư. Bà sợ rằng điều này có thể dẫn đến việc "giết người bừa bãi".

Katharina von Schroeder, thuộc tổ chức Save the Children, đã bị mắc kẹt trong một trường học ở thủ đô Khartoum kể từ khi cuộc giao tranh bắt đầu vào ngày 15/4.

"Mỗi khi chúng tôi nghĩ rằng nó đang lắng xuống thì đột nhiên nghe thấy một tiếng ồn khác. Các vụ nổ mạnh nhất là vào sáng nay, khi chúng tôi chứng kiến một số lính không quân được triển khai, hoặc máy bay chiến đấu. Chúng tôi quyết định đi xuống tầng hầm trong khoảng một giờ”, cô nói vào hôm 16/4.

Giao tranh đang diễn ra trên khắp đất nước, từ Darfur ở phía Tây - nơi ba nhân viên Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) thiệt mạng, đến Port Sudan trên bờ Biển Đỏ ở phía Đông.

Ở Port Sudan, cư dân tỉnh giấc vì tiếng nổ, nhưng sau đó, mọi thứ dường như đã lắng xuống.

"Tôi thức dậy khi nghe thấy âm thanh của máy bay chiến đấu quần thảo trên khu phố của mình. Nhìn thấy những chiếc máy bay trên bầu trời, RSF bắt đầu nhắm mục tiêu vào chúng bằng tên lửa phòng không", Othman Abu Bakr, một cư dân thành phố, nói.

"Mặt đất rung chuyển, theo đúng nghĩa đen. Một lần nữa, cả gia đình tôi lại tập trung trong một căn phòng. Chúng tôi thực sự sợ hãi", ông nói thêm.

Tuy nhiên, âm thanh của giao tranh sau đó lắng xuống. Ông Abu Bakr cho biết ông đi ra ngoài và nhìn thấy các binh sĩ đang ăn mừng trên đường phố.

Tâm điểm của làn sóng tức giận

Các bệnh viện ở Khartoum đã phải vật lộn để ứng phó với con số thương vong ngày càng tăng. Nhiều người đã phàn nàn về việc thiếu bác sĩ và cơ sở hạ tầng y tế.

Ngày 21/4 sắp tới sẽ đánh dấu kết thúc của tháng chay Ramadan và bắt đầu lễ hội Eid al-Fitr, song người dân Khartoum đang tự hỏi liệu họ có gì để ăn mừng hay không.

Ngay cả trước khi bạo lực nổ ra, nước này đã chứng kiến nhiều ngày căng thẳng, khi các thành viên của RSF được tái triển khai trên khắp đất nước. Quân đội Sudan coi động thái này là một mối đe dọa.

Những căng thẳng đó đã phá vỡ mô hình xã hội thông thường trong tháng Ramadan, khi nhiều người không thể tuân thủ thông lệ ăn mừng và cầu nguyện vào cuối mỗi ngày nhịn ăn dài.

Cột khói lớn bốc lên tại thủ đô Khartoum giữa đụng độ quân sự giữa các phe phái. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, vào lễ hội Eid, người dân thường di chuyển rất nhiều, thăm các thành viên trong gia đình, hàng xóm và bạn bè thân thiết. Tuy nhiên, điều đó đã trở nên không chắc chắn vào năm nay.

Khi người dân chờ đợi kết quả của cuộc giao tranh, tâm điểm của sự tức giận hướng vào hai vị tướng trong cuộc tranh chấp: Tướng quân đội Abdel Fattah al-Burhan và tướng Mohamed Hamdan Dagalo - người lãnh đạo RSF.

Giao tranh giữa hai bên đã nổ ra vào cuối tuần qua khi căng thẳng gia tăng về việc sáp nhập lực lượng RSF vào quân đội. Sự bất đồng về thời gian đã cản trở việc ký kết thỏa thuận được cộng đồng quốc tế bảo trợ về quá trình chuyển đổi sang chế độ dân chủ sau cuộc đảo chính năm 2021.

Tuy nhiên, ngay bây giờ, nhiều người Sudan muốn hòa bình và ổn định hơn là khao khát dân chủ.

Không những vậy, một cuộc đối đầu kéo dài giữa RSF và quân đội có thể khiến Sudan rơi vào tình trạng xung đột lan rộng, khi nước này phải vật lộn với sự sụp đổ kinh tế và bạo lực giữa các bộ lạc, đồng thời cũng có thể làm ảnh hưởng đến nỗ lực tổ chức bầu cử.

Vân Đinh