Nhiều quy định mới trong thi hành Luật Đất đai
Ngày 18-12-2020, Chính Phủ ban hành Nghị định 148/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai (gọi tắt là Nghị định 148) có hiệu lực từ ngày 8-2-2021. Đặc biệt, nghị định này đã bổ sung nhiều quy định mới về: giao đất, cho thuê đất, hỗ trợ cho thuê đất khi bị thu hồi mà người sử dụng đất không được bồi thường về đất...
Người dân đến làm các thủ tục về đất đai tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND TP.Long Khánh. Ảnh tư liệu
* Quy định mới về việc cấp các loại giấy chứng nhận
Một trong những điểm mới đáng chú ý của Nghị định 148 là quy định về việc cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng khi dồn điền, đổi thửa. Theo đó, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai quy định, một trong những trường hợp được cấp đổi giấy chứng nhận QSDĐ, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, giấy chứng nhận sở hữu công trình xây dựng đã cấp là “do đo đạc xác định lại diện tích, kích thước thửa đất”. Còn theo Nghị định 148 thì việc “dồn điền đổi thửa” không phải cấp đổi các loại giấy chứng nhận mà là được cấp mới.
Ngoài ra, trình tự, thủ tục chuyển đổi QSDĐ nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân để thực hiện “dồn điền đổi thửa” theo Nghị định 148 cũng có các quy định mới như: yêu cầu rõ Văn phòng đăng ký đất đai có trách nhiệm chuẩn bị hồ sơ để Phòng TN-MT trình UBND cấp huyện cấp giấy chứng nhận cho người đã thực hiện xong “dồn điền đổi thửa” theo phương án được duyệt.
Bên cạnh đó, Nghị định 148 cũng quy định, được làm giấy chứng nhận QSDĐ, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở mới khi dồn điền đổi thửa trong trường hợp đất bị thế chấp. Cụ thể, trường hợp người sử dụng đất đang thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất tại tổ chức tín dụng thì người sử dụng đất nộp bản sao hợp đồng thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất thay cho giấy chứng nhận đã cấp để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận mới. Văn phòng đăng ký đất đai có trách nhiệm thông báo danh sách các trường hợp làm thủ tục cấp giấy chứng nhận cho tổ chức tín dụng nơi nhận thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất; xác nhận việc đăng ký thế chấp vào giấy chứng nhận sau khi được cơ quan có thẩm quyền ký cấp.
* Bổ sung các quy định thiết thực
Bên cạnh việc cụ thể hóa các quy định về thi hành Luật Đất đai năm 2013 thì Nghị định 148 đã bổ sung một số quy định mới cho các nghị định như: Nghị định 43/2014/NĐ-CP; Nghị định 47/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 6-1-2017 sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai.
Cụ thể, Nghị định 148 bổ sung cho Nghị định 43/2014/NĐ-CP Điều 9a quy định trách nhiệm tổ chức lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện trong quy hoạch tỉnh và Điều 14b quy định giao đất, cho thuê đất đối với trường hợp miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất...
Đáng chú ý, Điều 14a, Nghị định 43/2014/NĐ-CP được bổ sung mới quy định chi tiết việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý. Cụ thể, ngoài các quy định thông thường như thuộc quỹ đất đã thu hồi, không có tranh chấp... thì các thửa đất nhỏ hẹp muốn được giao, cho thuê phải “có diện tích, hình dạng không đủ tiêu chuẩn diện tích, kích thước tối thiểu được phép tách thửa” và “Phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được phê duyệt”.
Theo một số luật sư tại Đoàn Luật sư Đồng Nai, các quy định trước đây không quy định rõ tình huống đất công có diện tích nhỏ, nằm xen kẽ trong quỹ đất của dự án sẽ được giải quyết thế nào. Vì vậy, điều khoản mới này đã giải quyết được các “lỗ hổng” tồn tại thời gian qua trong công tác quản lý, thực thi các quy định về Luật Đất đai năm 2013.
Ngoài ra, Nghị định 148 cũng bổ sung Điều 19a vào Nghị định 47/2014/NĐ-CP, quy định việc hỗ trợ cho thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng - an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà người sử dụng đất không được bồi thường về đất. Và chỉ duy nhất khi Nhà nước thu hồi đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp của người đang sử dụng được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm thì người sử dụng đất được xem xét hỗ trợ thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh. Lãnh đạo UBND một phường tại TP.Biên Hòa nhận xét, đây là một điều khoản thiết thực, phù hợp với hiện trạng đất đai tại một số địa phương. Tuy nhiên, để đi vào thực tế vẫn cần hướng dẫn thực hiện chi tiết, nhất là với các điều khoản mới hình thành.
