Những bước tiến vượt bậc của Việt Nam trong bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn

Những thành tựu và cải cách pháp lý

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã tập trung vào việc cải cách pháp luật và nâng cao nhận thức xã hội nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn. Báo cáo quốc gia lần thứ hai về thực thi "Công ước Chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người" (CAT) đã minh chứng cho những tiến bộ quan trọng mà Việt Nam đã đạt được trong lĩnh vực này.

Quang cảnh Hội thảo giới thiệu Báo cáo quốc gia lần thứ hai của Việt Nam về thực thi Công ước CAT diễn ra tại Thủ đô Hà Nội ngày 22/11.

Báo cáo quốc gia lần thứ hai về thực thi Công ước CAT được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phê duyệt vào tháng 2/2024 và được giới thiệu tại hội thảo quốc tế do Cục Đối ngoại và Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức vào ngày 14/7/2024. Việc giới thiệu báo cáo không chỉ nhằm cung cấp thông tin về những tiến bộ đã đạt được mà còn thể hiện sự minh bạch và cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền con người.

Hội thảo đã tạo cơ hội cho Việt Nam trình bày các thành tựu và giải pháp cải thiện, cũng như đối thoại với các chuyên gia quốc tế về những thách thức và định hướng tiếp theo. Báo cáo này đánh giá toàn diện những nỗ lực của Việt Nam trong việc phòng, chống tra tấn và bảo vệ quyền con người, bao gồm cả việc cải thiện hệ thống pháp luật, tăng cường giám sát và triển khai các hoạt động tuyên truyền, đào tạo. Những cải cách này không chỉ mang tính pháp lý mà còn thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một xã hội minh bạch và công bằng.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres đánh giá cao đối với những cải cách pháp luật của Việt Nam, đồng thời khẳng định rằng, các biện pháp của Việt Nam đã góp phần nâng cao vị thế quốc tế của quốc gia này. Cao ủy nhân quyền LHQ Michelle Bachelet cũng ghi nhận nỗ lực của Việt Nam trong việc đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi pháp luật, nhằm bảo vệ quyền con người một cách hiệu quả hơn. Đại diện của Tổ chức Ân xá quốc tế, bà Agnes Callamard, thì khen ngợi tính minh bạch trong báo cáo và các biện pháp cải thiện tình hình thực thi Công ước CAT.

Chính phủ Việt Nam đã tiến hành nhiều cải cách pháp luật nhằm tạo ra một môi trường pháp lý minh bạch và công bằng hơn. Hơn 56 luật và văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành để bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn, trong đó có Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và Luật Cư trú năm 2020. Những cải cách này không chỉ giúp ngăn chặn các hành vi tra tấn mà còn tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc để bảo vệ các quyền cơ bản của con người.

Các tổ chức quốc tế như Liên minh châu Âu (EU) đã đánh giá cao những cải cách pháp luật và cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện Công ước CAT. Đại sứ EU tại Việt Nam Giorgio Aliberti, đã nhấn mạnh rằng các nỗ lực cải cách hệ thống pháp luật để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế của Việt Nam là một bước tiến quan trọng. Điều này giúp Việt Nam không chỉ cải thiện tình hình nhân quyền trong nước mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Ngoài các cải cách về pháp luật, Việt Nam cũng đã xây dựng và triển khai một hệ thống giám sát và đánh giá độc lập nhằm đảm bảo rằng các quy định mới được áp dụng một cách hiệu quả. Việc này bao gồm tăng cường vai trò của các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan truyền thông trong việc giám sát và báo cáo về tình hình thực thi Công ước CAT. Các cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin và phản hồi từ cộng đồng, giúp chính phủ điều chỉnh các biện pháp phòng, chống tra tấn sao cho phù hợp và hiệu quả nhất.

Việt Nam cũng đã thúc đẩy việc sửa đổi các quy định liên quan đến quyền lợi của người bị giam giữ, đảm bảo rằng quyền con người được bảo vệ một cách đầy đủ trong mọi tình huống. Điều này bao gồm việc cải thiện điều kiện giam giữ, cung cấp dịch vụ y tế, và đảm bảo quyền tiếp cận pháp lý của các tù nhân. Những cải cách này đã giúp cải thiện môi trường giam giữ và đảm bảo rằng quyền con người được tôn trọng ngay cả trong các hoàn cảnh khó khăn nhất.

Đánh giá từ các tổ chức quốc tế khác như Ủy ban Chống tra tấn của LHQ, đã khẳng định rằng Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc cải thiện tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Chủ tịch Ủy ban Jens Modvig đặc biệt nhấn mạnh rằng, các biện pháp của Việt Nam đã tạo ra các cơ sở pháp lý và hành chính cần thiết để ngăn chặn các hành vi tra tấn. Ông cũng bày tỏ tin tưởng, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì và đẩy mạnh các nỗ lực này, nhằm xây dựng một môi trường hoàn toàn không có tra tấn, qua đó nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền con người.

Đào tạo cán bộ và nâng cao nhận thức cộng đồng

Đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ thực thi pháp luật là một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Các khóa tập huấn đã được Bộ Công an tổ chức thường xuyên, với sự phối hợp của các tổ chức quốc tế, nhằm nâng cao hiểu biết của cán bộ về quyền con người và các quy định của Công ước CAT. Các hoạt động này không chỉ nhằm đảm bảo rằng mọi hành động của lực lượng thực thi pháp luật tuân thủ các nguyên tắc công bằng và nhân đạo, mà còn giúp nâng cao ý thức của cán bộ về trách nhiệm bảo vệ quyền con người. Bộ Công an đã khẳng định cam kết của mình trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân thông qua việc tham gia vào các cơ chế báo cáo và giám sát quốc tế.

