Nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi ra mắt sách 'Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút' kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam

Nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi, tác giả cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút”, chụp ảnh lưu niệm cùng người tham dự. (Ảnh: Việt Trung)

Tới dự có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị; nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Thế Kỷ; cùng đại diện các ban, bộ, ngành, các cơ quan Trung ương, TP. Hà Nội, các cơ quan báo chí…

Phát biểu khai mạc chương trình, Giám đốc Thư viện Quân đội Mạc Thùy Dương chia sẻ, cuốn sách là kết tinh từ một đời cầm bút, tiếng nói mạnh mẽ của lương tri, trí tuệ và trách nhiệm của công dân, nhà báo Hồ Quang Lợi đối với xã hội.

Giám đốc Thư viện Quân đội Mạc Thùy Dương khẳng định, trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng, khi thông tin đa chiều, đa dạng, đôi khi thật - giả lẫn lộn, thì ngòi bút chính trực, bản lĩnh, nhân văn càng trở nên quý giá, cần thiết hơn bao giờ hết. (Ảnh: Duy Nam)

Theo bà, trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng, khi thông tin đa chiều, đa dạng, đôi khi thật - giả lẫn lộn, thì ngòi bút chính trực, bản lĩnh, nhân văn càng trở nên quý giá, cần thiết hơn bao giờ hết. Điều làm nên giá trị đặc biệt của cuốn sách chính là tư tưởng xuyên suốt: Dù thời đại nào, nhà báo chân chính phải là người “cầm đuốc soi đường”, dẫn dắt dư luận bằng sự thật và lẽ phải.

“Như lời nhà báo Hồ Quang Lợi chia sẻ trong một bài viết: 'Trong rừng thông tin hỗn loạn, độc giả cần một la bàn đạo đức để tìm lối đi đúng'. La bàn ấy chính là trái tim và lương tri người cầm bút”, Giám đốc Thư viện Quân đội nhấn mạnh.

Phó Tổng giám đốc NXB Hà Nội Phạm Thùy Dương cho rằng cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” đề cập khá toàn diện tình hình báo chí hiện nay cùng sự xuống cấp về đạo đức, tư cách của một số người làm báo. (Ảnh: Việt Trung)

Bên cạnh đó, Phó Tổng giám đốc NXB Hà Nội Phạm Thùy Dương cho rằng, cuốn sách có thể coi là giáo trình, cẩm nang cho những nhà báo trẻ và những ai nghiêm túc coi nghề báo chí là sự nghiệp của cuộc đời mình.

“Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” đề cập khá toàn diện tình hình báo chí hiện nay cùng sự xuống cấp về đạo đức tư cách của một số người làm báo. Trước hiện tượng “nhà báo hai mặt” - trên báo thì nói khác, lên mạng xã hội lại nói khác, bà Phạm Thùy Dương nhắc lại một câu nói đanh thép của tác giả Hồ Quang Lợi trong tác phẩm: “Tôi xin khẳng định, tư cách nhà báo chỉ có một thôi”.

“Theo nhà báo Hồ Quang Lợi, ở bất kỳ thời nào thì trung thực, khách quan, công tâm, tôn trọng sự thật vẫn là những yếu tố có tính nguyên tắc khi hoạt động nghề báo. Và để làm được điều đó, nhà báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ và có đạo đức nghề nghiệp trong sáng”, bà Phạm Thùy Dương chỉ rõ.

Nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi tin tưởng, báo chí phải góp phần nhân lên ngọn lửa nhân ái giữa lòng xã hội, đặc biệt khi còn rất nhiều người yếu thế đang âm thầm chịu đựng và cần được báo chí nhìn thấy, bảo vệ. (Ảnh: Duy Nam)

Phát biểu tại buổi lễ, nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi - tác giả cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” - bày tỏ xúc động trước sự tham dự và hưởng ứng của các đại biểu, đồng nghiệp cùng đông đảo bạn đọc.

