Nhiều tiện ích từ ngân hàng số: Thanh toán không dùng tiền mặt

Vài năm gần đây, hình thức thanh toán bằng việc quét mã QR code hay chuyển khoản qua số tài khoản ngày càng khẳng định “sức hút” trở thành xu hướng thanh toán phổ biến với nhiều người ở nhiều độ tuổi. QR Code (mã QR) là viết tắt của Quick Response Code (tạm dịch: Mã phản hồi nhanh) - dạng mã vạch hai chiều thế hệ mới cho phép người dùng quét và đọc mã nhanh hơn bằng các thiết bị như máy đọc mã vạch, điện thoại có camera với ứng dụng cho phép quét mã mang lại sự tiện lợi cho người dùng.

Thanh toán bằng mã QR đang trở thành xu hướng. (Ảnh minh họa)

Cụ thể, thay vì dùng tiền mặt để thanh toán thì giờ đây khách hàng chỉ việc quét mã QR được cung cấp hoặc xuất ngay trên hóa đơn và nhập số tiền cần thanh toán sau đó bấm chuyển khoản mà không bị yêu cầu bất kỳ thông tin nào khác. Và dĩ nhiên, người nhận tiền cũng không cần đối chiếu với tài khoản, hay yêu cầu chụp màn hình của khách hàng. Từ đó, giúp các giao dịch giữa người bán và người mua thuận lợi, an toàn hơn; cũng như, hạn chế sai sót, giảm bớt thời gian thao tác và mang tới trải nghiệm tốt hơn tới khách hàng. Việc cấp mã QR khá đơn giản và nhanh chóng, có thể làm trực tiếp tại quầy giao dịch ngân hàng hoặc trên app ngân hàng.

Lượn một vòng qua các chợ truyền thống, từ chị bán rau đến anh bán cá đều thấy số tài khoản, mã QR được dán sẵn. Chị O (tiểu thương chợ Tây Thành, TP Thanh Hóa) chia sẻ: “Từ ngày có thanh toán bằng mã QR tôi thấy rất tiện lợi, đỡ được nỗi lo phải đổi tiền lẻ trả lại khách. Cả khu chợ này hầu như hàng quán nào cũng có thể thanh toán bằng việc quét mã không chỉ các bạn trẻ mà cả bác ở độ tuổi trung niên cũng đã dần thích nghi với việc thanh toán bằng hình thức trên.”

Mã QR được các tiểu thương chợ Tây Thành, phường Tân Sơn, TP Thanh Hóa dùng phục vụ thượng đế.

Theo số liệu thống kê của Ngân hàng Nhà nước, chỉ tính trong 5 tháng đầu năm 2023 xu hướng chuyển dịch từ thanh toán tiền mặt sang thanh toán điện tử tăng trưởng mạnh mẽ nhất cả về số lượng và giá trị; so với cùng kỳ năm 2022, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 52,35%; qua kênh internet tăng 75,54%; qua kênh điện thoại di động tăng 64,26%; qua hình thức QR code tăng 151,14%. Dễ dàng nhận thấy, phương thức tiện ích, nhanh chóng và thích hợp với mọi ứng dụng tài chính ngân hàng đang len lỏi từ thành thị đến nông thôn, từ nhà hàng lớn, tới gánh hàng rong, từ siêu thị lớn, tới chợ dân sinh, quán trà đá vỉa hè... đâu đâu cũng có ngân hàng số phục vụ.

Việc thanh toán bằng hình thức quét mã QR tạo thuận tiện cho cả người bán và người mua.

Tại Thanh Hóa, người dân cũng đã dần quen với việc thanh toán không dùng tiền mặt, chị L (chủ cửa hàng quần áo, chợ Điện Biên) cho biết: “Việc thanh toán bằng hình thức chuyển khoản tạo thuận tiện cho người bán và người mua hàng. Ngày trước, mỗi ngày bán hàng xong tôi phải ngồi soạn, đếm tiền rất mất thời gian, có nhiều hôm đông khách còn trả nhầm tiền, rồi lúc nào cũng phải ôm khư khư túi tiền sợ mất trộm. Nhưng từ khi được cấp mã QR, tôi khuyến khích khách hàng thanh toán bằng chuyển khoản giúp tôi kiểm soát tốt số tiền bán hàng trong ngày.”

Không thể phủ nhận chiếc thẻ ngân hàng đang dần bị lãng quên, anh T (trú tại phường Ngọc Trạo) cho hay: “Trước đây, ra đường mà không có tiền trong người không chỉ tôi mà chắc hẳn ai ai cũng đều có cảm giác bất an. Tuy nhiên, bây giờ đi đâu tôi chỉ cần cầm mỗi chiếc điện thoại từ việc ngồi nhâm nhi cốc trà đá, cốc cà phê với bạn bè hay mua sắm, đi chợ hay thậm chí cả gửi xe chỉ cần thao tác đơn giản trên chiếc điện thoại thông minh là đã hoàn tất việc thanh toán. Nhờ phương thức thanh toán này, tôi không cần tốn thời gian hoặc xếp hàng dài rút tiền mặt tại cây ATM vào lúc cao điểm như trước mà còn được hưởng chiết khấu thanh toán.”

Bên cạnh thuận lợi, nhanh chóng hình thức thanh toán trên cũng đang tiềm ẩn những rủi ro về an toàn, an ninh. Tình trạng lừa đảo qua hình thức này gần đây xuất hiện ngày càng nhiều khiến các ngân hàng đã liên tục phát đi thông báo cảnh báo khách hàng về tình trạng kẻ gian lợi dụng mã QR bên ngoài các cửa hàng đã dán đè mã khác để chiếm đoạt tài sản.

Ngoài ra, người dùng có thể bị mất cắp thông tin, hành vi và thói quen tiêu dùng có thể bị nắm bắt và khai thác. Đòi hỏi, người tiêu dùng cần hết sức cẩn trọng khi sử dụng, tránh quét mã QR từ các trang không uy tín hoặc nội dung không chính thức ở những nền tảng mạng xã hội.

Mặt khác, để trở thành người tiêu dùng thông minh trong thời đại số, mỗi chúng ta nên trang bị kiến thức trong các giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, nhằm tận dụng được tối đa các tiện ích, hạn chế thấp nhất những rủi ro phát sinh.

Ngọc Lan