Người trẻ chật vật với giấc mơ an cư khi giá nhà quá cao so với thu nhập

Tại Hội thảo “Sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả - Cơ hội an cư cho người trẻ” do Báo Thanh tra tổ chức ngày 26.6, ông Hà Quang Hưng - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng khẳng định mong muốn an cư của lớp trẻ Việt Nam hiện nay rất lớn.

Ông Hưng dẫn ví dụ: TP.HCM với hơn 10 triệu dân, trong đó 55% là dân số trẻ, ước tính có khoảng 30% nhóm này (tương đương 1,6 triệu người) có nhu cầu mua nhà ở.

“Đây thực sự là một nguồn cầu khổng lồ đối với thị trường bất động sản. Rõ ràng, nhu cầu sở hữu nhà của người trẻ tại Việt Nam đang ở mức cao chưa từng có, cả về số lượng lẫn tỷ trọng trong cơ cấu người mua nhà", ông nhấn mạnh.

Ông Hà Quang Hưng - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng - Ảnh: BTC

Mặc dù nhu cầu an cư là rất lớn, nhưng theo ông Hưng, mức tăng thu nhập của người dân chưa theo kịp đà tăng của giá nhà ở, dẫn đến khả năng sở hữu thực tế của đa số người trẻ… rất hạn chế.

Để mua được một căn nhà trung bình (3 - 4 tỉ đồng) tại các đô thị lớn, người trẻ phải cần tới 20 - 25 năm thu nhập. Con số này cho thấy tỷ lệ giá nhà/thu nhập ở Việt Nam thuộc nhóm rất cao. Chưa kể, giá bất động sản trong cùng thời gian đó thường tăng nhanh hơn tốc độ tích lũy, khiến số tiền tiết kiệm luôn… “đuổi không kịp” giá nhà.

Phần lớn cặp vợ chồng trẻ ở đô thị có thu nhập trung bình 20 - 30 triệu đồng/tháng đều phải thuê nhà hoặc sống cùng gia đình, rất ít người đủ tích lũy để mua nhà khi chạm ngưỡng 30 tuổi nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ gia đình hoặc các chương trình tín dụng ưu đãi.

Theo phân tích của ông Hưng, nguyên nhân là nguồn cung bất động sản của nước ta hiện còn hạn chế và giá tăng cao so với khả năng chi trả của đại đa số người dân, trong đó có cả người trẻ.

Đặc biệt, điều quan trọng là Việt Nam chưa phát triển các mô hình thuê dài hạn hoặc thuê mua. Thị trường nhà ở Việt Nam chủ yếu gồm 2 loại: Nhà ở thương mại (chủ yếu là bán) và nhà ở xã hội (bán, cho thuê mua, cho thuê) mà thiếu vắng các mô hình như thuê dài hạn, thuê mua linh hoạt… vốn có thể là giải pháp cho người trẻ mới lập nghiệp.

Giá nhà tăng cao, người trẻ khó thực hiện giấc mơ an cư

Ông Hưng cũng cho rằng đa phần người trẻ khi mua nhà đều phải dựa vào vay thế chấp từ ngân hàng, do đó những khó khăn trong tiếp cận tín dụng cũng là rào cản đáng kể. Mặc dù ngân hàng sẵn sàng cho vay mua nhà, nhưng lãi suất cho vay thương mại hiện vẫn khá cao.

Năm 2022 - 2023, lãi suất vay mua nhà có thời điểm thả nổi lên 11-13%/năm, khiến khoản trả góp hàng tháng vượt xa khả năng chi trả của người vay. Hiện, lãi suất đã hạ nhiệt về khoảng 8 - 10%, nhưng vẫn là gánh nặng đáng kể.

Nếu lãi suất vay dài hạn ở mức 8 - 10%/năm như thông thường, rất ít người trẻ dám vay vì sợ… “mắc nợ” suốt hàng chục năm.

“Thực tế cho thấy chỉ khi có các gói ưu đãi lãi suất thấp (5 - 6%) cố định thời gian đầu thì người trẻ mới mạnh dạn tính chuyện vay mua nhà", ông Hưng nêu và nhấn mạnh rằng thời hạn vay chưa đủ dài so với nhu cầu. Người trẻ rất cần các khoản vay dài 20 - 30 năm để giảm áp lực trả nợ hằng tháng.

Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), cũng cho hay dòng vốn tín dụng đang được hướng vào phân khúc nhà ở giá rẻ.

Hiện có 9 ngân hàng tham gia gói tín dụng 145.000 tỉ đồng, lãi suất thấp hơn 1,5 - 2% lãi suất bình thường. Theo bà, hiện lãi suất cho vay mới nhất đang là 5,9%/năm, lãi suất liên tục giảm cùng xu hướng mặt bằng chung.

Với người trẻ dưới 35 tuổi, NHNN có lãi suất ưu đãi, 5 năm đầu thấp hơn 2%, 10 năm thấp hơn 1% so với lãi suất bình quân trung dài hạn của nhóm ngân hàng lớn.

“Thế hệ trẻ đã và đang là nguồn lao động lớn cho Việt Nam, tạo điều kiện cho họ được mua nhà là hết sức cần thiết”, bà Giang nói và cho rằng sự phối hợp với các địa phương và tạo điều kiện từ đòn bẩy tài chính ngân hàng sẽ mang tới “an cư lạc nghiệp”.

Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thuộc NHNN

TS Vũ Đình Ánh - chuyên gia kinh tế cũng khuyến cáo rằng với bối cảnh hiện tại, khả năng giá bất động sản giảm sâu là rất thấp. Vì vậy, điều quan trọng hơn cả là hãy lựa chọn một căn nhà phù hợp với nhu cầu và khả năng của bản thân, trước khi quyết định có nên sử dụng đòn bẩy tài chính hay không.

Tiếp theo, người mua nhà cần phải lựa chọn đối tác tài chính phù hợp. Khi làm việc với các tổ chức tài chính, cần xem kỹ hợp đồng: Có điều khoản gia hạn hay không? Nếu không trả kịp thì chuyện gì sẽ xảy ra? Điều gì sẽ diễn ra nếu đột nhiên có biến cố như mất việc, bệnh tật...

TS Ánh đề nghị các bạn trẻ phải quản lý được tài chính cá nhân của mình. "Các bạn trẻ cần nhìn lại các lựa chọn của chính mình khi quyết định sử dụng đòn bẩy tài chính", ông Ánh nói và cũng nêu các bạn trẻ cần cố vấn, tư vấn về tài chính.

Lam Thanh