Nét đẹp văn hóa doanh nghiệp bắt đầu từ việc nhỏ

GELEX chính thức khởi động Dự án Văn hóa doanh nghiệp từ tháng 6/2025. Ảnh: Khắc Kiên

Áp lực khó gọi tên

Trong nhiều văn phòng hiện nay, trà chiều không chỉ là đồ uống giải khát mà trở thành một phần “nghi thức xã giao” của môi trường công sở. Nghiên cứu của Cimigo tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đầu năm nay cho thấy, hơn 70% dân văn phòng uống trà sữa ít nhất hai đến ba lần mỗi tháng, trong đó gần 60% chọn khung giờ từ 14h đến 16h ngay tại nơi làm việc. Với những nhân viên trẻ hoặc người có thu nhập khiêm tốn, đây không chỉ là cuộc vui mà còn là khoản chi không hề nhỏ.

Như trường hợp của chị Nguyễn Thị Huyền, nhân viên văn phòng tại Hà Nội là một ví dụ điển hình, áp lực về tài chính đến với chị theo cách rất tự nhiên: cứ đến giờ trà chiều, Huyền lại đứng ra gọi đồ cho cả nhóm. Ban đầu là sự hào hứng, nhưng dần dà, khoản chi chồng lên nhau khiến chị nhiều lần rơi vào cảnh thiếu trước hụt sau. “Cuối tháng thường không còn dư, có tháng còn thiếu. Bí quá phải vay bạn bè hoặc nhờ gia đình hỗ trợ”, chị Huyền chia sẻ. Ly trà vốn mang lại năng lượng lại trở thành gánh nặng tài chính âm thầm.

Không ít người cùng cảnh với chị Huyền. Anh Lê Văn Giáp, đồng nghiệp của chị thừa nhận, anh cảm thấy khó xử mỗi khi muốn từ chối. Trà chiều với anh không phải vấn đề tiền bạc đơn thuần, mà còn là nỗi lo bị hiểu lầm, bị đánh giá là thiếu hòa đồng. “Ép hay không ép là tùy, nhưng ai cũng sợ trở thành người đứng ngoài cuộc”, Anh Giáp nói. Để tránh áp lực nhưng vẫn giữ hòa khí, nhiều nhân viên chọn những cách ứng xử linh hoạt. Như Chị Nguyễn Hồng Hạnh, nhân viên thiết kế nội thất đã nghĩ ra cách xuống tầng 1 đúng giờ trà chiều để tránh bị mời. Khi bị phát hiện, chị khéo léo chuyển sang lý do giảm cân, thắt chặt chi tiêu, những lý do vừa hợp lý vừa không làm mất lòng ai.

Một số người chủ động hơn bằng cách mang theo bình nước cá nhân để tránh phải đặt cùng nhóm. Chị Hải Yến, nhân viên kế toán tại công ty kinh doanh về nội thất ô tô trên đường Phạm Văn Đồng, TP Hà Nội nói rằng, thói quen này vừa tiết kiệm, vừa giữ được hình ảnh hòa đồng vì chị vẫn trò chuyện bình thường dù không uống cùng mọi người. Những giải pháp nhỏ này cho thấy sự linh hoạt của nhân viên văn phòng khi phải cân bằng giữa tài chính và quan hệ đồng nghiệp. Tuy vậy, đây chỉ là những giải pháp mang tính cá nhân. Về bản chất, áp lực tồn tại vì môi trường làm việc thiếu sự thấu hiểu và chia sẻ từ tổ chức.

Khi lãnh đạo hiểu nhân viên

Không ít DN đã nhận thấy gánh nặng vô hình mà văn hóa trà chiều gây ra. Ông Lê Văn Nam, Giám đốc Công ty Quang Nam Phát ở đường Nguyễn Hoàng Tôn, TP Hà Nội chia sẻ rằng, công ty ông chủ động chuẩn bị đồ ăn nhẹ, trà và café vào khung giờ cố định từ quỹ chung. “Uống hay không uống trà sữa không phản ánh mức độ hòa đồng”, ông Nam nói. Theo ông, điều quan trọng hơn là tôn trọng hoàn cảnh của từng nhân viên và tạo ra môi trường nơi ai cũng có thể thoải mái.

Sự quan tâm này tạo ra thay đổi tích cực thấy rõ. Chị Phạm Thu Hà, nhân viên chăm sóc khách hàng tại Công ty Quang Nam Phát, từng rất áp lực mỗi khi đến giờ trà chiều vì mức lương hạn chế. Nhưng khi công ty lập quỹ chung cho giờ nghỉ, chị cảm nhận sự tinh tế từ lãnh đạo. Không khí làm việc thoải mái hơn, mọi người tham gia tự nhiên mà không còn e ngại vấn đề tài chính. Các giải pháp như lập quỹ trà chiều, chuẩn bị đồ uống miễn phí hay tổ chức khung giờ hạnh phúc cho nhân viên đang mở ra một hướng đi mới trong xây dựng văn hóa DN: duy trì sự gắn kết nhưng không để nhân viên phải đánh đổi tài chính hay sự thoải mái cá nhân.

Theo các chuyên gia, văn hóa trà chiều là một nét đẹp của công sở, khi tạo ra những giây phút thư giãn, kết nối giữa đồng nghiệp. Tuy nhiên, nếu không khéo léo tổ chức, hoạt động này hoàn toàn có thể biến thành áp lực tinh thần, điều mà không lãnh đạo nào mong muốn. TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP Hà Nội (HANOISME) cho rằng, văn hóa trà chiều không chỉ là câu chuyện đồ uống mà còn phản ánh hình ảnh DN. “Thương hiệu không chỉ là logo hay khẩu hiệu, mà nằm ở cách DN đối xử với nhân viên, môi trường và cộng đồng”, ông nói. Các hoạt động dù nhỏ nhưng được tổ chức minh bạch, nhất quán sẽ tạo ra bản sắc văn hóa tích cực, nâng tầm giá trị DN.

Nguyễn Đăng