Nhớ chuyến đi biên giới

Hai tám tháng Chạp, khi nhà nhà bận bịu sắm tết thì đoàn công tác của Hội Nhà báo tỉnh lại thực hiện chuyến đi đến các đồn biên phòng trên địa bàn huyện Bù Gia Mập. Thực ra cũng chẳng có gì cấp bách, không nhất thiết phải đi vào lúc “năm cùng tháng tận”, nhưng chúng tôi muốn được chứng kiến không khí đón xuân trên vùng biên giới, nhất là tại các đồn biên phòng thuộc khu vực khó khăn nhất tỉnh; cũng là để chuyển báo, tạp chí xuân mà các hội nhà báo trong cả nước gửi trao đổi lên tặng các chiến sĩ biên phòng.

Khởi hành từ Đồng Xoài lúc 5 giờ sáng, chúng tôi chỉ dừng 15 phút ăn sáng ở Phước Long rồi chạy một mạch đến Đồn biên phòng Đắc Bô. Dù đã được cảnh báo là đường đến Đắc Bô xa nhất, khó nhất trong các đồn thuộc quản lý của Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng Bình Phước với những khúc cua tay áo giống như trong phim, vậy mà tôi vẫn thót tim vì nhiều đoạn mặt đường chỉ vừa đủ 4 bánh xe, nhiều đoạn chênh vênh một bên là đường rừng trơn truội, một bên là vực sâu hun hút. Mỗi khi xe thắng gấp để lách qua những khúc cua tay áo, nhà báo Hiền Thinh, Chánh Văn phòng Hội Nhà báo tỉnh lại nghiêng ngả trên xe, nhắm tịt mắt và liên tục ngửi vỏ chanh để chống ói.

Hành trình của chúng tôi bám theo đường tuần tra biên giới và điểm đến đầu tiên là Đồn biên phòng Đắc Bô - đồn xa nhất, nằm ở vùng lõi Vườn quốc gia Bù Gia Mập. Bù lại với sự hiểm trở, chênh vênh của con đường, Vườn quốc gia Bù Gia Mập vào mùa khô đẹp mê hồn. Mặt trời lên, vườn không còn mang vẻ huyền bí, âm u như lúc còn mờ tối. Khi xe băng qua những khu vực toàn cây gỗ cao, thân mọc thẳng thì những chùm tia sáng mặt trời xuyên qua tán lá lấp lánh như những vầng hoa rực rỡ, còn hầu như xe chui trong những tán rừng dày dặn. Mùa khô miền Đông Nam Bộ, buổi trưa nắng rất gắt nhưng đêm và sáng sớm thì tiết trời khá lạnh. Thế nên khi xe chui trong những tán rừng, người tài xế hạ kính xuống để đón gió thì ai nấy đều kêu lạnh quá. Hai bên đường tuần tra là những cánh rừng bạt ngàn với nhiều dạng sinh cảnh như bằng lăng, rừng cây gỗ quý, rừng lồ ô hay những vạt chuối rừng trổ hoa đỏ ối. Thi thoảng có con heo rừng lấm láp hay nhím, sóc băng qua đường rất nhanh, làm bác tài phải thắng gấp. Bên những vạt hoa rừng trắng muốt, từng đàn bướm đủ sắc màu lên đến vài trăm con bay rập rờn trong gió sớm. Vừa mở cửa xe, gió ào ạt trên đầu và chúng tôi đều cảm nhận mùi hăng hắc từ thảm thực vật ẩm ướt với lớp lá rừng hoai mục rất dày dưới chân, cảm nhận cả hương hoa rừng chẳng biết từ đâu sực nức.

Cả một quãng đường tuần tra biên giới dài hơn 64km mà chúng tôi chỉ gặp duy nhất một người mặc quân phục bộ đội biên phòng chạy xe máy ngược chiều. Phía sau xe là một bó lá dong, bó lạt giang để gói bánh chưng và một dò phong lan chúm chím nụ. Có lẽ rất hiếm khi có xe ôtô vào khu vực này nên vừa trông thấy xe chúng tôi, anh lính trẻ có chút ngỡ ngàng và từ xa đã chủ động tìm chỗ lách khỏi đường tuần tra để nhường đường, kèm theo cái vẫy tay thân thiện. Lên đến Đắc Bô, chúng tôi mới biết đó là chiến sĩ biên phòng, nhà ở xã Long Hà (huyện Phú Riềng) được chỉ huy đồn giải quyết cho nghỉ tết. Và quà tết của người lính biên phòng mang về chỉ có thế, là lá dong, lan rừng hay chút mật ong - những tặng phẩm thân thương, ấm áp của rừng.

Trải nghiệm đáng nhớ của các nhà báo khi đi thăm cột mốc tại khu vực quản lý của Đồn biên phòng Bù Gia Mập

Gần 8 giờ sáng mà khí trời vẫn khá lạnh, gió thổi rất mạnh. Không chỉ cây cối vặn mình mà tôi có cảm giác cả quả đồi nơi Đồn biên phòng Đắc Bô đứng chân đang vặn mình. Thấy tôi so vai, xuýt xoa vì lạnh, anh chính trị viên cười nói:

- Ở đây một ngày có đủ 4 mùa và “đặc sản” nơi này là gió và sốt rét các nhà báo nhé.

