Nhà đất bỏ hoang và câu chuyện lãng phí

Tình trạng đầu cơ đất đai đẩy giá bất động sản tăng cao, khiến người dân khó tiếp cận nhà ở, doanh nghiệp bị hạn chế cơ hội phát triển, kéo theo nhiều hệ lụy kinh tế và gia tăng bất bình đẳng xã hội. Dù thực trạng này không còn mới, song việc tìm ra giải pháp xử lý tận gốc – theo nhiều chuyên gia - vẫn nằm ở chính sách thuế.

Khu vực phía Tây Hà Nội từng có giai đoạn được xem là vùng đất “vàng” của thị trường bất động sản Hà Nội. Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển “nóng”, hàng chục khu đô thị với hàng nghìn căn liền kề, nhà biệt thự xây dựng từ nhiều năm vẫn không có người đến ở.

Từ khu đô thị Kim Chung Hoài Đức, Sơn Đồng Center, Vườn Cam đến Nam An Khánh, Dương Nội, Phú Lương, Kiến Hưng… Những dự án có trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ trở thành những “khu đô thị ma”, gây lãng phí tài nguyên và bức xúc trong dư luận. Những dự án có trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ trở thành những “khu đô thị ma”, gây lãng phí tài nguyên và bức xúc trong dư luận. Đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung nhà ở cho nhóm người lao động, thu nhập thấp đang thiếu trầm trọng.

Thị trường bất động sản cũng trở nên méo mó: giá nhà bị đẩy cao phi lý, nhà giá rẻ gần như “tuyệt chủng” trong khi phân khúc cao cấp và biệt thự bỏ hoang tràn lan. Hệ lụy không chỉ dừng lại ở lãng phí nguồn lực mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến diện mạo đô thị và sự phát triển bền vững của xã hội...

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh cho biết: "Trong khi đó, nhu cầu về đầu tư xã hội là còn rất nhiều những cái nhu cầu về giáo dục, về giao thông, nhu cầu về hạ tầng giải trí, nhu cầu về học tập, nhu cầu về nâng cao chất lượng sống khác nữa. Biết bao những giá trị gia tăng từ bất động sản, từ những công trình, thay vì là chỉ mải mê tiêu phí tài nguyên đất đai, tiền của, đầu cơ bất động sản, mua đi bán lại kiếm lời. Và thị trường đấy luôn ở trong tình trạng nguy cơ bong bóng, đầu cơ, không đem lại những lợi ích gì mà bất động sản đôi khi nó là gánh nặng cho xã hội."

Hàng tồn kho lớn, nhà, đất bỏ hoang nhiều, “bong bóng” bất động sản đang hiện hữu. Theo các chuyên gia, đánh thuế là giải pháp cần thiết. Trong đó, thuế sẽ góp phần Hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ nhà đất chờ tăng giá vốn là nguyên nhân trực tiếp khiến hàng chục nghìn căn hộ, biệt thự bị bỏ hoang trong khi nhu cầu nhà ở của người dân rất lớn.

Thứ hai là việc đánh thuế tạo áp lực để chủ sở hữu đưa tài sản vào sử dụng hiệu quả hơn (cho thuê, bán hoặc chuyển đổi mục đích khai thác qua đó tăng tính thanh khoản cho thị trường). Thứ ba là nguồn thu từ thuế bất động sản bỏ hoang sẽ bổ sung ngân sách Nhà nước, phục vụ phát triển hạ tầng, tái đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và cải thiện phúc lợi dân sinh. Cuối cùng, chính sách thuế cũng mang ý nghĩa công bằng xã hội khi người sử dụng đất đúng mục đích không phải chịu thiệt thòi trước những trường hợp lãng phí tài nguyên đất đai.

Ông Nguyễn Hải Anh – Giám đốc Kinh doanh CTCP bất động sản Indochine cho biết: "Việc đánh thuế bất động sản đối với các nước trên thế giới là bình thường. Tôi nghĩ việc này áp dụng cho thị trường Việt Nam thì cũng khá tốt cho thị trường. Tuy nhiên, nó phải đi theo cái bài học của các nước đi trước. Ví dụ như ở Trung Quốc, họ cũng áp dụng nhưng mỗi một tỉnh, thành sẽ áp dụng một mức thuế khác nhau với các nhà đầu tư."

Tuy nhiên, chính sách đánh thuế nhà, đất bỏ hoang là một giải pháp đúng hướng, nhưng cần được triển khai thận trọng, đi kèm với các biện pháp đồng bộ về quy hoạch, pháp lý và hạ tầng để đạt hiệu quả lâu dài. Đặc biệt là cần đi kèm cơ sở dữ liệu đất đai đầy đủ, thống nhất.

Nhà đất bị bỏ hoang, lãng phí là câu chuyện không mới. Tuy nhiên, nó vẫn là chủ đề “nóng” gây bức xúc trong dư luận bởi những hệ lụy đã - đang và sẽ còn gây ảnh hưởng lâu dài tới xã hội. Đây cũng là nội dung được đề cập tại diễn đàn “Xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh - bền vững năm 2025” do Đài Hà Nội tổ chức vào đầu tháng 12 tới.

Liên Phương