Nguy cơ nhiễm xoắn khuẩn vàng da sau mưa lũ

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, trong những ngày gần đây, khoa Cấp cứu liên tục tiếp nhận các trường hợp nhiễm xoắn khuẩn Leptospira thể nặng. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng suy gan, suy thận, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu, đe dọa tính mạng.

Trường hợp nặng nhất là ông B.Đ.Q (65 tuổi, ở Thái Nguyên). Trong đợt ngập lụt vừa qua, ông thường xuyên phải lội nước để di chuyển đồ đạc trong nhà. Bốn ngày trước khi nhập viện, ông sốt cao, rét run, đau mỏi toàn thân, sau đó xuất hiện vàng da, vàng mắt, mệt nhiều và nôn ra máu. Khi đến bệnh viện tỉnh, ông được chẩn đoán suy gan, suy thận nặng và nhanh chóng chuyển lên tuyến trung ương.

ThS.BS Phan Văn Mạnh - Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết: “Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sốc, vàng da vàng mắt, nôn ra máu, suy đa tạng gồm gan, thận, tim, rối loạn đông máu nặng. Kết quả xét nghiệm xác định nhiễm Leptospira thể nặng (hay còn gọi là bệnh Weil), tiên lượng tử vong rất cao. Người bệnh được hồi sức tích cực, lọc máu và truyền chế phẩm máu khẩn cấp để duy trì sự sống”.

Trường hợp khác là anh T.V.T. (34 tuổi, ở Tuyên Quang). Sau nhiều ngày sốt cao, đau mỏi cơ, khó thở, ăn uống kém, anh được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng suy thận cấp và nhiễm trùng huyết.

Các bác sĩ cho biết, điểm chung của các ca bệnh là đều thường xuyên lội nước, tiếp xúc với bùn đất, nước ngập sau bão – môi trường lý tưởng để xoắn khuẩn Leptospira xâm nhập qua các vết trầy xước da hoặc niêm mạc.

Theo BS Phan Văn Mạnh, Leptospira là bệnh truyền nhiễm cấp tính do xoắn khuẩn thuộc chi Leptospira gây ra. Nguồn lây chủ yếu là từ động vật gặm nhấm (chuột) hoặc vật nuôi như trâu, bò, lợn, chó, mèo. Vi khuẩn có thể tồn tại lâu trong môi trường ẩm ướt, lan theo nước mưa, bùn đất, xâm nhập vào cơ thể người qua da trầy, niêm mạc mắt, mũi, miệng. “Bệnh thường bùng phát sau mưa lũ, khi môi trường ẩm ướt, chuồng trại ô nhiễm và nước ngập tràn lan. Hai cơn bão vừa qua khiến nhiều khu vực chăn nuôi, hệ thống vệ sinh kém trở thành “ổ chứa” tiềm tàng của xoắn khuẩn” - BS Mạnh cho biết.

Bệnh Leptospira có diễn biến rất đa dạng. Ở thể nhẹ, người bệnh chỉ sốt, đau mỏi cơ, vàng da nhẹ, dễ bị nhầm với cảm cúm thông thường. Nhưng ở thể nặng, bệnh có thể gây tổn thương gan, thận, phổi, viêm cơ tim, xuất huyết phổi, thậm chí suy đa tạng với tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị sớm. Đặc biệt, bệnh có thể bùng phát trong cộng đồng nếu điều kiện vệ sinh, nguồn nước không đảm bảo.

Các bác sĩ cảnh báo, mưa lũ là thời điểm nguy cơ cao nhất vì xoắn khuẩn tồn tại lâu trong nước đọng, bùn đất. Người dân vùng ngập lụt, làm nông nghiệp hoặc dọn dẹp sau bão thường xuyên phải tiếp xúc với môi trường ẩm ướt, càng dễ mắc bệnh. Chỉ một vết xước nhỏ trên da cũng đủ để vi khuẩn xâm nhập.

Để phòng bệnh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khuyến cáo người dân không sử dụng nước ngập, ao hồ hoặc giếng ô nhiễm cho sinh hoạt. Nước dùng hàng ngày cần được đun sôi hoặc khử khuẩn bằng Cloramin B theo hướng dẫn y tế. Khi phải lội nước, cần mang ủng, găng tay, tránh để da trần tiếp xúc bùn đất; nếu có vết thương, phải rửa sạch và sát khuẩn ngay. Đồng thời, cần vệ sinh chuồng trại, thu gom rác thải, diệt chuột và xử lý chất thải động vật đúng quy định để hạn chế nguồn lây. Nếu có biểu hiện sốt, đau đầu, vàng da, đau cơ hoặc tiểu ít sau khi tiếp xúc với nước bẩn, phải đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

BS Phan Văn Mạnh cho biết: “Bệnh Leptospira có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm và dùng kháng sinh đúng phác đồ. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan, tự điều trị tại nhà, bệnh có thể nhanh chóng tiến triển thành suy gan, suy thận, nhiễm trùng huyết và đe dọa tính mạng”.

Đức Trân