Nhiều đột phá mang tính 'mở khóa' cho đổi mới sáng tạo

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, dự thảo Luật KH,CN&ĐMST đã thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW thông qua các quy định như chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học phát triển công nghệ; quy định các tổ chức nghiên cứu, cá nhân hoạt động KH&CN thuộc tổ chức được thành lập, tham gia góp vốn và tham gia điều hành doanh nghiệp (DN) dựa trên kết quả nghiên cứu; quy định liên quan đến cơ chế đặc biệt trong nghiên cứu, tiếp cận, mua các công nghệ.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng thăm không gian trưng bày sản phẩm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Dự thảo cũng mở rộng nhân lực hoạt động KHCN&ĐMST không chỉ bao gồm nhân lực trong các tổ chức KH&CN công lập mà còn bao gồm nghiên cứu sinh, nghiên cứu viên sau tiến sĩ, cá nhân quản lý hoạt động KH,CN&ĐMST trong các cơ quan quản lý nhà nước. Đồng thời, dự thảo cũng bổ sung quy định cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ trong tổ chức KH&CN công lập được tham gia thành lập, điều hành DN để thương mại hóa kết quả nghiên cứu do tổ chức KH&CN mà mình là thành viên tạo ra; định kỳ được cử sang làm việc tại các tổ chức nghiên cứu và phát triển, cơ sở giáo dục đại học, DN và các tổ chức khác trong một thời gian nhất định để trao đổi học thuật nâng cao năng lực, nắm bắt nhu cầu công nghệ. Trong thời gian làm việc tại các tổ chức này vẫn được giữ nguyên chế độ lương, quy hoạch, bổ nhiệm, thi đua khen thưởng tại tổ chức KH&CN công lập.

Cùng với đó, Dự thảo luật cũng đã có nhiều cơ chế về chi NSNN thông thoáng hơn khi tập trung vào việc đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính trong xét duyệt, triển khai và quản lý nhiệm vụ KH&CN sử dụng NSNN; sửa đổi nội dung chi cho phù hợp với thực tiễn, làm rõ các nội dung chi đầu tư phát triển và chi sự nghiệp KHCN; bổ sung quy định nhà nước ưu tiên mua các sản phẩm là kết quả của các hoạt động nghiên cứu và phát triển ĐMST của DN để thúc đẩy hoạt động KHCN, ĐMST trong DN. Đặc biệt, dự thảo luật bổ sung về nguyên tắc chính sách thuế đối với hoạt động KHCN, ĐMST để làm căn cứ đề xuất các ưu đãi cụ thể trong các luật về thuế như quy định các khoản chi của DN, tổ chức cho hoạt động ĐMST được tính vào các khoản chi, được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế của DN bằng 150% chi phí thực tế của hoạt động này khi tính thuế thu nhập DN.

Tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) cũng đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo luật này. Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, việc điều chỉnh dự thảo luật phải phục vụ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống người dân. Luật cần được xây dựng một cách chi tiết và khả thi, tránh để xảy ra những vướng mắc trong quá trình triển khai. Đóng góp về dự thảo luật, ông Phạm Thế Bình, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng cho rằng: "Khái niệm ĐMST trong dự thảo hiện tại thiên về công nghệ, chưa bao quát hết các khía cạnh ĐMST phi công nghệ, đặc biệt là vai trò của khoa học xã hội và nhân văn". Từ đó, ông Bình đề xuất: "ĐMST là quá trình tạo ra hoặc cải tiến sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh, quy trình quản lý, dựa trên công nghệ hoặc phi công nghệ, mang lại giá trị gia tăng và ứng dụng thực tế"...

Một điểm quan trọng được các đại biểu nêu là việc tháo gỡ rào cản pháp lý đối với hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Các quy định hiện hành về tự chủ và quản lý tài sản trí tuệ tại các cơ sở giáo dục đại học công lập và doanh nghiệp nhà nước cần được cải thiện để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập doanh nghiệp KH&CN và áp dụng các nghiên cứu vào thực tiễn.

P.Huyền-P.Hoạt