Người đàn ông 66 tuổi bị đột quỵ nhẹ do hẹp động mạch cảnh thừa nhận chủ quan với dấu hiệu cảnh báo này

Ngất nhiều lần do hẹp động mạch cảnh

Ông Lợi (66 tuổi) có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, đi khám và uống thuốc đầy đủ theo toa của bác sĩ bệnh viện gần nhà.

Hai tuần nay huyết áp ông không ổn định, thỉnh thoảng tăng lên 170-180/100 mmHg, uống thuốc hạ áp thì đỡ. Sau hai lần ngất xỉu tại nhà, mỗi lần kéo dài 5-10 phút, ông đến BVĐK Tâm Anh TP.HCM khám.

TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, cho biết ông Lợi nhập viện trong tình trạng chóng mặt, xây xẩm, huyết áp dao động 160-17-/110 mmHg. Trong quá trình cấp cứu, ông ngất thêm hai lần nữa. Kết quả chụp CT cho thấy vùng não có dấu hiệu nhồi máu não nhẹ, nguyên nhân là do động mạch cảnh trong bên phải hẹp nặng, cản trở dòng máu lên nuôi não.

Động mạch cảnh là các nhánh chính xuất phát từ động mạch chủ ngực, đi dọc hai bên cổ lên cung cấp máu nuôi não (động mạch cảnh trong) cũng như các cấu trúc ở cổ và mặt (động mạch cảnh ngoài). Hẹp động mạch cảnh trong xảy ra khi thành mạch bị dày lên do mảng xơ vữa, làm hẹp dần lòng mạch. Lưu lượng dòng máu lên não vì vậy cũng giảm theo. Khi mức độ hẹp nhiều sẽ gây tổn thương cho não, biểu hiện bằng triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua hay đột quỵ.

Các bác sĩ phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Suýt mất mạng vì trì hoãn phẫu thuật bệnh động mạch cảnh

Bác sĩ Dũng nhận định, ông Lợi đã xuất hiện những triệu chứng điển hình của cơn thiếu máu não thoáng qua (đột quỵ nhẹ). Nếu không được can thiệp mở rộng lòng mạch kịp thời, dòng máu lên não sẽ bị chặn hoàn toàn gây đột quỵ nghiêm trọng.

Tuy nhiên, khi ê kíp đã chuẩn bị xong cho ca mổ, ông Lợi thay đổi ý định. Ông cho rằng thể trạng mình xưa nay khỏe mạnh, không có triệu chứng bất thường. Những lần ngất chỉ diễn ra vài phút rồi ông tự tỉnh lại, có thể là do hạ đường huyết chứ không nguy hiểm. Ông trì hoãn phẫu thuật và xin về nhà điều trị nội khoa.

Vài ngày sau, ông Lợi ngất vào ban đêm khi đang ngủ. Lần này gần 20 phút sau ông mới tỉnh lại, choáng váng, vã mồ hôi. Ông được đưa đến viện cấp cứu lần thứ hai. "Tình trạng thiếu máu não của bệnh nhân đã ở mức báo động đỏ, buộc phải phẫu thuật để ngăn biến chứng đe dọa tính mạng", bác sĩ Dũng nói.

Bác sĩ lựa chọn phương pháp phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh trong phải cho ông Lợi. Để lấy trọn vẹn mảng xơ vữa, ê kíp phải kẹp chặt động mạch cảnh. Lúc này, con đường chính đưa máu lên não phải không có, phụ thuộc hoàn toàn vào các nhánh tuần hoàn phụ (tuần hoàn bàng hệ). Nhằm đảm bảo lượng máu tưới não đầy đủ, bác sĩ gây mê duy trì huyết áp người bệnh ở mức 130-140 mmHg.

Sau hơn một giờ, ê kíp bóc tách toàn bộ tổn thương, không để sót mảnh vụn xơ vữa trong lòng mạch vì dễ trôi đi gây tắc mạch máu. Ông Lợi tỉnh táo, hồi phục nhanh sau phẫu thuật vài giờ, huyết áp ổn định 130/80 mmHg. Ông xuất viện hai ngày sau đó.

Bệnh hẹp động mạch cảnh nguy hiểm thế nào?

Theo bác sĩ Dũng, bệnh động mạch cảnh thường không có triệu chứng cho đến khi xuất hiện cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ. Vì thế, khi có biểu hiện ngất, xây xẩm, méo miệng, liệt nửa người hoặc một bên tay/chân, khó nói hoặc không nói được, mất thị lực một bên, rối loạn thăng bằng…, cần đi khám và điều trị sớm để ngăn ngừa bệnh trở nặng.

Ngoài ra, việc tầm soát để phát hiện sớm bệnh đóng vai trò then chốt, giúp theo dõi và có chiến lược điều trị hiệu quả, phòng ngừa đột quỵ. Nhóm người có nguy cơ cao dù không có triệu chứng vẫn cần đi khám định kỳ và tầm soát bệnh tim mạch.

Để ngăn ngừa và làm chậm tiến triển của bệnh động mạch cảnh, nên bỏ thuốc lá, duy trì cân nặng khỏe mạnh, hạn chế chất béo xấu trong khẩu phần ăn, tăng cường nhiều loại trái cây và rau quả, giảm muối khi chế biến thức ăn, tập thể dục thường xuyên, không lạm dụng rượu bia. Kiểm soát các bệnh mạn tính như rối loạn mỡ máu, đái tháo đường và tăng huyết áp để bảo vệ hệ động mạch, trong đó có động mạch cảnh.

M.H (th)