Đúng như anh nói, chỉ một giờ sau, nắng đã bỏng rát. Gió mạnh khiến mái tôn kêu rầm rầm. Nhưng thật lạ. Giữa tiết trời khô nóng mà những luống rau cải xanh, cải ngọt dưới bàn tay chăm sóc của bộ đội vẫn tươi xanh mơn mởn. Nhìn những lá rau tươi non, dày dặn, chúng tôi biết mỗi cán bộ, chiến sĩ đã phải tiết kiệm từng ca nước rửa mặt, đánh răng để dành tưới rau. Anh chính trị viên khoe:

- Đơn vị đã tự đảm bảo được 100% rau xanh, hơn 50% thịt, cá, trứng các loại. Từ nguồn tăng gia đã nâng chất lượng bữa ăn cho bộ đội. Ngoài trồng rau, cán bộ, chiến sĩ còn nuôi heo, bò, vịt và bầy chó hơn bốn chục con, vừa để chọn những chú chó tinh khôn nhất huấn luyện tham gia tuần tra biên giới, vừa để mọi người bớt nhớ nhà.

Theo lịch trực tết, sau lễ đón giao thừa, anh chính trị viên của đồn sẽ được về đón tết cùng gia đình tại TP. Hồ Chí Minh, và mồng sáu tháng Giêng phải có mặt tại đơn vị. Vì thế, anh sẽ tranh thủ đi ngay trong đêm giao thừa. Tôi không khỏi ngạc nhiên khi biết anh sẽ chạy xe máy ban đêm trong rừng. Càng không thể tưởng tượng chặng đường từ Bù Gia Mập về TP. Hồ Chí Minh mà anh di chuyển bằng xe máy. Nhưng anh nói quen rồi. Gần 30 năm qua, từ một chiến sĩ trở thành sĩ quan biên phòng, chuyện đón xuân nơi rừng già hay chạy xe ban đêm xuyên rừng là rất bình thường.

…Chiếc xe bán tải lấm như trâu đầm chở các nhà báo len qua cánh cổng chạy thẳng vào sân Đồn biên phòng Đắc Ơ. Phó Đồn trưởng và Chính trị viên phó Đồn biên phòng Đắc Ơ hồ hởi đón chúng tôi với lời khen:

- Hoan nghênh các nhà báo đến sớm hơn thời gian hẹn 30 phút!

Câu chuyện xoay quanh điều kiện sống, tình hình hoạt động của đồn và công tác chuẩn bị đón tết của cán bộ, chiến sĩ. Đã vài lần thăm Đồn biên phòng Đắc Ơ, câu chuyện được nhắc tới nhiều vẫn là thiếu điện và nước sinh hoạt trầm trọng. Một ca nước mà các chiến sĩ vừa đánh răng, rửa mặt và vắt khăn dồn lại để tưới cây. Mà chẳng cần nghe các anh mô tả thì ai cũng hiểu, thiếu hai thứ đó thì cuộc sống sẽ chật vật thế nào.

Biên giới bình yên được đổi bằng những hy sinh thầm lặng của người lính biên phòng

Trong điều kiện thời tiết, khí hậu ở khu vực Vườn quốc gia Bù Gia Mập rất khắc nghiệt, mùa khô thiếu nước trầm trọng thì việc tăng gia sản xuất để cải thiện bữa ăn, nâng cao sức khỏe cho cán bộ, chiến sĩ cũng là nhiệm vụ quan trọng. Nhìn đất khô cằn và lởm chởm đá bàn, đá hộc, ai cũng nghĩ phải bỏ cuộc. Nhưng với quyết tâm biến vùng đất sỏi đá thành một vùng vừa trồng trọt vừa chăn nuôi, chỉ huy đồn đã vạch ra kế hoạch cải tạo. Bắt đầu từ việc đào bỏ lớp đá trên bề mặt rồi gùi đất màu ngoài bìa rừng về san thành từng luống; xuống suối vét từng xô đất màu được bồi lấp sau mỗi trận lũ, chở về trộn với phân bò ủ mục và tạo luống trồng rau. Thật may, cạnh đồn có một con suối nhỏ nhưng nguồn nước tương đối dồi dào. Chỉ ngặt nỗi khe suối khá sâu với độ dốc khoảng 500m. Một đường ống nhựa dài, kéo từ mép vườn rau xuống suối với độ dốc gần như dựng đứng. Thấy tôi có ý định bò xuống thăm nguồn nước, đồng chí Phó Đồn trưởng “dọa”:

- Chị có thể xuống, nhưng sẽ không lên nổi đâu. Sức mấy em còn trẻ, luyện tập thường xuyên mà bơm nước tưới rau xong còn ngại xuống suối tắt máy bơm!

…Tới Đồn biên phòng Bù Gia Mập, chúng tôi cảm nhận ngay không khí tết khi chậu mai rừng trong phòng khách đã bung nụ và trên bàn thờ Bác Hồ đã hiện diện mâm ngũ quả. Đồn trưởng khoe toàn bộ mâm ngũ quả đều là “của nhà” - nghĩa là do bộ đội tăng gia. Đồn biên phòng Bù Gia Mập đứng chân trên một quả đồi đất đỏ pha sỏi nên chiến sĩ có thể trồng thêm nhiều loại cây ăn trái, vừa làm đẹp không gian vừa tạo bóng mát cho đồn.

Các nhà báo, văn nghệ sĩ chụp ảnh lưu niệm cùng cán bộ, chiến sĩ biên phòng tại cột mốc đôi số 78 - Lộc Thịnh, huyện Lộc Ninh

Chia tay các anh trong buổi chiều cuối năm lộng gió, ai cũng bịn rịn không muốn rời. Vượt quãng đường hơn 170km là ai nấy sẽ trở về nhà để cùng người thân lo một cái tết sum vầy, đầm ấm, xa dần những người lính đang lặng lẽ bảo vệ vành đất mẹ. Cô nhà báo trẻ chợt thốt lên:

- Có đi thế này mới cảm nhận được những gian khó, hy sinh của người lính biên phòng, để thấy những khó khăn mình từng trải qua chẳng là gì cả!

Thảo Linh