Nhiều cơ hội để doanh nghiệp mở rộng thị trường

Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh trưng bày sản phẩm tại Showroom Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây vừa là thách thức, cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường, phát triển bền vững trong tương lai.

Theo các chuyên gia, Hoa Kỳ vẫn duy trì vị thế là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với giá trị thặng dư thương mại liên tục tăng từ khoảng 63,4 tỷ USD vào năm 2020 lên gần 106 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, cùng với nhiều quốc gia, Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ bị áp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ.

Bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Trước tình hình này, Việt Nam đang tập trung chuẩn bị cho việc đàm phán với Hoa Kỳ, đồng thời kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của quốc gia, bảo đảm không làm ảnh hưởng đến các thỏa thuận quốc tế đã tham gia. Các giải pháp trọng tâm bao gồm việc khai thác hiệu quả thị trường trong nước, tăng cường kiểm tra giám sát nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam và Hoa Kỳ triển khai các dự án đầu tư, và khẩn trương ký kết, triển khai các hợp đồng mua bán hàng hóa với phía Hoa Kỳ.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang trải qua nhiều biến động, đặc biệt dưới tác động từ các chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, căng thẳng trong chuỗi cung ứng toàn cầu và xu hướng gia tăng chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, cộng đồng doanh nghiệp trong nước đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải thích ứng nhanh và tái định vị chiến lược phát triển. Bà Vân cũng cho rằng: Thách thức cũng chính là cơ hội, đây là thời điểm để đánh giá lại năng lực nội tại, củng cố nền tảng và làm mới tư duy phát triển để đủ sức vượt qua khó khăn và phát triển trong tương lai. Chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp đã và đang triển khai nhiều hoạt động nhằm đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, cũng như nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ, sẵn sàng thích nghi với diễn biến tình hình kinh tế thế giới. Đặc biệt, tận dụng cơ hội từ 17 Hiệp định thương mại tự do đã ký kết với hơn 60 nền kinh tế thế giới.

Trong khi đó, theo Giáo sư Trần Ngọc Anh, Đại học Indiana (Hoa Kỳ), trong bối cảnh này, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Cụ thể, nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Việt Nam trong một số ngành hàng đã có sự tăng trưởng ấn tượng. Trong ngành đồ gỗ, nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Việt Nam đã tăng đáng kể và thậm chí tiến sát với lượng nhập của Trung Quốc trong những năm gần đây. Tương tự, ngành may mặc của Việt Nam cũng duy trì được sự ổn định trong xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ.

Ngay cả trong lĩnh vực bán dẫn gần đây, dù Việt Nam có thị phần lớn hơn, nhưng mức thuế quan áp dụng cho các sản phẩm từ Việt Nam cũng ở mức thấp so với một số nước. Những số liệu này cho thấy, mặc dù môi trường thương mại quốc tế đang có nhiều biến động, nhưng Việt Nam vẫn có những lợi thế nhất định để thu hút đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, để nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đổi mới, nắm bắt xu hướng công nghệ và hội nhập quốc tế. Sự kết hợp giữa nỗ lực của doanh nghiệp và hỗ trợ từ Nhà nước sẽ giúp nâng cao vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế. Bà Dương Hồng Loan, Viện trưởng Viện Sáng kiến Việt Nam nhấn mạnh: Con người là yếu tố trọng tâm trong mọi công cuộc cải cách, nhất là chuyển đổi số. Thực trạng tại các doanh nghiệp Việt Nam cho thấy một thách thức lớn khi 44% lao động không thành thạo các kỹ năng số dù ở mức cơ bản đến mức thấp và 37% lao động chỉ thành thạo ở mức thấp. Đáng chú ý, có 43% người lao động không có bất cứ kỹ năng số nâng cao nào. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt trầm trọng nhân lực công nghệ thông tin trong đội ngũ của doanh nghiệp. Hiện tại, hơn 60% doanh nghiệp vẫn đang gặp khó khăn trong chuyển đổi số. Các doanh nghiệp đang đối mặt với sự thiếu hụt lớn về kỹ năng liên quan đến dữ liệu, bảo mật và tự động hóa.

Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia đề xuất một giải pháp chiến lược nâng cao năng lực số cho doanh nghiệp bao gồm bốn điểm chính: Xây dựng khung năng lực số, thiết kế lộ trình học tập theo nhóm nhân sự, xây dựng văn hóa học tập trong doanh nghiệp và đào tạo chuyên sâu các kỹ năng công nghệ. Đồng thời, các doanh nghiệp Việt Nam cần xem xét ba hướng chiến lược chính: Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về tài liệu chuỗi cung ứng, bảo đảm ghi nhãn xuất xứ minh bạch và sớm áp dụng các tiêu chuẩn của Hoa Kỳ và EU; nâng cấp chuỗi giá trị, chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình sản xuất gia công (OEM) sang mô hình nhà sản xuất thương hiệu gốc (OBM), đầu tư vào xây dựng thương hiệu; tăng cường sự tham gia, chủ động làm việc với các hiệp hội thương mại các nước để đa dạng thị trường xuất khẩu. Việt Nam cũng cần xây dựng một chiến lược thương hiệu quốc gia và ngành mạnh mẽ. Việc này rất quan trọng vì bối cảnh thuế quan và giám sát quốc tế hiện tại đòi hỏi mức độ tin cậy và truy xuất nguồn gốc cao hơn. Chiến lược thương hiệu cần chuyển đổi hình ảnh từ một nhà sản xuất chi phí thấp sang một nhà cung ứng thay thế, có khả năng cung cấp các mặt hàng có giá trị cao... ■

Bài và ảnh: KHÁNH TRÌNH