Nhận diện các điểm nghẽn cản trở phát triển kinh tế - xã hội

Toàn cảnh phiên thảo luận về kinh tế - xã hội sáng 17/6

Cùng chung nhận định nền kinh tế đang đối mặt nhiều thách thức trong một bối cảnh không thuận lợi, đại biểu Quốc hội hiến kế cần khơi thông các nguồn lực mới để kinh tế phát triển nhanh, bền vững.

Phiên thảo luận về kinh tế - xã hội sáng 17/6

Khơi thông các nguồn lực mới để phát triển kinh tế

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) nhận định trong năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam ghi nhận nhiều điểm sáng tích cực.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương phát biểu

Trong đó, tăng trưởng GDP đạt 7,09% - vượt mục tiêu Quốc hội đề ra, cho thấy đà phục hồi vững chắc trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng 15,4%, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu vượt mốc 400 tỷ USD, khẳng định sức bật của khu vực sản xuất và xuất khẩu.

Vốn FDI giải ngân đạt mức cao kỷ lục 25,4 tỷ USD, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường kinh doanh Việt Nam. Đại biểu cũng ghi nhận các lĩnh vực chuyển đổi số, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ đều phục hồi mạnh mẽ.

Dù vậy, đại biểu nhận định nền kinh tế vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Điển hình là việc tăng trưởng còn phụ thuộc vào các động lực truyền thống, như xuất khẩu, đầu tư công và FDI, trong khi các động lực mới như kinh tế số, công nghệ cao, kinh tế xanh còn chưa phát huy hiệu quả. Tỷ trọng kinh tế số năm 2024 ước chỉ đạt 18-18,3% GDP.

Một thách thức khác được chỉ ra là doanh nghiệp trong nước còn yếu về năng lực cạnh tranh. “Hiện có tới 98% doanh nghiệp là nhỏ và siêu nhỏ. Thống kê cho thấy hơn 57% doanh nghiệp này dù có nhiều chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ nhưng vẫn khó tiếp cận tín dụng, tỷ lệ tiếp cận vốn thấp do yêu cầu tài sản thế chấp và quy trình phức tạp, ít khả năng đổi mới công nghệ”, đại biểu nêu thực tế.

Cũng theo đại biểu, FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, vẫn chủ yếu tập trung vào lĩnh vực lắp ráp, gia công. Tỷ lệ nội địa hóa trong khu vực FDI vẫn dưới 30% ở nhiều ngành công nghiệp chế biến - chế tạo, và chưa có liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong nước. Đặc biệt, chất lượng nguồn nhân lực còn là điểm nghẽn; một số chính sách chưa theo kịp thực tiễn.

“Những thách thức trên đòi hỏi Chính phủ cần có những hành động cụ thể, chi tiết, tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa, tiền tệ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn”, ông Sơn nêu quan điểm.

Đại biểu cũng góp ý cần đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh, bền vững trong thời gian tới.

“Nếu tiếp tục có những cải cách thể chế mạnh mẽ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị Nhà nước, Chính phủ sẽ không những giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô mà còn tạo nền tảng thuận lợi để phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 và những năm tiếp theo”, đại biểu nhận định.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn ĐBQH TPHCM) cũng ghi nhận dù bối cảnh không thuận lợi nhưng kinh tế vẫn đạt nhiều kết quả tích cực khi kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, thu nhập bình quân đầu người tiệm cận mức trung bình cao.

Đặc biệt, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam đã tăng 2 bậc, chỉ số thương hiệu tăng 1 bậc và chỉ số hạnh phúc của đất nước tăng 8 bậc, xếp hạng 46/143.

Để tiếp tục phát triển kinh tế nhanh và bền vững, đại biểu cho rằng cần kiên trì ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực. Cùng với đó, cần cơ cấu lại ba động lực tăng trưởng truyền thống xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng.

Trong đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh sự cần thiết phải sớm điều chỉnh lại Luật thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh. Song song với đó, theo đại biểu, cần khơi thông các động lực phát triển mới về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát huy động lực không gian phát triển mới.

