Nhu cầu nhân sự ngành ngân hàng đang thay đổi

Nhu cầu nhân sự ngành ngân hàng đang thay đổi 5. Ảnh: LÊ VŨ

Ngân hàng là ngành sử dụng nhiều lao động nhất trong lĩnh vực tài chính, nơi mà bộ máy nhân sự luôn phản ánh chiến lược hoạt động và ưu tiên phát triển của từng tổ chức. Trong những năm trước đây, xu hướng chủ đạo vẫn là tuyển dụng để mở rộng mạng lưới, tăng cường đội ngũ bán hàng và giao dịch viên nhằm đáp ứng tốc độ tăng trưởng tín dụng và nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2025, mọi thứ đã thay đổi rõ rệt do ảnh hưởng từ sự bùng nổ của công nghệ như dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI)..., tạo áp lực cạnh tranh khốc liệt, cũng như sự thay đổi hành vi của khách hàng đã buộc các ngân hàng phải xem xét lại toàn bộ cấu trúc nhân sự.

Tính đến giữa năm 2025, toàn hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đang bước vào giai đoạn điều chỉnh lớn trong nguồn lực con người. Một mặt, nhiều ngân hàng thực hiện cắt giảm hàng loạt vị trí truyền thống, đặc biệt ở khối giao dịch, vận hành và quản lý trung gian. Mặt khác, có những tổ chức lại tuyển dụng mạnh ở các mảng công nghệ, dữ liệu, tư vấn và chăm sóc khách hàng để phục vụ chiến lược dài hạn. Những sự chuyển dịch này đang diễn ra song hành cùng với các định hướng của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, cho thấy các ngân hàng đang chuyển từ mô hình truyền thống sang mô hình ngân hàng số tinh gọn, hiệu quả và linh hoạt hơn.

Toàn cảnh biến động nhân sự ngành ngân hàng nửa đầu năm 2025

Lần đầu tiên trong nhiều năm tổng quy mô nhân sự toàn ngành sụt giảm. Theo dữ liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính quí 2-2025 của 28 ngân hàng thương mại, tổng số lao động trong toàn hệ thống đạt 279.518 người, giảm 2.857 người so với cuối năm 2024. Đây là mức sụt giảm lớn nhất trong giai đoạn sáu tháng đầu năm kể từ thời điểm ngành ngân hàng bước vào thời kỳ hiện đại hóa và mở rộng nhanh chóng.

Đáng chú ý, biến động nhân sự không xảy ra đồng đều trên toàn hệ thống mà mang tính phân hóa cao giữa các nhóm ngân hàng. Trong số 28 ngân hàng thương mại được thống kê, có 13 ngân hàng cắt giảm nhân sự, trong khi 15 ngân hàng còn lại tiếp tục tuyển dụng mới. Điều này phản ánh chiến lược nhân sự khác biệt tùy thuộc vào định hướng phát triển, cơ cấu khách hàng, quy mô tài sản và khả năng thích ứng công nghệ của từng tổ chức. Một số ngân hàng đi theo hướng tinh gọn bộ máy, cắt giảm mạnh lực lượng lao động truyền thống nhằm giảm chi phí và nâng cao hiệu suất. Ngược lại, có những ngân hàng chọn cách chuyển dịch nhân sự, tức vừa cắt giảm vừa tuyển mới, trong đó giảm các vị trí vận hành thủ công, nhưng tăng cường nhân sự cho mảng công nghệ, dữ liệu và bán hàng số là xu hướng chủ đạo.

Các ngân hàng quốc doanh - khối sử dụng lao động lớn nhất toàn ngành, tăng 430 nhân sự trong sáu tháng đầu năm. Với đặc thù mạng lưới rộng, phục vụ cả khu vực đô thị và nông thôn, nhóm này chịu áp lực hiện đại hóa và tự động hóa hệ thống trong khi bộ máy vận hành truyền thống trong nhiều năm qua. Một số ngân hàng quốc doanh lựa chọn cách tiếp cận thận trọng khi giảm nhẹ nhân sự ở các khu vực ít giao dịch, đồng thời gia tăng tuyển dụng trong các bộ phận công nghệ và chăm sóc khách hàng số.

