Nhật Bản bắt đầu lên kế hoạch tung gói kích thích kinh tế trị giá 265 tỷ USD

Hội đồng do chính Thủ tướng Fumio Kishida đứng đầu và những nhà chức trách cấp cao trong chính phủ của ông hôm thứ 2 vừa qua đã đưa ra các khuyến nghị dùng gói kích thích khổng lồ này để hỗ trợ cho 4 lĩnh vực chủ yếu, bao gồm: đổi mới, khởi nghiệp, xã hội kỹ thuật số và an ninh kinh tế.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida ở giữa, tham dự cuộc họp của hội đồng chính sách chính phủ vào ngày 8 tháng 11. Ảnh: Uichiro Kasai.

Cuộc thảo luận này cũng thúc giục Nhật Bản khởi động quỹ 10 nghìn tỷ yên cho các trường đại học vào cuối tháng 3 tới và cung cấp những gói hỗ trợ cho các lĩnh vực pin lưu trữ năng lượng tái tạo và sản xuất pin xe điện quy mô lớn.

Đề xuất cũng đưa ra vấn đề hỗ trợ sự phát triển của các lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ và viện trợ nhiều năm cho một nhà máy sản xuất thiết bị bán dẫn mới ở Nhật Bản.

Nhiều khuyến nghị được rút ra từ chiến lược tăng trưởng do cựu Thủ tướng Yoshihide Suga biên soạn vào tháng 6 năm ngoái. Nhưng những đề xuất này cũng phản ánh chương trình nghị sự kinh tế định hướng phân phối của chính phủ Kishida, bao gồm hỗ trợ nhiều lợi ích về thuế hơn cho các công ty có chính sách tăng lương, trả lương cao hơn cho công nhân điều dưỡng và chăm sóc trẻ em.

Các thành viên của hội đồng chủ nghĩa tư bản mới bao gồm chủ tịch Viện nghiên cứu Nhật Bản Yuri Okina và Ken Shibusawa, một người ủng hộ chủ nghĩa tư bản các bên liên quan và là người sáng lập công ty cố vấn chiến lược Shibusawa and Co.

Masakazu Tokura, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản cũng là một thành viên của cơ quan này, cũng như Yumiko Murakami, một đối tác chung tại MPower Partners, một quỹ đầu tư mạo hiểm do cựu Phó Chủ tịch Goldman Sachs Nhật Bản Kathy Matsui thành lập, cũng là thành viên của của hội đồng.

Thủ tướng Kishida đã kêu gọi được hàng chục nghìn tỷ yên kích thích kinh tế trong cuộc chạy đua lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền vào tháng 9, cũng như vận động cho cuộc bầu cử hạ viện vào tháng trước.

Ngay cả khi quy mô tổng thể của gói chi tiêu vẫn còn đang được tranh luận trong chính phủ và liên minh cầm quyền, một báo cáo mới đã đặt ra nghi ngờ về hiệu quả của các biện pháp kích thích trong quá khứ.

Hôm thứ 6 vừa qua, Ủy ban Kiểm toán của Nhật Bản cho biết rằng 22 nghìn tỷ yên, tương đương hơn 30%, trong số khoảng 65 nghìn tỷ yên được dùng để làm ngân sách thực hiện các biện pháp phòng chống coronavirus vẫn chưa được chi tiêu.

Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản ước tính khoảng 30 nghìn tỷ yên được ngân sách cho năm tài chính 2020.

Khoản chuyển nhượng này có thể sẽ giúp tài trợ cho gói kích thích kinh tế mới của chính phủ Kishida.

Nhưng nhà kinh tế điều hành Takahide Kiuchi của Viện nghiên cứu Nomura cho biết: “30 nghìn tỷ yên này chắc hẳn đã bao gồm các khoản chi tiêu không cần thiết. Thay vì cố gắng tạo ra một gói hỗ trợ trị giá hàng chục nghìn tỷ yên, chính phủ cần tập trung vào việc đảm bảo rằng sự hỗ trợ cần thiết đến được với những người cần nó.”

Các nhà lập pháp của liên minh cầm quyền nói rằng cần phải có biện pháp kích thích quy mô lớn để thúc đẩy nhu cầu đang giảm trong một nền kinh tế đang phục hồi sau đại dịch coronavirus. Dựa trên tổng sản phẩm quốc nội thực tế từ tháng 4 đến tháng 6, Văn phòng Nội các ước tính nhu cầu thực tế sẽ giảm 22 nghìn tỷ yên so với sản lượng tiềm năng của Nhật Bản trong cả năm.

Nhưng Nhật Bản đã dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp kéo dài nhiều tháng vào cuối tháng 9 và các trường hợp nhiễm Covid-19 tiếp tục giảm mạnh kể từ đó. Với mức chi tiêu của người tiêu dùng tăng lên, các ước tính của khu vực tư nhân dựa trên triển vọng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế đối với Nhật Bản đưa ra mức chênh lệch sản lượng cho năm 2022 vào khoảng 7 nghìn tỷ yên.

Chính phủ Nhật Bản đã đặt mục tiêu hoàn tất các biện pháp kích thích mới sớm nhất vào ngày 19 tháng 11 và thông qua ngân sách bổ sung trong một phiên họp quốc hội vào tháng 12.

Huy Hoàng (Theo Asia Nikkei)