“Nếu chúng ta có một thể chế tương thích và đầu tư hạ tầng đồng bộ, ba động lực mới này sẽ giúp chúng ta tăng tốc trong thời gian tới”, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhận định.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận sáng 17/6

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, thực phẩm bẩn là một trong những vấn đề nóng cần được giải quyết kịp thời

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, thực phẩm bẩn là một trong những vấn đề nóng được đề cập trên hội trường Quốc hội trong phiên thảo luận.

Đại biểu Lê Hữu Trí - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa phát biểu

Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) cho rằng chúng ta đang phấn đấu xây dựng một xã hội văn minh, hạnh phúc nên phải nghiêm túc đấu tranh với các loại tội phạm, đặc biệt tội phạm liên quan hàng giả, hàng nhái. Đại biểu đề nghị cần có khung pháp lý nghiêm minh để xử lý và công khai thông tin để người dân biết, tẩy chay hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là thuốc giả, thực phẩm bẩn.

“Chúng ta có cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát ở tất cả lĩnh vực, chúng ta có nhiều lực lượng quản lý xã hội từ biên giới, cửa khẩu, trong khu dân cư, nhưng hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn, thức uống giả được sản xuất, lưu hành, kinh doanh và được bán trong các nhà thuốc, cửa hàng kinh doanh hợp pháp và hiện diện ngay ở bệnh viện, trường học”, đại biểu Trí nhận định.

Do đó, theo đại biểu, cần nhanh chóng thay đổi phương thức quản trị xã hội hiệu quả hơn, không để các loại tội phạm này có môi trường tồn tại và phát triển. Bên cạnh đó, cần có một hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh các loại tội phạm liên quan hàng giả, hàng nhái.

“Cần có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý thật nghiêm minh đối với những cán bộ thực thi pháp luật đã bao che, dung túng cho tội phạm”, đại biểu nêu ý kiến.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận sáng 17/6

Cùng chung quan điểm về vấn đề này, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum) nêu số liệu thống kê năm 2023, các cơ quan chức năng đã phát hiện, xử lý hơn 52.000 vụ hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng… Năm 2024, số vụ bị phát hiện và xử lý là hơn 47.000. Đặc biệt, 4 tháng đầu năm 2025, các đơn vị, địa phương đã bắt giữ và xử lý hơn 30.000 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 4.892 tỷ đồng, khởi tố hình sự 1.450 vụ với hơn 2.100 đối tượng.

Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum phát biểu

“Tình hình cho thấy sản xuất buôn bán hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, buôn lậu diễn biến phức tạp bất chấp nỗ lực của các cơ quan chức năng”, đại biểu nhận định.

Theo đại biểu, hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại kinh tế, đe dọa sức khỏe, tính mạng của người dân, làm suy giảm uy tín thương hiệu của các doanh nghiệp chân chính, giảm niềm tin của người dân đối với hàng hóa trong nước, mà còn cản trở sự phát triển của nền kinh tế, gây thất thu ngân sách Nhà nước, gây bất ổn xã hội và môi trường đầu tư. Hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường như thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả… cho thấy thủ đoạn các đối tượng sản xuất buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp. Đặc biệt, việc đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả liên quan đến cán bộ cao cấp của bộ chuyên ngành bị Bộ Công an khởi tố và một số vụ khác, cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa về đạo đức, lối sống.

Ngoài ra, đại biểu còn nhắc đến hiện tượng hàng giả tràn lan trên mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có tầm ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo "nổ vang", khiến người tiêu dùng dù thông thái mấy cũng khó phân biệt.

Trước thực tế việc quản lý sản xuất, buôn bán hàng hóa, quản lý an toàn thực phẩm đã được giao cho các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, nhưng diễn biến của hàng giả vẫn diễn biến phức tạp, vị đại biểu đề nghị Chính phủ tăng cường kiểm tra, rà soát quá trình tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan chức năng.

Nhận định hàng giả, gian lận thương mại có thể coi là một quốc nạn bởi nó gây ra hệ lụy xã hội và đạo đức rất nặng nề, thậm chí có sự móc ngoặc của một số cán bộ công quyền, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng phòng chống hàng giả, gian lận thương mại cũng cần được nâng lên tầm quốc gia để có quyết sách tương ứng, phù hợp./.

Thanh Nga - Vũ Hiếu - Thế Anh