Nhật Bản chuẩn bị gói kích thích kinh tế 65 tỷ USD nhằm kiểm soát lạm phát

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Chính phủ Nhật Bản đang soạn thảo bản ngân sách bổ sung để triển khai kế hoạch và dự kiến trình Quốc hội phê duyệt trong những thời gian tới.

Tại cuộc họp nội các đầu tiên ngày 21/10, bà Takaichi chỉ đạo các bộ trưởng xây dựng gói hỗ trợ dựa trên ba trụ cột bao gồm đảm bảo sinh kế người dân trong bối cảnh giá cả leo thang, củng cố năng lực tăng trưởng thông qua đầu tư chiến lược và tăng cường năng lực quốc phòng - ngoại giao. Chính phủ sẽ không áp đặt giới hạn chi tiêu cho các bộ, trong khi một số quan chức cho rằng cần nhiều hơn mức ngân sách bổ sung 13,9 nghìn tỷ yen của năm 2024.

Trong các biện pháp ứng phó lạm phát, Tokyo dự kiến duy trì trợ giá xăng dầu, hỗ trợ hóa đơn điện và khí đốt, đồng thời cung cấp ngân sách cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng lương. Các chính quyền địa phương cũng sẽ được mở rộng quyền sử dụng quỹ hỗ trợ ưu tiên để linh hoạt chi tiêu.

Thủ tướng Takaichi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ các cơ sở y tế đang gặp khó khăn, đồng thời cho biết chính phủ sẽ phân bổ ngân sách cho bệnh viện và nhân viên y tế trước khi có đợt điều chỉnh phí y tế vào tài khóa 2026.

Ngoài chính sách an sinh, gói kích thích sẽ bao gồm các khoản đầu tư vào công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn và năng lượng nhiệt hạch, nhằm tăng cường năng lực quản lý khủng hoảng và an ninh kinh tế. Chính phủ cũng dự định khôi phục ngành đóng tàu, lĩnh vực hợp tác với Mỹ, với mục tiêu tăng gấp đôi sản lượng tàu đóng mới vào năm 2035. Đảng Dân chủ Tự do (LDP) đã đề xuất thành lập quỹ chính phủ trị giá khoảng 1.000 tỷ yen để hỗ trợ mục tiêu này.

Về quốc phòng, bà Takaichi tuyên bố trong bài phát biểu tháng 10 rằng Nhật Bản sẽ nâng chi tiêu quốc phòng lên mức tương đương 2% GDP ngay trong năm tài khóa 2025, sớm hơn hai năm so với kế hoạch ban đầu.

Tuy nhiên, giới chuyên gia bày tỏ lo ngại về hiệu quả thực tế của các gói kích thích kéo dài nhiều năm qua. Dù chi tiêu công liên tục vượt 10.000 tỷ yen kể từ đại dịch COVID-19, tốc độ tăng trưởng tiềm năng của Nhật Bản vẫn chỉ quanh mức 0%. Ông Koya Miyamae, chuyên gia kinh tế tại SMBC Nikko Securities, cho rằng thay vì mở rộng quy mô, ngân sách bổ sung cần tập trung cải thiện năng suất, yếu tố quyết định sức mạnh dài hạn của nền kinh tế.

Nguồn tài chính cho gói kích thích vẫn chưa được làm rõ. Bộ trưởng phụ trách chính sách kinh tế và tài khóa Minoru Kiuchi ám chỉ khả năng phát hành trái phiếu chính phủ, khẳng định Tokyo sẽ sử dụng mọi biện pháp cần thiết miễn là uy tín tài khóa vẫn được duy trì. Theo dự báo, chính phủ trung ương và địa phương có thể đạt thặng dư ngân sách cơ bản 3,6 nghìn tỷ yen vào năm tài khóa 2026, song gói chi tiêu mới có thể làm tiêu hao phần dư này.

Cùng với đó, chính phủ Nhật Bản đang thúc đẩy cải cách chi tiêu để đảm bảo kỷ luật tài khóa, bao gồm việc thành lập Cục Hiệu quả Chính phủ, phiên bản Nhật của Cơ quan Hiệu quả Chính phủ Mỹ (DOGE), nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng trợ cấp và rà soát ưu đãi thuế. Bộ Tài chính cho biết các khoản giảm thuế đặc biệt đã khiến ngân sách thất thu 2,9 nghìn tỷ yen trong năm tài khóa 2023, trong đó ưu đãi cho tăng lương và nghiên cứu - phát triển chiếm tới 1,7 nghìn tỷ yen.

Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc