Nhà văn Hồ Phương, tác giả truyện ngắn 'Cỏ non' qua đời

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam - viết trên trang cá nhân: "Khi nghe họa sĩ Nguyễn Thu Thủy, cháu của nhà văn, thông báo tin buồn, tự nhiên trong tôi hiện lên một vùng cỏ non mênh mông. Có lẽ, bởi tác phẩm đầu tiên của ông đã hằn sâu trong ký ức tôi là tác phẩm Cỏ non được trích trong sách giáo khoa hồi tôi còn đi học. Với tôi, ông không bay về trời mà vẫn ở lại mặt đất trong màu cỏ xanh mãi tận chân trời ấy".

Nhà văn Hồ Phương tên khai sinh là Nguyễn Thế Xương. Ông sinh năm 1930 tại thị xã Hà Đông (nay là quận Hà Đông, Hà Nội). Từ năm 16 tuổi, Hồ Phương đã đứng trong hàng ngũ những người tự vệ có mặt trên các chiến lũy ở Thủ đô để đánh giặc Pháp. Ông là một trong những chính trị viên xuất sắc thuộc Đại đoàn 308 trong chống Pháp.

Năm 1954 nhà văn Hồ Phương được điều về Tổng cục Chính trị với nhiệm vụ được giao là viết văn và làm Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Nhà văn Hồ Phương. Ảnh: TTXVN

Hồ Phương nổi tiếng với truyện ngắn Cỏ non đã được đưa vào sách giáo khoa. Tác phẩm Cỏ non - từng đoạt giải ba của báo Văn nghệ năm 1959, sau đó được chọn in trong sách giáo khoa môn Văn lớp 9. Truyện ngắn gây xúc động khi xây dựng nhân vật Nhẫn - anh chăn bò giản dị, giàu tình cảm.

Nhà văn Hồ Phương từng cho biết lấy cảm hứng viết tác phẩm khi đi công tác ngang qua một cánh đồng, chứng kiến anh bộ đội ra khẩu lệnh tập hợp đàn bò như những người bạn thân thiết. Qua vài lần bắt chuyện, ông và người đó thành bạn của nhau.

"Làm bạn với anh bộ đội chăn bò đó, tôi mới thấy hết được giá trị con người và công việc của những người như anh trên đất nước mình ngày đó là như thế nào. Họ có thể là những con người rất nghèo khổ, vất vả nhưng tiềm ẩn bên trong họ là sự giàu có về lòng yêu nước, tận tâm với công việc"- Nhà văn Hồ Phương chia sẻ.

Tác phẩm Thư nhà ông viết năm 1948 cũng rất nổi tiếng. Ngoài ra, tên tuổi ông còn gắn với tiểu thuyết Những tiếng súng đầu tiên (1955), Cỏ non (truyện ngắn 1960), Xóm mới (tập truyện ngắn, 1963), Chúng tôi ở Cồn Cỏ (ký sự dài, 1966), Khi có một mặt trời (truyện ký 1972)...

Nhà văn Hồ Phương được trao các giải thưởng văn học của báo Văn nghệ (năm 1958, truyện ngắn Cỏ non), Bộ Quốc phòng (năm 1994, tiểu thuyết Cánh đồng phía Tây), Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNTVN (năm 2003, tiểu thuyết Ngàn dâu). Ông cũng được nhận Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật.

Bảo Thoa