Nhận diện cơ hội, doanh nghiệp mới có thể 'vươn mình'

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ảnh minh họa

Cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu

Châu Á - Thái Bình Dương đang nổi lên như một điểm sáng thu hút đầu tư, và Việt Nam - dù quy mô kinh tế không lớn - lại nổi bật với tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực.

Theo TS. Huỳnh Thanh Điền - Giảng viên trường Đại học Nguyễn Tất Thành (TP. Hồ Chí Minh), sự xuất hiện của các tập đoàn lớn tại Việt Nam mang đến cơ hội vàng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), đặc biệt là những doanh nghiệp trong ngành phụ trợ. Khi các “ông lớn” xây dựng nhà máy, sản xuất hàng hóa, họ cần những đối tác nhỏ hơn để cung cấp dịch vụ vận chuyển, bao bì, phân phối, linh kiện. Đây là “miếng bánh” mà các DNNVV có thể tận dụng để chen chân vào chuỗi giá trị toàn cầu.

“Hơn nữa, các DNNVV còn có thể “đi ké” nguồn lực của các đối tác lớn để phát triển. Thay vì tự mình làm tất cả, họ có thể hợp tác, tận dụng công nghệ, vốn, hoặc mạng lưới của doanh nghiệp lớn để mở rộng kinh doanh. Chưa kể, Chính phủ Việt Nam đang tích cực cải thiện môi trường kinh doanh: đầu tư hạ tầng giao thông, cảng biển, giảm chi phí logistics. Khi chi phí vận chuyển giảm, các DNNVV vốn ít cũng sẽ có cơ hội linh hoạt hơn tham gia vào các thị trường ngách - nơi họ có thể dùng công nghệ để bán hàng xa hơn, rộng hơn”- TS. Huỳnh Thanh Điền nhấn mạnh.

Tuy nhiên ông TS. Huỳnh Thanh Điền cũng lưu ý, nếu chưa đủ sức xuất khẩu trực tiếp, các DNNVV vẫn có thể “đi đường vòng” bằng cách gia công cho các doanh nghiệp lớn, nhận đơn hàng từ những công ty đã có sẵn kênh xuất khẩu. Ví dụ, một xưởng may nhỏ có thể sản xuất áo thun cho một thương hiệu lớn, rồi từ đó hàng hóa được xuất đi nước ngoài. Đây là cách thông minh để DNNVV chen chân vào thị trường quốc tế mà không cần tự mình xây dựng mọi thứ từ đầu.

Còn nhiều trở ngại

Cơ hội là rất lớn, nhưng theo bà Nguyễn Thị Phỉ - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Syaqua - ADN, trải qua 2 năm đại dịch, doanh nghiệp đã gặp nhiều khó khăn do phải gồng mình nuôi nhân viên và bị đứt gãy chuỗi cung ứng. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp rất cần sự hỗ trợ về vốn để phát triển sản xuất kinh doanh bên cạnh việc giảm thuế, do vốn vay từ ngân hàng bị hạn chế.

“Tôi cho rằng, Nhà nước cần lắng nghe nhiều ý kiến của các doanh nghiệp, từ đó ra các chính sách hỗ trợ phù hợp với thực tiễn. Có như vậy, doanh nghiệp sẽ giảm bớt khó khăn” - bà Phỉ nói.

Đồng quan điểm, ông Phạm Văn Tấn – Tổng giám đốc Công ty cổ phần Y dược Phúc Tấn cũng chia sẻ, từ đầu năm đến nay, nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng do không có tài sản đảm bảo.

“Ví dụ như doanh nghiệp tôi, có mảng đặc thù về phát triển các dự án nông nghiệp. Nhà nước kêu gọi phát triển nông nghiệp chuyên sâu, đặc biệt là kinh tế xanh, nhưng chính sách tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ lại chưa rõ ràng. Chúng tôi không biết đơn vị nào sẽ trực tiếp đứng ra hỗ trợ để tiếp cận nguồn vốn này” - ông Tấn cho biết.

Theo ông Phạm Quang Anh - người sáng lập Công ty May mặc Dony, thường DNNVV không có nhiều tài sản, trong khi vay ngân hàng phải có tài sản thế chấp. Do đó, Nhà nước nên có giải pháp để cấp tín dụng mà không quá ràng buộc vào tài sản thế chấp.

Ông Quang Anh cho rằng, DNNVV có doanh thu và lợi nhuận nhỏ, quy mô nhân sự ít. Do đó, thủ tục hành chính càng đơn giản càng tốt để doanh nghiệp tập trung vào sản xuất kinh doanh, không cần lo lắng nhiều về các quy trình hành chính.

Ngoài khó khăn về nguồn vốn, TS. Huỳnh Thanh Điền cũng chia sẻ thêm, trước đây, DNNVV từng sống tốt nhờ bán hàng trong nước hoặc bám theo các “ông lớn” để phân phối, cung cấp dịch vụ phụ trợ, nhưng nay, mọi thứ đã khác. Các doanh nghiệp lớn nhờ công nghệ số và hội nhập sâu, tự làm hết mọi khâu, không còn cần DNNVV hỗ trợ. Hơn nữa, Việt Nam mở cửa mạnh mẽ, hàng hóa, vốn, lao động, chuyên gia, công nghệ nước ngoài ùa vào không giới hạn, theo đó, cơ hội cho DNNVV ngày càng teo tóp so với quá khứ.

“Không chỉ vậy, thế giới giờ đây đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe hơn: quản trị tốt, lao động công bằng, trách nhiệm xã hội, bảo vệ môi trường. Đối với DNNVV, đây là áp lực lớn, buộc họ phải vừa nâng chất lượng hàng hóa, vừa giữ giá rẻ để cạnh tranh, chưa kể, việc vay vốn - nguồn sống của nhiều doanh nghiệp - lại càng khó” - TS. Huỳnh Thanh Điền nhấn mạnh.

Rà soát, sửa đổi quy định tạo thuận lợi cho đầu tư sản xuất kinh doanh

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong, Việt Nam đang tiếp tục là điểm đến của các dòng vốn trên hành trình tái cơ cấu và sự bùng nổ làn sóng khách du lịch cả trong nước và quốc tế. Do đó, đây chính là thuận lợi cơ bản để cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam bứt phá.

Tuy nhiên, để các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát huy tốt vai trò đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, các cơ quan chức năng cần tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp giữ vững ổn định chính trị và kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, phát triển thị trường và kích cầu tiêu dùng trong nước. Cùng với đó, đẩy nhanh đầu tư công, đưa vào sử dụng các dự án có quy mô lớn, có tiềm năng, góp phần trực tiếp duy trì và mở rộng năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nền kinh tế.

Đồng thời, đổi mới và tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển dịch vụ logistics và các liên kết thương mại, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng cả trong nước và quốc tế. Đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đặc biệt, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các luật liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh như Luật Xây dựng, Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp… để tháo gỡ vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, khơi thông nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Ngoài ra, các cơ quan chức năng tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền trong các lĩnh vực xây dựng, đất đai, môi trường cho các cơ quan, tổ chức, qua đó góp phần đẩy nhanh thủ tục thực hiện dự án. Đồng thời cần rà soát, kiến nghị sửa đổi, bãi bỏ hoặc thay thế quy định về điều kiện đầu tư đối với những ngành, nghề kinh doanh có điều kiện không rõ ràng, không phù hợp với hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp.

Vân Hà