Nhắc lại lịch sử hình thành của Báo Thanh niên mà Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập và trực tiếp chỉ đạo, ông Hồ Quang Lợi khẳng định, tờ báo đã trở thành ngọn đuốc khai sáng, chiến đấu, mở đường, giúp chuẩn bị về tư tưởng, chính trị, mở đường cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Do đó, ông tin rằng mỗi nhà báo cách mạng đều có sự kết nối thế hệ qua ngọn lửa “vì Bác Hồ”.

Đi qua những thăng trầm trên hành trình “làm nghề”, nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi khẳng định, “nói đến báo chí là phải nói đến tính chiến đấu, nhưng chỉ chiến đấu thôi thì chưa đủ. Báo chí, hơn thế, phải mang trong mình tính nhân văn. Bởi vì báo chí là vì con người, phải tôn trọng con người”.

“Trên mặt báo hôm nay, đôi khi vẫn xuất hiện những bài viết, loạt bài có cách tiếp cận chưa nhân văn, thậm chí là “truy đuổi” con người thay vì bảo vệ họ. Tôi cho rằng, đây là lúc chúng ta cần nâng cao hơn nữa tinh thần nhân văn trong nghề báo”, nhà báo Hồ Quang Lợi thẳng thắn cho biết, đồng thời nhấn mạnh, “quyền lực của báo chí không đến từ người cầm bút, mà đến từ lòng tin của nhân dân”.

Cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút”. (Ảnh: Việt Trung)

Do đó, với vai trò là “người giữ lửa niềm tin vào sự thật, lẽ phải, và công lý”, ông tin tưởng, báo chí phải góp phần nhân lên ngọn lửa nhân ái giữa lòng xã hội, đặc biệt khi còn rất nhiều người yếu thế đang âm thầm chịu đựng và cần được báo chí nhìn thấy, bảo vệ.

Nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi cũng đặt ra một vấn đề đáng suy ngẫm: “Ngày nay, có cảm giác người ta đề cao quá mức vai trò của truyền thông mà quên đi vai trò đặc biệt của báo chí. Truyền thông thì ai cũng có thể làm, chỉ cần một chiếc điện thoại. Nhưng báo chí thì không. Báo chí đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp, bản lĩnh chính trị và sự tinh thông chuyên môn”.

Đặc biệt, trước làn sóng thông tin không kiểm chứng, những luồng dư luận lan nhanh trên mạng xã hội, báo chí càng phải thể hiện bản lĩnh của mình, không chỉ đưa tin, mà còn là người làm sáng tỏ sự thật, điều chỉnh nhận thức xã hội theo hướng tích cực; là người giữ lửa niềm tin vào sự thật, vào lẽ phải, vào công lý.

Đồng thời, nhà báo Hồ Quang Lợi cũng kỳ vọng, việc sửa đổi Luật Báo chí 2016 sẽ tạo một hành lang pháp lý rõ ràng, chặt chẽ để nhà báo yên tâm hành nghề, có cơ sở để bảo vệ sự thật và người dân. Khi nhà báo được pháp luật bảo vệ tốt hơn, họ sẽ càng có thể bảo vệ nhân dân tốt hơn.

Toàn cảnh lễ ra mắt. (Ảnh: Duy Nam)

Chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam, nhà thơ, nhà báo Nguyễn Sĩ Đại cho rằng cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” phản ánh linh hồn và mục tiêu đấu tranh của báo chí - đấu tranh cho lẽ phải. Đặc biệt, ra mắt nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, cuốn sách lại càng có ý nghĩa, trở thành lời tâm sự, tấm gương sáng, không chỉ đề ra phương hướng cho các nhà báo, nuôi dưỡng lòng tin yêu với nghề mà còn giúp quần chúng nhân dân thấu hiểu và ủng hộ những “người thư ký tận tụy của đời sống”.

Nhà báo, nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam. (Ảnh: Ngọc Anh)

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Sĩ Đại, sự thật và lẽ phải là một điều khó nhận biết, và công việc của nhà báo là phải “đãi cát tìm vàng”, nhìn thấy những điều đó trong muôn hình vạn trạng của cuộc sống.

