Nhà Trắng vừa có động thái quyết liệt nhất đối với Chủ tịch Fed

Nhà Trắng vừa có động thái quyết liệt nhất đối với Chủ tịch Fed

Chỉ hai tuần sau khi Tổng thống Donald Trump gửi bức thư viết tay cho Powell yêu cầu hạ lãi suất, Russell Vought, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) của ông Trump đã cáo buộc ông Powell vi phạm luật khi không tuân thủ các quy định giám sát của chính phủ và “nói dối trước Quốc hội” về chi tiết dự án cải tạo trụ sở Fed, có trị giá khoảng 2,5 tỷ USD.

“Ngài Tổng thống vô cùng lo ngại trước cách quản lý Hệ thống Dự trữ Liên bang của ông. Thay vì nỗ lực chỉnh đốn tài chính của Fed, ngài đã bất chấp tiến hành cải tạo trụ sở Washington D.C. một cách phô trương”, Vought viết trong thư đăng tải trên mạng xã hội hôm thứ Năm.

Trong nhiều tháng qua, ông Trump liên tục chỉ trích ông Powell - người ông từng bổ nhiệm trong nhiệm kỳ đầu - và gọi bằng những biệt danh không dễ nghe. Gần đây, ông gọi Powell là “Too late - Quá muộn” vì không nhận ra khủng hoảng lạm phát năm 2022 kịp thời và không cắt giảm lãi suất khi lạm phát hạ nhiệt. Đầu tháng này, ông Trump còn đề xuất Powell nên từ chức qua bài đăng trên mạng xã hội.

Trong khi một số ngân hàng trung ương như ECB và Ngân hàng Mexico đã hạ lãi suất cơ bản vài lần trong năm nay, thì Fed chưa hành động. Theo các quan chức, họ muốn chờ xem các chính sách lớn kể từ khi Trump nhậm chức có tác động như thế nào đến nền kinh tế trước khi tính đến các đợt cắt giảm lãi suất tiếp theo.

Phía ông Powell không phản ứng trực tiếp trước các chỉ trích gay gắt từ Trump, nhấn mạnh rằng Fed chỉ tập trung vào việc kiểm soát lạm phát hiệu quả và giữ cho thị trường lao động lành mạnh.

Nhắm tới việc sa thải “vì lý do chính đáng”?

Theo chuyên gia chính sách tại Raymond James, Ed Mills, lần chỉ trích mới nhất về chi phí trụ sở Fed tăng cao có thể là bước chuẩn bị để chính quyền ông Trump tìm lý do pháp lý để sa thải Chủ tịch Powell.

“Tòa Tối cao đã rõ ràng trong các phán quyết rằng họ sẽ không ủng hộ việc Tổng thống sa thải Powell”, Mills nói và thêm rằng: “Vì vậy họ hoặc phải tìm lý do để sa thải ông vì sai phạm, hoặc tạo ra môi trường tiêu cực đến mức ông Powell tự nói “không còn đáng để gắn bó nữa, tôi xin từ chức”.

Tuy nhiên, việc sa thải ông Powell có thể khiến thị trường tài chính chao đảo. Mills cảnh báo rằng nếu thị trường cảm thấy Fed mất đi sự độc lập và bị kiểm soát bởi Tổng thống, phản ứng sẽ rất tiêu cực.

“Tôi nghĩ điều này có thể phản tác dụng. Nếu thị trường mất niềm tin vào tính độc lập của Fed, lãi suất sẽ không được hạ mà còn có thể tăng”, vị này nói.

Do đó, bức thư mới có thể chỉ nhằm mục đích làm bào mòn uy tín của ông Powell và tạo dư luận tiêu cực.

Không chỉ Vought lên tiếng công kích Powell gần đây. Trong hai tuần qua, Peter Navarro, Cố vấn cao cấp về thương mại và sản xuất đã viết bài xã luận gọi ông Powell là một trong những Chủ tịch Fed tệ nhất lịch sử; và Bill Pulte, lãnh đạo Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) kêu gọi Quốc hội điều tra Powell.

“Họ đang tìm mọi cách gây áp lực để ông Powell từ chức. Tôi không nghĩ ông ấy sẽ làm vậy", Alan Blinder, cựu Phó Chủ tịch Fed nêu quan điểm.

Một quan chức Nhà Trắng nói với CNN rằng những đợt "tấn công" liên tục của ông Trump nhằm vào ông Powell chỉ là cách ông bày tỏ sự bất mãn. Quan chức này cũng nhấn mạnh rằng OMB mở cuộc điều tra không phải để chuẩn bị cho việc sa thải Powell.

“Tôi không được biết có kế hoạch lớn hơn nào để sử dụng điều đó như cách đẩy ông Powell ra ngoài”, vị quan chức này nói.

Tranh cãi về cải tạo trụ sở

Các chỉ trích đối với Powell ngày càng gia tăng xoay quanh dự án cải tạo trụ sở Fed và lời khai trước Quốc hội gần đây của ông.

Kinh phí dự án đã tăng lên 2,5 tỷ USD năm nay, so với kế hoạch ban đầu là 1,9 tỷ USD. Báo cáo ngân sách Fed 2023 quy nguyên nhân là do “giá nguyên liệu tăng mạnh… chi phí nhân công cao hơn, và thay đổi lịch trình xây dựng kéo dài thời gian thuê mặt bằng”.

Khi điều trần trước Thượng viện vào tháng 6, ông Powell phản bác việc cho rằng dự án quá xa hoa, nói rằng “không có phòng ăn VIP, không có đá cẩm thạch mới… không có thang máy đặc biệt, chỉ là những thang máy cũ đã tồn tại lâu”.

Vought cáo buộc Powell khai gian và nói dự án không tuân thủ quy định giám sát liên bang. Tuy nhiên, Fed có ngân sách và quy định riêng, tách biệt với chính phủ liên bang.

Thuế quan có thể là nguyên nhân

Tổng thống Trump từng khẳng định ông ưa thích một Chủ tịch Fed sẽ hạ lãi suất, nhưng Fed chưa bỏ phiếu cho việc cắt giảm kể từ tháng 12 năm ngoái.

Ông Trump và phe đồng minh nói rằng quyết định giữ lãi suất ổn định của Fed có động cơ chính trị, nhưng Chủ tịch Powell đã cho rằng chính sách thuế quan của Trump có khả năng thúc đẩy lạm phát đáng kể.

Khi được hỏi hồi đầu tháng này rằng liệu Fed có cắt giảm lãi suất nếu không chịu áp lực từ các chính sách của chính quyền Trump, ông Powell trả lời: “Tôi cho rằng điều đó đúng”.

Tuy nhiên, ông Powell cũng lưu ý rằng đa số quan chức Fed kỳ vọng lãi suất sẽ được giảm vào cuối năm nay.

Nhưng điều này có thể chưa đủ làm ông Trump hài lòng. Tháng trước, ông nói rằng có thể sẽ sớm công bố người thay thế ông Powell - người có nhiệm kỳ sẽ kết thúc vào tháng 5/2026.

Theo Blinder, ngay cả khi không sa thải ông Powell, việc nói đến thay thế có thể làm lung lay niềm tin của thị trường vào Fed, đặc biệt nếu người kế nhiệm cam kết hạ lãi suất.

“Một tác động rõ rệt là có thể làm dấy lên kỳ vọng lạm phát, khiến thị trường định giá lại xu hướng lãi suất. Tôi nghĩ đó có thể là cách để Tổng thống Mỹ thúc đẩy chính sách tiền tệ theo ý mình”, Blinder nói.

Đại Hùng