Nhiều thay đổi từ thị hiếu tiêu dùng số

Phiên livestream các sản phẩm đặc sản của địa phương tại Lễ hội Trái cây Nam Bộ diễn ra vào tháng 6-2025.

Các kênh thương mại điện tử (TMĐT), tiêu dùng số trở thành xu hướng phát triển tất yếu của thương mại quốc tế trong nền kinh tế số, trở thành kênh mua sắm thường xuyên của phần đông người tiêu dùng hiện nay.

Phát triển thương mại điện tử gắn với công nghệ số

Theo Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), năm 2024, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ tại Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước và chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Đặc biệt, Việt Nam đã vươn lên tốp 3 thị trường TMĐT lớn nhất Đông Nam Á và TMĐT đóng góp khoảng 2/3 giá trị nền kinh tế số quốc gia.

Tại Hội nghị Thương mại điện tử - Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và ứng dụng công nghệ số cho doanh nghiệp (DN) do Cục TMĐT và Kinh tế số tổ chức đầu tháng 9-2025, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số Lại Việt Anh chia sẻ: Sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT không thể tách rời công nghệ số. Những ứng dụng như: Trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) đã và đang tái định hình hoạt động sản xuất, quản trị và phân phối của DN. Công nghệ số giúp tối ưu hóa vận hành, giảm chi phí, phân tích chính xác xu hướng thị trường, xây dựng chiến lược tiếp cận thông minh hơn, đồng thời, nâng cao chất lượng và uy tín sản phẩm, đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.

Phó Chủ tịch Hội Tin học Thành phố Hồ Chí Minh Phí Anh Tuấn nhận định: Công nghệ là đòn bẩy để nâng cao năng lực cạnh tranh của DN trong kỷ nguyên số. Chuyển đổi số được xem là “chìa khóa sinh tồn” đối với nhiều DN trong thời đại hội nhập, cạnh tranh khốc liệt hiện nay. Theo đó, DN, nhất là DN nhỏ và vừa cần một cách tiếp cận toàn diện xoay quanh 3 trụ cột: con người, dữ liệu - quy trình, công nghệ, đồng thời, nâng cao năng lực công nghệ thông tin.

Theo các chuyên gia, việc tiếp cận ứng dụng công nghệ số vào DN cần tập trung vào 3 định hướng, mục tiêu gồm: nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng, định hướng mục tiêu kinh doanh và chú trọng đầu tư, nâng cao năng lực công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

Trong đó, DN cần quan tâm triển khai các giải pháp công nghệ để hỗ trợ; tối ưu hóa, tổng hợp dữ liệu, chất lượng dữ liệu, báo cáo và khả năng phổ biến dữ liệu; kết hợp các ứng dụng di động tập trung vào chuỗi cung ứng, công nghệ cộng tác để phát triển TMĐT đa kênh, tiếp cận gần hơn với thị hiếu, thói quen mua sắm của người tiêu dùng trong thời đại số.

Tại Đồng Nai, những năm gần đây, thị trường TMĐT ngày càng được mở rộng. Sự đa dạng về mô hình, đối tượng tham gia, quy trình hoạt động và chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ với sự hỗ trợ của hạ tầng internet và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Ông Nguyễn Dương Thế Kiệt, Quản lý Siêu thị Kohnan Biên Hòa (phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai) cho biết: Về mặt công nghệ, Kohnan đang tiếp tục đẩy mạnh hiện diện trên các nền tảng TMĐT như Shopee, TikTok Shop để đón đầu các xu thế bán lẻ, tiêu dùng hiện đại, phát triển các kênh tiêu dùng trên nền tảng số. Từ đó, đáp ứng nhu cầu, thị hiếu mua sắm ngày càng có nhiều thay đổi của người tiêu dùng.

Tiêu dùng đa kênh ngày càng phổ biến

Xu hướng mà nhiều DN, nhà bán lẻ trong lĩnh vực thương mại đang triển khai hiện nay là mở rộng kênh bán hàng, đưa sản phẩm lên nhiều nền tảng kinh doanh khác nhau, tận dụng sức mạnh của các kênh bán hàng trực tuyến. Điều này mở ra nhiều loại mua sắm, tiêu dùng, các hoạt động bán hàng, tiếp thị đa kênh, rút ngắn khoảng cách về địa lý giữa các địa phương trong khu vực.

Nhiều chuyên gia cho rằng: Xu hướng mua sắm của người tiêu dùng đã có những thay đổi trong bối cảnh kinh tế hiện nay, trong đó xu thế tiêu dùng đa kênh ngày càng trở nên phổ biến. Trong đó, người tiêu dùng chuyển từ “thắt chặt chi tiêu” sang tiêu dùng có chủ đích (ưu tiên giá trị, sức khỏe…). Bên cạnh đó, tiêu dùng đa kênh giúp khách hàng ưu tiên trải nghiệm cá nhân hóa, tiện lợi, đổi mới.

Chị Ngọc Vân (ngụ phường Trảng Dài, tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: “Thời gian gần đây, tôi thường lựa chọn mua hàng thông qua các ứng dụng mua sắm trực tuyến như Shopee, TikTok Shop. Với sự phát triển của công nghệ, mạng xã hội, khách hàng có nhiều lựa chọn để so sánh, săn khuyến mãi và chọn thương hiệu có giá tốt để đưa vào “giỏ hàng”, kết hợp các phương thức thanh toán trực tuyến hiện đại, thuận tiện”.

Bà Lại Việt Anh chia sẻ thêm: Cục TMĐT và Kinh tế số sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng DN thúc đẩy TMĐT phát triển cũng như hành trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Trong đó, chú trọng xây dựng và kết nối hệ sinh thái số bao gồm: TMĐT, logistics, thanh toán số và dữ liệu mở, hỗ trợ DN trong quá trình vận hành và mở rộng hoạt động kinh doanh. Thời gian tới, Cục TMĐT và Kinh tế số sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các cơ quan trung ương, địa phương, đối tác tổ chức triển khai các chương trình đào tạo và tư vấn chuyên sâu để giúp DN nâng cao năng lực quản trị, tối ưu chi phí và mở rộng thị trường xuất khẩu một cách hiệu quả.

Hải Quân