Nhận xét về “người bạn làm nghề”, ông Nguyễn Sĩ Đại khen ngợi: “Nhà báo Hồ Quang Lợi là người con của quê hương Nghệ Tĩnh, một vùng đất khó khăn nhưng thấm đẫm tình yêu cách mạng. Khoảng thời gian làm việc tại quân đội đã nuôi dưỡng tinh thần 'nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua' trong anh. Một con người giàu trải nghiệm, hiểu biết và là một trong những nhà báo có nhiều giải thưởng quốc gia nhất, đã sáng tạo nên một tác phẩm khả tín, di dưỡng một tinh thần cách mạng và tình yêu nghề báo”.

Phóng viên Báo Thế giới và Việt Nam đã may mắn có cơ hội trò chuyện cùng bà Đặng Phương Thảo - người vợ tào khang, bạn đọc đầu tiên, nhà biên tập và cũng là người phụ nữ đứng sau thành công của nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi. Theo bà, báo chí đa dạng và muôn hình muôn vẻ, bao gồm cả mặt tích cực lẫn tiêu cực. Nhiệm vụ của chúng ta là phát triển, mở rộng những giá trị tích cực đó theo định hướng đúng đắn của nền Báo chí Cách mạng.

“Ngoài những chỉ đạo trên văn bản, người cầm bút cần tạo nên những sản phẩm chân thực có tính thuyết phục. Tiếp nối thành công của 'Người trên đường đời' ra mắt năm 2024, cuốn sách này là những trăn trở được viết nên từ kinh nghiệm, trải nghiệm thực tế của người làm nghề, mang lại sức lan tỏa bền vững đến các nhà báo trẻ”, bà Đặng Phương Thảo chia sẻ.

Cuốn sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” gồm 66 bài viết và trả lời phỏng vấn, được bố cục trong 8 chương: Chương 1: Mạch đập thời đại; Chương 2: Tâm thế cầm bút; Chương 3: Ánh sáng nhân văn; Chương 4: Đạo đức báo chí; Chương 5: Mạnh hơn bảo kiếm; Chương 6: Đồng hành cùng thắng; Chương 7: Mạng xã hội, AI và báo chí; Chương 8: Trái tim và Ngọn lửa.

Nhà văn, nhà báo Hồ Quang Lợi ký tặng độc giả. (Ảnh: Duy Nam)

Bên cạnh những bài viết về cơn sóng thời cuộc cùng sự đua tranh quyền lực quyết liệt giữa các cường quốc, cục diện thế giới nhìn từ cuộc xung đột Ukraine; những “đổ vỡ” trật tự cũ để hình thành một cấu trúc quyền lực quốc tế mới; những vấn đề thời sự của nước ta hiện nay như: Cách mạng về tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, các xung lực đột phá, “bộ tứ chiến lược” phát triển đất nước... cuốn sách cũng suy ngẫm về một số vấn đề căn cốt của báo chí, là lời chiêm nghiệm trong cuộc đời 45 năm cầm bút và hoạt động báo chí của tác giả.

Trong phần giới thiệu đầu sách, Thiếu tướng, Tiến sĩ, Nhà văn Nguyễn Hồng Thái, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Công an nhân dân viết: “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút” là một cuốn sách nóng hổi tính thời cuộc, sắc sảo kiến giải về văn hóa, câu chữ vừa cẩn trọng vừa bay bổng, thăng hoa vẻ đẹp văn chương.

Cuốn sách càng đọc càng cuốn hút không chỉ bởi những vấn đề thế sự cả trong nước và quốc tế mà câu chuyện báo chí tưởng như đã trở thành kinh điển hàng trăm năm nay, câu chuyện văn hóa tưởng như đã quen thuộc hàng ngàn năm nay, nhưng sao đọc vẫn hấp dẫn, lôi cuốn, mới mẻ và lý thú”.

“Ba mệnh đề lớn Sự thật - Lẽ phải - Ngọn bút hàm chứa trong đó suy ngẫm đầy trí tuệ, trách nhiệm của một con người suốt đời theo đuổi nghề báo. 'Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút' là một cuốn sách quý, có thể coi là một cống hiến đáng trân trọng của Hồ Quang Lợi cho báo chí nước nhà”.

Quỳnh Trang - Duy Nam