Trong khi đó, nhóm ngân hàng chuyên cho vay doanh nghiệp giảm hơn 700 nhân sự so với năm 2024. Có ít nhất năm ngân hàng trong nhóm này ghi nhận mức giảm mạnh trong quí 2-2025, chủ yếu do nhu cầu tái cấu trúc sau sáp nhập, chuyển đổi mô hình hoạt động, hoặc áp lực tối ưu hiệu quả khi chu kỳ tăng trưởng tín dụng doanh nghiệp đang chững lại. Nhiều ngân hàng đã giảm 100-200 nhân sự trong nửa đầu năm. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, vẫn có các ngân hàng thuộc nhóm này tăng mạnh nhân sự công nghệ và phân tích dữ liệu, hướng tới mở rộng dịch vụ doanh nghiệp nhỏ và vừa và nâng cấp hệ thống quản trị rủi ro. Điều đó cho thấy, biến động nhân sự ở nhóm ngân hàng chuyên cho vay doanh nghiệp không đơn thuần là cắt giảm, mà là điều chỉnh chiến lược để thích ứng với yêu cầu mới của thị trường.

Trong khi đó, nhóm ngân hàng bán lẻ, vốn là khu vực có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong vài năm trở lại đây, lại chứng kiến mức cắt giảm nhân sự mạnh nhất toàn ngành, giảm hơn 2.400 nhân sự. Chỉ trong quí 2-2025, một số ngân hàng bán lẻ giảm 300-500 nhân sự, chủ yếu ở các vị trí giao dịch viên và tín dụng cá nhân. Nguyên nhân là do sự suy giảm trong nhu cầu tín dụng cá nhân và sự dịch chuyển hành vi khách hàng sang các kênh giao dịch online, giảm dần nhu cầu tiếp xúc trực tiếp tại quầy. Tuy vậy, nhóm này cũng đang tích cực tuyển dụng lại ở các vị trí mới như kỹ sư dữ liệu, chuyên viên tư vấn khách hàng, và kỹ sư AI, cho thấy sự tái cấu trúc để chuẩn bị cho một mô hình tăng trưởng mới.

Riêng nhóm ngân hàng quy mô nhỏ, với quy mô tổng tài sản dưới 150.000 tỉ đồng, lại có các phản ứng linh hoạt hơn. Hầu hết các ngân hàng thuộc nhóm này gia tăng nhân sự so với cuối năm 2024. Với tiềm lực hạn chế, các ngân hàng nhỏ không thể cùng lúc vừa cắt giảm mạnh vừa đầu tư hệ thống, nên lựa chọn tiếp cận chậm và thận trọng hơn. Tuy vậy, có một điểm chung đáng chú ý là tất cả các ngân hàng nhỏ đều bắt đầu có các kế hoạch đầu tư vào hệ sinh thái ngân hàng số, bao gồm ứng dụng di động, API và công nghệ AI.

Biến động nhân sự giữa các ngân hàng trong từng nhóm

Trong cơ cấu chi phí hoạt động của ngân hàng, chi phí nhân sự vẫn là khoản lớn nhất nên cắt giảm nhân sự sẽ tiết kiệm được khoản chi phí không nhỏ. Với mặt bằng lương bình quân nhân viên phổ biến từ 35-43 triệu đồng/tháng trong khối niêm yết, mỗi 1.000 người cắt giảm tương đương tiết kiệm vài trăm tỉ đồng, chưa kể thưởng và phúc lợi.

Ở nhóm ngân hàng quốc doanh, chi phí nhân viên nhìn chung đi theo hướng ổn định cấu trúc, dồn quỹ cho nhân sự trọng điểm. VCB giảm 191 người còn 23.347, động thái tinh gọn ở các khối vận hành truyền thống giúp ngân hàng giảm phần chi phí dư thừa, trong khi vẫn duy trì mức lương bình quân cao để giữ nhân sự giỏi. CTG tăng nhẹ 15 người lên 22.507, nhưng lại đóng bớt điểm giao dịch, tiết kiệm chi phí tuyến quầy để chuyển ngân sách sang tuyển mạnh nhân sự công nghệ (kế hoạch nâng quy mô nhân sự công nghệ lên gần 1.000 người). BID đảo chiều sau năm 2024 thắt chặt, tăng 606 người lên 26.675 nhằm mở rộng bán lẻ và số hóa.

