Nhân tài làm 'nóng' nghị trường Quốc hội

Hỗ trợ nhà ở, điều kiện làm việc và gia đình để người tài yên tâm làm việc

Thảo luận về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) sáng 27/11, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Mạnh Hùng (Cần Thơ) khẳng định, quy định thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tại Điều 17 là một nội dung quan trọng, nếu làm tốt sẽ giúp Thủ đô phát triển mạnh mẽ, đột phá để đạt mục tiêu đề ra. Ông nêu thực tiễn các nước vượt qua mức thu nhập trung bình thành công và trở thành nước phát triển như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc... rất ít khi dựa vào tài nguyên mà chủ yếu dựa vào thu hút nhân tài để bứt phá.

ĐBQH Nguyễn Mạnh Hùng.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, quy định tại dự thảo luật còn chưa rõ, chưa đầy đủ, cần hoàn thiện để việc triển khai được khả thi, hiệu quả hơn. Dẫn số liệu giai đoạn 2013-2023, Hà Nội chỉ thu hút được 55 nhân tài là thủ khoa các trường đại học, còn TP Hồ Chí Minh - nơi có nhiều chính sách thu hút nhân tài thì chỉ thu hút được 5 nhân tài giai đoạn 2018-2022, ông nêu quan điểm: "Không thể chỉ đưa ra một số ưu đãi, chờ người tài tự đến với mình mà phải chủ động tìm kiếm, phát hiện, từ đó lôi kéo để thu hút họ. Chính phủ nhiều quốc gia, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn, cơ sở nghiên cứu, vườn ươm công nghệ đã chủ động tìm nhân tài từ rất sớm, khi họ còn đang là học sinh, sinh viên, sẵn sàng hỗ trợ kinh phí học tập, trả lương, ký cam kết tuyển dụng từ trước khi ra trường".

ĐBQH TP Cần Thơ nhấn mạnh, chỉ thu hút và trọng dụng là chưa đủ mà cần phải có chính sách tìm kiếm và phát hiện nhân tài. "Người tài không có nghĩa là người thông minh nhất, có nhiều bằng cấp nhất, học vị cao nhất mà là người phù hợp nhất với vị trí công việc, đạt được kết quả cao nhất trong nhiệm vụ được giao, có tầm nhìn và khả năng phát triển trong tương lai", đại biểu nhận định.

ĐBQH tham dự phiên họp.

Nhắc lại câu nói của cố Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu về người tài: "Tôi ưa chuộng hiệu quả. Với một công chức trẻ ở vị trí cao, tôi không quan tâm anh ta đã làm việc bao nhiêu năm. Nếu anh ta là người tốt nhất cho vị trí đó, hãy xếp anh ta ở vị trí đó", ông đề nghị cần có một chương riêng về nội dung này với tên gọi "Đào tạo, bồi dưỡng, phát hiện, thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao".

Cùng với đó, xây dựng chính sách thông tin truyền thông về phát hiện, thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Bổ sung cơ chế, chính sách phát hiện sớm nhân tài, từ đó có lộ trình, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng vào những ngành nghề trọng điểm, cần thiết. Bổ sung cơ chế, chính sách xây dựng môi trường làm việc công bằng, chuyên nghiệp, văn minh, hiện đại, tạo mọi điều kiện để người tài phát triển, cống hiến, thực hiện bằng được phương châm 4 không: "Không được, Không thể, Không muốn và Không dám tham nhũng".

Ngoài ra, cần xem xét bổ sung chính sách hỗ trợ nhà ở, điều kiện làm việc tại nhà, các chế độ hỗ trợ khác cho gia đình, vợ con người tài để họ yên tâm làm việc. "Trung Quốc đã có quy định riêng về nhà ở cho người tài, giúp thu hút được khoảng 900 người tài từ khắp nơi trên thế giới về làm việc trong khu vực công", đại biểu dẫn chứng.

ĐBQH Dương Khắc Mai.

Môi trường phù hợp "giữ chân" người tài đôi khi hơn cả chế độ đãi ngộ

ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông) đánh giá, dự thảo luật đã thiết kế một khoản về thu hút, trọng dụng nhân tài - đây là nội dung quan trọng, tạo ra cú hích trong cơ chế thu hút, trọng dụng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô Hà Nội. Tuy nhiên, để quy định có tính khả thi hơn, cần trao quyền cho HĐND TP ban hành văn bản quy định cụ thể với đối tượng cần thu hút, có sự phân loại rõ ràng, để có quy định về chế độ, chính sách phù hợp trong tuyển dụng, bổ nhiệm và đãi ngộ, để thu hút, "giữ chân" được người tài.

Ông cũng đề nghị cần có một số điều kiện đảm bảo khác như: xây dựng môi trường làm việc phù hợp, khuyến khích sự năng động, sáng tạo, tạo điều kiện cho người tài năng cống hiến và thăng tiến. "Đây chính là yếu tố "giữ chân" và phát huy tiềm năng của người tài. Bởi một môi trường mà ở đó họ được là chính mình, bộc lộ năng lực sở trường, được tôn trọng, trọng dụng là điều quan trọng hơn cả, thậm chí còn có vai trò, ý nghĩa quan trọng hơn cả chế độ đãi ngộ", đại biểu lưu ý.

ĐBQH Thích Thanh Quyết.

ĐBQH Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh) đề nghị làm rõ cơ chế, chính sách đặc thù trong thu hút, trọng dụng nhân tài chất lượng cao. "Dự thảo luật mới chỉ đề cập sơ lược về tuyển dụng, thu hút nhân tài; vẫn còn chung chung, không định hình được tiêu chí áp dụng trong thực tiễn; chưa quy định rõ cách thức tổ chức, sử dụng nhân tài sau tuyển dụng, chưa thể hiện rõ chế độ thù lao, chính sách đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bổ nhiệm nhân tài...", đại biểu nhận định và cho rằng, cần có quỹ phát triển nhân tài, tạo cơ chế thông thoáng, vượt trội để nhân tài cống hiến cho Thủ đô.

Liên quan quy định về hỗ trợ, đào tạo, bồi dưỡng học sinh, sinh viên, ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị, dự thảo luật cần quy định rõ ràng về đối tượng được cử đi học, đào tạo và cần ràng buộc trách nhiệm khi đi học về phải phục vụ cho TP trong bao nhiêu năm. Tránh tình trạng một số nơi như Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh chi ngân sách để đào tạo, bồi dưỡng nhân tài, "cho đi đã đời", đến lúc học xong họ không về nước, ở nước ngoài luôn, thậm chí về mà không phục vụ cho cơ quan Nhà nước, lại ra làm cho tư nhân...

Quỳnh Vinh