Các thành viên của Ủy ban Chống tra tấn của LHQ đánh giá cao sự minh bạch và nỗ lực của Việt Nam trong quá trình thực hiện các cam kết quốc tế, góp phần xây dựng một môi trường tôn trọng quyền con người. Việt Nam cũng đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao nhận thức xã hội về quyền con người. Nhiều hoạt động truyền thông và tuyên truyền đã được triển khai để đưa các nội dung của Công ước CAT vào cuộc sống hằng ngày. Ngày 12/1/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 65 phê duyệt Đề án tuyên truyền về Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam liên quan. Các bộ, ngành và địa phương đã tích cực tổ chức các hoạt động truyền thông, nhằm nâng cao ý thức pháp luật của người dân.

Không chỉ dừng lại ở việc phát hành tài liệu, Việt Nam còn tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, chương trình truyền hình và các sự kiện cộng đồng để giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền con người và phòng, chống tra tấn. Những hoạt động này đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội, xây dựng một nền văn hóa tôn trọng nhân quyền và lên án mạnh mẽ các hành vi vi phạm. Việt Nam cũng mở rộng các chương trình giáo dục về quyền con người tại các trường học và cơ sở giáo dục. Việc lồng ghép các nội dung liên quan đến quyền con người và phòng, chống tra tấn vào chương trình giảng dạy giúp học sinh, sinh viên có cái nhìn đúng đắn và toàn diện về tầm quan trọng của quyền con người trong xã hội. Những chương trình này không chỉ cung cấp kiến thức mà còn nuôi dưỡng tinh thần tôn trọng nhân quyền ngay từ khi còn nhỏ.

Cùng với đó, Việt Nam đã tích cực hợp tác với các tổ chức quốc tế để học hỏi và áp dụng những thực tiễn tốt nhất trong việc bảo vệ quyền con người. Việc hợp tác này không chỉ giúp Việt Nam có thêm nguồn lực và kinh nghiệm mà còn khẳng định cam kết của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế. Các cuộc họp định kỳ với các tổ chức quốc tế, các hội nghị chia sẻ kinh nghiệm đã góp phần nâng cao hiệu quả của các chiến lược chống tra tấn, đồng thời cho phép Việt Nam đóng góp vào các nỗ lực toàn cầu trong việc bảo vệ quyền con người.

Trong năm 2023 và 2024, Việt Nam đã phối hợp với các đối tác nước ngoài như Học viện Clingendael của Hà Lan và các tổ chức phi chính phủ quốc tế để tổ chức các hội thảo quốc tế về phòng chống tra tấn. Những hội thảo này không chỉ tập trung vào việc chia sẻ kinh nghiệm mà còn thảo luận về các biện pháp cụ thể để cải thiện hệ thống pháp luật và nâng cao năng lực thực thi Công ước CAT.

Các chuyên gia từ nhiều quốc gia khác nhau đã cùng tham gia, mang lại góc nhìn đa chiều và giúp Việt Nam tiếp cận với những thực tiễn tiên tiến nhất trên thế giới. Những hội thảo này đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế và được đánh giá cao về tính thiết thực và hiệu quả. Bên cạnh đó, các chương trình đào tạo chuyên sâu dành cho cán bộ cấp cao cũng được triển khai nhằm đảm bảo rằng các quyết định chính sách luôn đặt quyền con người làm trung tâm. Những chương trình này giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về các chuẩn mực quốc tế và các yêu cầu pháp lý trong việc bảo vệ quyền con người. Việc này góp phần xây dựng một đội ngũ lãnh đạo có năng lực, cam kết và luôn sẵn sàng bảo vệ quyền lợi của người dân.

Các hoạt động tuyên truyền và nâng cao nhận thức xã hội đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Đại diện của Tổ chức Quan sát Nhân quyền (Human Rights Watch) đã khen ngợi những nỗ lực của Việt Nam trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền con người. Họ cho rằng, việc Việt Nam tập trung vào các hoạt động giáo dục và tuyên truyền là một yếu tố quan trọng giúp thay đổi tư duy xã hội và xây dựng một môi trường tôn trọng quyền con người.

Cam kết của Việt Nam trong việc thực thi Công ước CAT là một phần quan trọng trong chiến lược bảo vệ quyền con người của chính phủ. Nhờ vào các nỗ lực cải cách pháp luật, tập huấn và tuyên truyền, Việt Nam đã thể hiện quyết tâm ngăn ngừa tra tấn và đảm bảo quyền con người được tôn trọng. Những đánh giá tích cực từ các lãnh đạo quốc tế và tổ chức nhân quyền đã chứng minh rằng Việt Nam đang đi đúng hướng, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và nhân đạo.

Các nỗ lực của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn không chỉ là minh chứng cho cam kết của quốc gia này với cộng đồng quốc tế mà còn là bước tiến quan trọng hướng tới một xã hội phát triển bền vững. Sự kiên định của Việt Nam trong việc thực thi Công ước CAT và các nỗ lực khác về quyền con người đã góp phần xây dựng một xã hội dựa trên sự công bằng, minh bạch và tôn trọng quyền con người. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam phát triển bền vững và đóng góp vào cộng đồng quốc tế trong tương lai.

Khổng Hà