Nhiều không gian mở để hoàn thiện chính quyền đô thị TP.HCM

Ngày 12-6, HĐND TP.HCM đã có buổi giám sát với UBND TP.HCM về thực hiện chương trình cải cách hành chính về cải cách tổ chức bộ máy hành chính và cải cách chế độ công vụ, giai đoạn 2022-2025.

Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ phát biểu tại buổi giám sát. Ảnh: THANH THÙY

Cải cách chế độ công vụ, công chức cải thiện rõ

Báo cáo tại buổi giám sát, Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Võ Ngọc Quốc Thuận cho biết việc đánh giá công tác cải cách chế độ công vụ, công chức trên địa bàn đã có những chuyển biến, cải thiện rõ rệt; chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức từng bước được nâng cao.

Số lượng đơn vị sự nghiệp của TP.HCM khá lớn nhưng TP chưa thể phân cấp cho các cơ quan cấp dưới thực hiện phê duyệt đề án sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết, làm kéo dài thời gian phê duyệt đề án. Trong thời gian chờ được phê duyệt đề án, các đơn vị không đủ cơ sở pháp lý để thực hiện hoạt động liên doanh, liên kết dẫn đến giảm nguồn thu của đơn vị sự nghiệp.

Điều này tạo thêm áp lực cho ngân sách địa phương để đảm bảo hỗ trợ chi hoạt động thường xuyên cho đơn vị sự nghiệp công lập và phục vụ nhu cầu của người dân, học sinh, sinh viên. Đặc biệt là việc tổ chức giữ xe, căn tin và các dịch vụ hỗ trợ khác có thu phí ở khu vực y tế, giáo dục.

Bên cạnh đó, hiện biên chế sử dụng cao hơn so với biên chế được giao. Việc sắp xếp, sáp nhập tinh gọn bộ máy đơn vị sự nghiệp công lập đạt tỉ lệ chưa cao, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục, y tế. Nguyên nhân là thực tế số lượng học sinh, nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc y tế của người dân ở TP.HCM và khu vực lân cận hằng năm tăng rất nhiều.

Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ nhìn nhận việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập đối với giáo dục và y tế còn nhiều khó khăn.

TP cho biết đang gặp áp lực về nhu cầu biên chế công chức hành chính. “Khối lượng công việc ngày càng tăng, số lượng biên chế công chức hiện nay tại các cơ quan, đơn vị không đáp ứng được nhu cầu công việc thực tế nên dẫn đến tình trạng nhiều công chức đã xin thôi việc do áp lực công việc, gây ảnh hưởng đến mức độ hoàn thành nhiệm vụ tại các cơ quan, đơn vị” - báo cáo của UBND TP chỉ rõ.

Kiến nghị xem xét mục tiêu kép

Trao đổi với các đại biểu, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan cho biết dựa vào Nghị quyết 131 về chính quyền đô thị, TP đã xây dựng, tổ chức bộ máy có sự đổi mới, đưa thực tiễn của TP vào pháp luật, là địa phương thực hiện chính thức về chính quyền đô thị, không thí điểm.

Khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 98 cho TP thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, TP có thêm cơ hội để tiếp tục sắp xếp bộ máy của cơ quan hành chính TP.

“Về tổ chức bộ máy, nếu đứng nhìn bên ngoài thì thấy không có gì cả nhưng về bản chất chúng ta đã đi một bước rất dài về tổ chức bộ máy chính quyền đô thị TP.HCM và đang có rất nhiều không gian mở để hoàn thiện chính quyền đô thị” - ông Hoan khẳng định.

Theo ông Hoan, TP.HCM có hàng trăm trường học từ mầm non tới THCS, THPT, trường ĐH do TP quản lý, cả viện nghiên cứu để thực hiện các nhiệm vụ… nên sẽ rất khó nếu yêu cầu TP.HCM giảm 10%.

“Nếu tính toán lại, có 13 triệu dân với 13.000 cán bộ nhà nước thì một người phục vụ gần 10.000 người. Nhu cầu khám chữa bệnh, nhu cầu học tập ngày càng tăng, năm nào cũng phải xây trường mới nhưng cũng phải gom lại để giảm đầu mối. TP.HCM đã báo cáo với Quốc hội để xem xét cho phù hợp với thực tiễn. Chúng ta trọng tính hiệu quả trong sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập là làm sao giảm chi ngân sách nhưng vẫn phục vụ tốt cho người dân” - ông Hoan nói.

Ông Võ Văn Hoan cho biết TP đã kiến nghị Trung ương xem xét mục tiêu kép, tức là vẫn giảm, gom những đầu mối nhỏ lẻ nhưng đồng thời phải có mục tiêu kèm theo là tăng tính tự chủ cho các đơn vị; phải có cơ chế phát huy tính tự chủ thì mới giải quyết được mục tiêu kép cho các đơn vị sự nghiệp công lập vừa đảm bảo được nhiệm vụ, vừa thực hiện mục tiêu giảm chi cho Nhà nước.

Bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm

Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ cho rằng TP cần quan tâm sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập theo từng ngành, lĩnh vực theo tinh thần Nghị quyết 19 của Trung ương về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm chỉ tiêu chung của toàn TP: “Phấn đấu có tối thiểu 20% đơn vị tự chủ tài chính” và “giảm tối thiểu bình quân 10% số lượng đơn vị sự nghiệp công lập và 10% biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách nhà nước so với năm 2021”.

Bà Lệ nhìn nhận việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập đối với lĩnh vực giáo dục và y tế là vấn đề còn nhiều khó khăn. Số trường, số lớp hiện nay vẫn còn thiếu so với nhu cầu thực tế; do gia tăng dân số cơ học, việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập dẫn đến dôi dư số lượng cấp phó so với quy định mà việc bố trí công tác cho cán bộ, viên chức chưa kịp thời, dẫn đến việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập đối với lĩnh vực giáo dục chưa đảm bảo lộ trình sắp xếp theo quy định.

Với ngành y tế, khi chuyển sang đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư (nhóm 1), tự đảm bảo chi thường xuyên (nhóm 2) đòi hỏi phải phát huy tính chủ động, sáng tạo, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn lực của BV. Tuy nhiên, năng lực quản lý, quản trị BV của một số cơ sở y tế công lập còn hạn chế, chưa được đào tạo bài bản về lĩnh vực quản lý, quản trị BV. Vì vậy, đòi hỏi cần có Hội đồng quản lý BV, tuy nhiên hiện nay Bộ Y tế chưa ban hành hướng dẫn cụ thể nên cũng ảnh hưởng phần nào đến việc sắp xếp tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập của ngành y tế.

Cùng với đó, việc tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập phụ thuộc vào đề án sử dụng tài sản công mà hiện nay TP còn chậm trong phê duyệt các đề án của các đơn vị làm ảnh hưởng chung đến tiến độ thực hiện tinh giản biên chế, sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập…

Từ đó, bà Lệ đề nghị UBND TP vận dụng Kết luận 14 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung để có thể tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai đề án sử dụng tài sản công trên địa bàn TP để làm sao vừa đảm bảo theo quy định và vừa đáp ứng được nhu cầu thực tế của một đô thị lớn như TP.HCM.•

THANH TUYỀN