Nhiều dư địa tăng trưởng từ kinh tế sáng tạo

Quang cảnh hội thảo.

Ngày 26/4, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức hội thảo công bố báo cáo nghiên cứu Phát triển kinh tế sáng tạo: Xu hướng, kinh nghiệm quốc tế và kiến nghị đối với Việt Nam.

Sự kiện nằm trong khuôn khổ chương trình cải cách kinh tế vĩ mô/tăng trưởng xanh do Chính phủ Đức tài trợ.

Phát biểu khai mạc, Viện trưởng CIEM Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu sâu rộng trong phát triển kinh tế-xã hội nói chung và tăng trưởng kinh tế nói riêng.

Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, việc duy trì tăng trưởng kinh tế ở mức cao là điều kiện tiên quyết.

Tuy nhiên, nền kinh tế đã và đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi mô hình tăng trưởng truyền thống dựa trên gia tăng vốn, lao động phổ thông, đất đai, tài nguyên thiên nhiên đã chạm ngưỡng giới hạn. Trong bối cảnh đó, cần không ngừng đổi mới cả về tư duy, cách làm và mô hình để sáng tạo ra những không gian mới cho tăng trưởng kinh tế.

Viện trưởng Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh, khi đặt trọng tâm vào khai thác ý tưởng, sức sáng tạo của con người và bảo vệ tài sản trí tuệ thì kinh tế sáng tạo cho thấy tiềm năng vô cùng lớn, thậm chí là không giới hạn. Phát triển của công nghệ mới không làm mất đi tiềm năng sáng tạo và phải có cách tiếp cận toàn diện hơn để chính những công nghệ đó giúp nâng bước sáng tạo của con người.

Theo thống kê của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), quy mô thị trường toàn cầu cho hàng hóa sáng tạo đã tăng trung bình 2,28%/năm trong giai đoạn 2011-2020 và tăng lên 16,56% vào năm 2021. Tổng xuất khẩu dịch vụ sáng tạo toàn cầu đã tăng trung bình 8,14%/năm trong giai đoạn 2011-2020.

Việt Nam bước đầu đã có nỗ lực tiếp cận các ngành công nghiệp và dịch vụ sáng tạo cũng như có khung chính sách liên quan. Một số chính sách, quy định đã được hoàn thiện và đáp ứng rất tốt yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế sáng tạo.

Đơn cử như các quy định về bảo vệ sở hữu trí tuệ của Việt Nam đã được hoàn thiện phù hợp với các cam kết quốc tế và các thông lệ quốc tế tốt nhất, qua đó giúp tạo động lực và sự yên tâm cho các chủ thể phát huy sức sáng tạo và tài sản trí tuệ trong nền kinh tế sáng tạo.

Trong Báo cáo trình bày tại hội thảo, Nhóm nghiên cứu của CIEM đã phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với phát triển kinh tế sáng tạo ở Việt Nam.

Các điểm mạnh để phát triển kinh tế sáng tạo bao gồm di sản văn hóa phong phú và đa dạng; dân số trẻ, năng động và thành thạo công nghệ; những thay đổi chính sách tích cực đối với các mô hình kinh tế mới.

Tuy nhiên, những hạn chế cố hữu về nguồn vốn, đặc biệt là trong các lĩnh vực sáng tạo truyền thống; việc thiếu nhiều kỹ năng liên quan đến kinh tế sáng tạo ở không ít nhóm chủ thể sáng tạo; những bất cập về kết cấu hạ tầng “cứng” và “mềm” là những điểm yếu trong quá trình phát triển kinh tế sáng tạo ở Việt Nam.

Báo cáo cũng đưa ra các khuyến nghị nhằm phát triển kinh tế sáng tạo ở Việt Nam trong thời gian tới. Cụ thể là tập trung hoàn thiện khung chính sách vững chắc để nuôi dưỡng kinh tế sáng tạo gắn với tạo không gian, động lực và sự yên tâm cho các chủ thể sáng tạo; tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ số; tiếp tục phát triển thị trường trong nước và quốc tế cho các sản phẩm sáng tạo của Việt Nam…