Nhiều người trẻ bị đột quỵ, có cần tầm soát nguy cơ?
Nhiều thanh niên khỏe mạnh, không có dấu hiệu cảnh báo vẫn có thể bị đột quỵ với hậu quả nặng nề.
Thông tin trên vừa được PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115, Phó Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam - chia sẻ với cộng đồng trên mạng xã hội.
Đột quỵ không còn là "căn bệnh của tuổi già"
Theo PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng, đột quỵ không còn là "căn bệnh của tuổi già". Nhiều thanh niên khỏe mạnh, không có dấu hiệu cảnh báo vẫn có thể bị đột quỵ với hậu quả nặng nề.
Kể về một trường hợp điển hình, PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng cho biết mới đây, Bệnh viện Nhân dân 115 tiếp nhận nam bệnh nhân 27 tuổi trong tình trạng tổn thương não đã lan rộng gần hết nửa bán cầu. Trước đó, bệnh nhân sinh hoạt bình thường nhưng bất ngờ bị liệt nửa người bên phải và mất khả năng nói sau một buổi tối đi ăn cùng bạn bè.
Tại bệnh viện, bệnh nhân buộc phải phẫu thuật mở sọ để giữ mạng sống. Dù giữ được tính mạng nhưng tiên lượng chức năng thần kinh rất xấu - tương lai của chàng trai coi như chấm dứt.
Đáng chú ý, chỉ vài ngày sau, bệnh viện tiếp nhận thêm một trường hợp khác là nam sinh viên y khoa năm 6 (23 tuổi) cũng bị đột quỵ. May mắn hơn, anh được phát hiện sớm và điều trị thành công, phục hồi gần như hoàn toàn.
Những trường hợp bất ngờ này khiến PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng đặt ra một câu hỏi: Nên tầm soát đột quỵ từ khi nào? Theo ông, so với các nước phương Tây, độ tuổi mắc đột quỵ tại Việt Nam có xu hướng sớm hơn. Trong các nghiên cứu gần đây, số ca đột quỵ ở người dưới 40 tuổi gia tăng, đặc biệt là ở nam giới có lối sống ít lành mạnh: uống rượu bia, hút thuốc, thức khuya, ít vận động...
Dù vậy, theo các tổ chức y khoa lớn, hiện chưa có khuyến cáo chính thức về độ tuổi "bắt buộc" phải tầm soát đột quỵ nếu không có triệu chứng bất thường. Tuy nhiên, họ đề xuất bắt đầu đánh giá nguy cơ đột quỵ từ tuổi 40, như một phần của kiểm tra sức khỏe định kỳ, tập trung vào các yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, hút thuốc lá và béo phì.
Việc tầm soát sớm là cần thiết đối với những người dưới 40 tuổi nếu thuộc các nhóm nguy cơ cao sau: Có người thân (cha mẹ, anh chị em ruột) bị đột quỵ hoặc bệnh tim mạch từ khi còn trẻ; bản thân từng bị tăng huyết áp, tiểu đường, rung nhĩ; hút thuốc, béo phì hoặc ít vận động; từng có cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA).
PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng lưu ý cần hiểu rõ tầm soát đột quỵ không nhằm phát hiện chính bệnh đột quỵ mà là tìm ra các yếu tố nguy cơ âm thầm như: tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, rung nhĩ, bệnh mạch máu não...
Nhiều người mang những "ngòi nổ" này trong cơ thể nhưng không hề hay biết, vì không có triệu chứng. Tầm soát giúp phát hiện sớm để có thể can thiệp kịp thời, bằng thay đổi lối sống, điều trị thuốc hoặc các biện pháp dự phòng khác, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ trong tương lai.
Tầm soát chỉ là bước đầu. Điều quan trọng nhất trong phòng ngừa đột quỵ vẫn là kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ đã phát hiện. Điều này đòi hỏi sự kiên trì, theo dõi lâu dài và thay đổi thói quen sống từ chế độ ăn, tập luyện cho đến việc dùng thuốc đúng chỉ định.
Theo PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng, khi đến thăm một trung tâm đột quỵ tại Thái Lan, ông ấn tượng với cách truyền thông sáng tạo của họ. Cụ thể, trong phòng tư vấn, có một chiếc "gương đột quỵ" – hình ảnh do AI tạo ra, mô phỏng gương mặt người bệnh sau đột quỵ. Cú sốc trực quan này khiến nhiều người suy nghĩ lại về lối sống và ý thức phòng bệnh.
