Người lao động cảnh giác nếu được tư vấn không cần học tiếng khi đi XKLĐ

Theo thống kê của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ), tính đến hết tháng 10/2025, cả nước đưa được hơn 120.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đạt 93,2% kế hoạch năm.

Trong đó, Nhật Bản tiếp tục là thị trường tiếp nhận lao động Việt Nam lớn nhất, với hơn 55.000 người. Tiếp đó là Đài Loan (Trung Quốc) với hơn 47.000 lao động, Hàn Quốc với gần 10.000 lao động. Ngoài ra, các thị trường truyền thống và nhiều thị trường khác ở khu vực châu Âu như Đức, Rumani, Hungary, Nga... giữ ở mức ổn định.

Người lao động đi xuất khẩu lao động về nước được tư vấn việc làm tại Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội

Ước tính đến cuối năm 2025, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong giai đoạn 2021-2025 đạt khoảng 636.000 người, tương đương 127,3% so với kế hoạch đề ra (500.000 người).

Ông Vũ Trường Giang, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) đánh giá, người lao động làm việc ở nước ngoài có mức lương ổn định, cao hơn đáng kể so với mức thu nhập cùng ngành nghề và trình độ ở trong nước. Mỗi năm, người lao động Việt Nam tại nước ngoài gửi về nước khoảng 6,5-7 tỷ USD, đóng góp quan trọng vào nguồn ngoại tệ quốc gia và cải thiện cuộc sống kinh tế gia đình. Ngoài những kết quả đạt được, trong giai đoạn vừa qua, lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài vẫn còn nhiều hạn chế và khó khăn.

Ông Giang dẫn chứng, tại thị trường Nhật Bản, việc đồng yên sụt giá mạnh khiến thu nhập thực tế của người lao động giảm, không còn hấp dẫn như trước. Nhật Bản tuy đã bổ sung hàng loạt chính sách, mở thêm nhiều ngành nghề tiếp nhận mới nhưng quy định tuyển chọn phức tạp khiến lao động trong nước dù có nguyện vọng sang Nhật vẫn khó xác định mình thuộc nhóm ngành nào.

Tại Hàn Quốc, khó khăn lớn nhất hiện nay là tình trạng lao động bỏ trốn, đặc biệt trong nhóm thuyền viên, do một số doanh nghiệp trả lương cao để lôi kéo lao động, gây cạnh tranh không lành mạnh.

Thị trường Đài Loan (Trung Quốc) cũng tồn tại tình trạng môi giới tràn lan, can thiệp sâu vào khâu tuyển chọn và chi phí, khiến chi phí đi làm việc bị đội lên cao. Trong hơn 500 doanh nghiệp đang hoạt động, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp năng lực yếu, cạnh tranh bằng cách chi hoa hồng cho môi giới để giành hợp đồng, rồi thu phí cao từ người lao động để bù lại.

Từ phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Phong Hải, cán bộ tuyển dụng EK Group cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, nhiều doanh nghiệp thu phí trái quy định khiến người lao động phải gánh một khoản tiền rất lớn khi đi xuất khẩu lao động.

Ông Nguyễn Phong Hải (áo sơ mi trắng) tư vấn cho người lao động

“Khi đã “cõng” trên lưng một khoản tiền lớn, thậm chí phải vay mượn khắp nơi mới có được để nộp cho công ty môi giới, nhưng đến khi nhập cảnh vào nước bạn công việc lại bấp bênh, không được như tư vấn ban đầu. Đây cũng là lý do khiến không ít lao động bỏ trốn ra ngoài mong có mức thu nhập cao hơn, nhanh chóng đủ “vốn”.

Với thị trường Đài Loan, người lao động cũng phải chịu mức phí cao, số tiền bỏ ra để đi chênh lệch nhiều so với mức lương được nhận. Lại có nhiều người vì nóng lòng muốn nhanh xuất cảnh, nghe theo tư vấn không cần học tiếng, bị các đơn vị môi giới lợi dụng, tư vấn tràn lan. Về phía tư vấn viên, nhiều doanh nghiệp sẵn sàng chi mức hoa hồng rất cao khiến nhân viên tư vấn bất chấp bằng mọi giá lôi kéo người lao động đăng ký tham gia", ông Hải nói.

Ông Nguyễn Phong Hải cho rằng, để hạn chế những bất cập trong lĩnh vực xuất khẩu lao động, nhà nước cần “làm chặt” với những doanh nghiệp sai phạm, thu phí trái quy định. Bên cạnh đó, người lao động cũng cần chọn những đơn vị tư vấn uy tín cũng như sẵn sàng trang bị hành trang ngôn ngữ, kỹ năng cần thiết để đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường lao động, không ngừng học hỏi, nâng cao tay nghề để có việc làm bền vững.

Để khắc phục những hạn chế của thị trường xuất khẩu lao động, Bộ Nội vụ cho biết, thời gian tới sẽ triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trước hết là cắt bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, công khai hóa và minh bạch hóa các thủ tục, thỏa thuận, chi phí để người dân dễ dàng tiếp cận thông tin. Bộ Nội vụ cũng sẽ phối hợp với Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và xây dựng Chiến lược quốc gia về lao động ngoài nước. Giải pháp thứ hai là đẩy mạnh tuyên truyền về các thỏa thuận quốc tế, thủ tục, cơ chế để người dân hiểu rõ sự khác biệt giữa lao động hợp đồng thương mại và phi lợi nhuận, tránh bị các cá nhân, tổ chức môi giới lợi dụng.

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng hướng tới tăng cường giáo dục, đào tạo, nâng cao kỹ năng nghề và ứng xử để người lao động vừa phát huy được tay nghề, vừa tuân thủ pháp luật nước sở tại, không trở thành gánh nặng cho các nước tiếp nhận. Bộ Nội vụ cũng sẽ phối hợp với Bộ Ngoại giao, các cơ quan lãnh sự để bảo hộ công dân và xử lý kịp thời khi có vi phạm hoặc rủi ro xảy ra.

Trong thời gian tới, Bộ Nội vụ cũng sẽ tăng cường chuyển đổi số thông qua việc xây dựng các ứng dụng quốc gia như DOLAB-JICA hoặc sàn giao dịch việc làm để người lao động có nhiều sự lựa chọn hơn.

Nguyễn Trang/VOV.VN