Nhớ đại đội pháo binh nữ dân quân Ngư Thủy

Tác phẩm sơn mài “Dân quân gái Ngư Thủy” do họa sĩ Hoàng Trầm sáng tác năm 1971 giới thiệu về những cô gái thuộc đại đội pháo binh nữ dân quân Ngư Thủy. Trong tranh, những cô gái tuổi còn rất trẻ vừa học tập, vừa không quên làm nhiệm vụ cảnh giới, theo dõi mọi diễn biến của chiến trường. Lửa đạn chiến tranh không thể vùi lấp đi nét duyên dáng, sức trẻ cùng nhiệt huyết cháy bỏng của các nữ dân quân.

Tác giả sử dụng lối vẽ tả thực, có sự cân nhắc về hình mảng, đường nét trong bố cục hình tròn. Mảng sáng nổi bật của chiếc bàn là điểm nhấn chính trong bố cục tác phẩm. Cách thay đổi về đường hướng của nét, của mảng được nghiên cứu kỹ, hình dáng nữ dân quân với mảng to đậm, đối lập nét xiên liêu xiêu của vách hầm xung quanh. Bảng màu sơn mài với sắc đỏ son, nâu, vàng được tạo chất trong các hình thể với nhiều cung bậc của sắc độ đậm nhạt. Đây là kỹ thuật rất khó thành công trong chất liệu sơn mài, vậy mà họa sĩ đã thể hiện một cách nhuần nhuyễn.

Tác phẩm "Dân quân gái Ngư Thủy" của họa sĩ Hoàng Trầm. Nguồn: BTMTVN

“Dân quân gái Ngư Thủy” được đánh giá thành công cả về nội dung lẫn hình thức biểu đạt, là một trong những tác phẩm tiêu biểu của họa sĩ Hoàng Trầm.

Nhà giáo nhân dân, họa sĩ Hoàng Trầm sinh năm 1928 tại Sài Gòn, nguyên quán Long An, tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam) năm 1964.

Đối với nền mỹ thuật Việt Nam, họa sĩ Hoàng Trầm là người có những đóng góp lớn lao, đặc biệt ở mảng mỹ thuật cách mạng, với những tác phẩm đã in đậm trong lòng công chúng yêu nghệ thuật như “Dân quân gái Ngư Thủy”, “Tự vệ Hà Nội”, “Mẹ chiến sĩ”, “Lũ”…

Đối với ngành giáo dục, ông là một nhà giáo mẫu mực, tâm huyết. Với sự nhiệt thành, và tận tình trong suốt những năm giảng dạy tại trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Đại học Mỹ thuật TP.HCM, ông đã dìu dắt, hướng dẫn nhiều thế hệ sinh viên trưởng thành và trở thành những họa sĩ bản lĩnh tiếp nối con đường nghệ thuật. Có thể nói họa sĩ Hoàng Trầm là một tấm gương sáng cho các thế hệ họa sĩ trẻ về cả tài năng và đạo đức nghề nghiệp.

Đội nữ pháo binh Ngư Thủy tác chiến năm 1969 (Nguồn: Ảnh tư liệu TTXVN).

Ngư Thủy là một xã thuộc huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Trong kháng chiến chống Mỹ, đây là xã cực Nam trên tuyến lửa Quảng Bình, tiếp giáp với giới tuyến và đặc khu Vĩnh Linh. Do nằm vào một vị trí chiến lược quan trọng, là nơi ''đầu cầu giới tuyến'', là ''cửa ngõ', là ''yết hầu' của công tác chi viện cho miền Nam bằng đường biển, bởi vậy Ngư Thủy cũng chính là nơi đế quốc Mỹ thường xuyên nhòm ngó và đánh phá ác liệt.

Ngày 20-11- 1967, Ban chỉ huy tỉnh đội Quảng Bình quyết định thành lập đại đội pháo binh nữ dân quân Ngư Thủy gồm 37 chiến sĩ, tuổi đời từ 16 - 22. Chỉ trong vòng 100 ngày kể từ khi mới thành lập, đơn vị đã anh dũng bắn cháy 3 tàu khu trục hạm của hải quân Mỹ, góp phần bảo vệ vùng biển thân yêu của Tổ quốc. Năm 1968, các chị đã liên tiếp đánh thắng 4 trận, được Bác Hồ gửi thư khen và tặng huy hiệu. Với thành tích đạt được, ngày 25-8-1970 đại đội được Quốc hội và Chính phủ tuyên dương đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang.

Hương Thủy