Người giữ chữ Sán Dìu ở vùng đất 'xứ trà'

Lớp học chữ Hán – Nôm Sán Dìu của ông Trương Văn Chính thu hút khá nhiều người tham gia, góp phần gìn giữ nét văn hóa truyền thống và làm phong phú thêm kho tàng văn hóa Việt Nam trên vùng đất xứ Trà.

Gần 4 năm qua, người dân xóm Lát Đá, xã Tân Cương đã quen thuộc với những buổi học chữ Hán - Nôm Sán Dìu tại căn nhà nhỏ của ông Trương Văn Chính. Dù nắng mưa, lớp học vẫn đều đặn mỗi tuần ba buổi vào thứ Hai, thứ Tư, thứ Sáu trong dịp hè và vào các ngày Chủ nhật khi vào năm học.

Lớp học chữ Sán Dìu của ông Trương Văn Chính ở xóm Lát Đá, xã Tân Cương, Thái Nguyên thu hút sự quan tâm của những học sinh nhỏ tuổi

Sắp đến giờ học, vợ chồng ông Chính tạm gác công việc nương vườn, dọn dẹp nhà cửa, kê lại bàn ghế, chuẩn bị nước uống để đón bà con đến lớp học chữ. Về lý do mở lớp, ông Trương Văn Chính chia sẻ: “Tôi thấy các cháu sinh từ khoảng năm 90 về đây dần ít nói tiếng dân tộc, rồi ít biết về chữ viết, phong tục, tôi cũng lo chữ viết sẽ bị mất đi, nên khi tìm được sách, tôi đứng ra dạy miễn phí cho các cháu, học và ôn lại để giữ được nguồn gốc, bản sắc của dân tộc Sán Dìu”.

Xóm Lát Đá có trên 90% là người Sán Dìu nhưng ngày càng nhiều người không còn biết đọc, viết chữ Sán Dìu. Ngày đầu mở lớp, cũng không ít người lo ngại rằng lớp học sẽ khó thành công khi lớp trẻ có xu hướng cuốn theo nhịp sống hiện đại, còn người lớn thì lại quá bận bịu với việc lên nương, ra ruộng. Thế nhưng, trái với lo lắng ban đầu, lớp học của ông Chính lại thu hút khá nhiều học viên. Theo học ngoài các cháu nhỏ và những người lớn tuổi trong xóm Lát Đá còn có cả người dân các xóm lân cận; người cao tuổi nhất đã ngoài 60, nhỏ nhất mới khoảng 8 tuổi.

Học viên đến với lớp học đều mong muốn hiểu thêm truyền thống, giữ lấy chữ viết của dân tộc mình.

Lớp học có cả những cháu nhỏ ở các thôn xóm lân cận

Ông Mưu Văn Đức, người cao tuổi thường xuyên theo học, cho biết: “Cả làng chúng tôi rất vui, nhất trí, rất ủng hộ, nhất là cho các cháu nhỏ theo học để tiếng dân tộc Sán Dìu mình sau không bị mai một đi”.

Dù đã ngoài 75 tuổi, vợ chồng ông Chính vẫn kiên trì gắn bó với lớp học. Với sự nhẫn nại và tâm huyết, ông bà không chỉ truyền dạy từng con chữ mà còn giảng giải cặn kẽ những nếp sinh hoạt và phong tục của người Sán Dìu.

Em Nguyễn Tiến Anh ở xóm Lát Đá chia sẻ: đến lớp học của ông Chính giúp em hiểu hơn về dân tộc mình và góp phần giữ cho chữ viết của người Sán Dìu không bị mai một. “Cháu muốn bảo tồn chữ viết, nét văn hóa dân tộc và để văn hóa Sán Dìu sẽ lan tỏa đến mọi người”, Tiến Anh chia sẻ.

Ở tuổi ngoài 75, ông Chính vẫn miệt mài "truyền" ngọn lửa nhiệt huyết cho thế hệ trẻ

Bà Đào Thị San, vợ ông Chính luôn cẩn thận chuẩn bị từng ấm nước, chiếc bàn cho buổi học. Bà thấy vui khi lớp học ngày càng có nhiều người tham gia và hiểu hơn về dân tộc Sán Dìu của mình. "Đến bây giờ các cháu nhỏ đi học rất đều, lớp thường có 14-15 cháu, có hôm 20 cháu. Kể cả có hôm 1 cháu, 3 cháu đến ông bà vẫn dạy, lúc nào bà cũng ở cạnh, ủng hộ ông, như thế này là rất thành công rồi, các cháu đi học tôi rất vui, cảm thấy mình trẻ hơn…", bà Đào Thị San cho biết.

Ngày nay, ở cộng đồng người Sán Dìu, số người còn đọc và viết được chữ Sán Dìu không nhiều. Vì thế, lớp học của ông Chính trở thành nơi người già trẻ nhỏ cùng tìm về cội nguồn. Ông Trương Văn Chính cũng chia sẻ thêm: “Tôi sẽ cố gắng hết sức mình để dạy cho các cháu, đến khi nào sức khỏe của mình không cho phép nữa thì mới phải chịu”.

Bằng tâm huyết của mình, ông Chính đang giữ cho mạch nguồn văn hóa Sán Dìu chảy mãi nơi mảnh đất “xứ trà”. Lớp học nhỏ của ông không chỉ lưu giữ những con chữ mà còn “giữ lửa” và “truyền lửa” cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương, giúp thế hệ trẻ hiểu hơn những giá trị văn hóa của người Sán Dìu và của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

CTV Hoàng Tú-Công Luận/VOV-Đông Bắc