Trong nhóm ngân hàng chuyên cho vay doanh nghiệp thì bức tranh lại phân hóa mạnh hơn. LPBank là tâm điểm khi giảm 1.986 người xuống 9.203, phản ánh quá trình tái cấu trúc sâu sau hợp nhất và tự động hóa quy trình có nguồn gốc từ mạng lưới bưu chính. Ở chiều ngược lại, MB dẫn đầu nhóm về gia tăng số lượng nhân sự (khoảng 468 người) để mở rộng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa và các chương trình số, với việc tuyển mới nhiều vị trí dữ liệu/kỹ thuật. Techcombank bổ sung 329 người (quy mô nhân sự khoảng 11.600 người), chủ yếu cho vị trí dữ liệu, công nghệ thông tin và AI. HDBank gần như đi ngang (giảm 15 người, còn 10.577), tương tự là MSB (tăng 215 lên khoảng 7.201), OCB (tăng 180 lên khoảng 7.736) và SeABank (giảm 17 còn 5.268).

Nhóm ngân hàng chuyên cho vay cá nhân là nơi chi phí nhân sự biến động mạnh nhất vì quá trình số hóa chạm trực diện tới mạng lưới và đội ngũ bán hàng. Sacombank giảm 1.158 người, còn 15.900, mức lương khoảng 41 triệu đồng/người/tháng, tạo dư địa thưởng theo hiệu quả và giảm hệ số chi phí/thu nhập (CIR) xuống. VIB giảm 1.186 người còn 10.137, chủ yếu đến từ thu hẹp lực lượng bán hàng truyền thống và thay thế bằng kênh số/phê duyệt tự động. ACB giảm 607 người (còn 12.240) và đồng thời dịch chuyển ngân sách từ khối gián tiếp sang lực lượng bán hàng ở tuyến đầu. Ở chiều tăng, VPBank tuyển ròng 677 người lên 15.680 để mở rộng VPBank NEO và bán lẻ; chi phí nhân viên ước tăng thêm vài trăm tỉ đồng mỗi năm, nhưng đây là phần chi đầu tư tăng trưởng để đổi lấy thị phần. TPBank giảm nhẹ 144 người (còn khoảng 7.736) nhờ bổ sung hơn 500 robot để tự động hóa quy trình, mô hình ngân hàng số tinh gọn giúp neo chi phí ở mức thấp dù vẫn tăng chi cho đội ngũ an ninh mạng và khoa học dữ liệu.

Nhóm ngân hàng quy mô nhỏ có quy mô lao động mỗi đơn vị thường dưới 3.000 người, nên chiến lược chi phí thiên về thận trọng là chủ yếu. Eximbank tăng nhẹ 22 lên 6.619 người, với mức tăng chi phí không đáng kể. ABBank là ngân hàng cắt giảm nhân sự nhiều nhất trong nhóm, giảm khoảng 470 người ở một số đơn vị yếu, qua đó dồn chi cho nhân sự phù hợp. Các ngân hàng khác như BAB, BVB, NAB và NCB đều có sự gia tăng nhân sự từ 80-200 người. Với nền tảng nhân sự nhỏ, mỗi quyết định tăng/giảm vài chục người đã đủ tạo khác biệt trên báo cáo, nhưng tổng chi phí nhân viên của cả nhóm vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong hệ thống.

Bức tranh biến động nhân sự nửa đầu năm 2025 đang phản ánh chính xác chiến lược của từng nhóm ngân hàng: nhóm quốc doanh ưu tiên ổn định và nâng chất lượng nhân sự công nghệ; nhóm cho vay doanh nghiệp tái cơ cấu sâu nhưng tăng chi có chọn lọc cho vị trí tạo giá trị; nhóm bán lẻ cắt mạnh lao động truyền thống để giảm CIR, song song tăng chi cho đội ngũ số; còn nhóm ngân hàng nhỏ tiết kiệm theo hướng tinh gọn dần. Sự dịch chuyển này cho thấy các ngân hàng không chỉ giảm chi phí mà đang tái kiến trúc cấu trúc chi phí nhân sự để phù hợp theo mô hình ngân hàng số phát triển trong giai đoạn mới.

(*) CFA
(**) UEL

Lê Hoài Ân (*) - Võ Nhật Anh (**)