Những con chữ thắp sáng tri thức ở Cái Đôi Vàm

Cán bộ Đồn Biên phòng Cái Đôi Vàm dạy chữ cho người dân ở khu vực biên giới biển. Ảnh: Lương Bình

Lớp học được triển khai từ năm 2015 dành cho nhân dân trên địa bàn, từ 35 tuổi trở lên, ưu tiên phụ nữ, người cao tuổi khó khăn trong việc tiếp cận thông tin, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Nhiều người trong số họ từng một thời phải gác lại ước mơ đến trường vì nghèo khó, vì mưu sinh. Nay, ở độ tuổi 40-50, họ trở lại với bảng đen, phấn trắng, với nét bút run run mà đầy quyết tâm.

Lớp học sau một ngày mưu sinh

Hiểu được đặc thù cuộc sống của người dân vùng biển, Đồn Biên phòng Cái Đôi Vàm và Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Cái Đôi Vàm đã thống nhất tổ chức lớp học xóa mù chữ 3 buổi/tuần, vào thứ Hai, thứ Tư, thứ Sáu, từ 17 giờ đến 18 giờ 30 phút, thời điểm bà con tạm gác lại công việc trong ngày.

Sau giờ lênh đênh ngoài cửa biển, sau buổi đi bán hàng, dọn quán, chăm cháu..., họ lại thu xếp đến lớp, mang theo quyển vở mới, chiếc bút bi và cả niềm háo hức như trẻ nhỏ lần đầu đến trường. Nội dung học tập rất thiết thực: Đánh vần, tập đọc, tập viết, làm các phép tính đơn giản; lồng ghép vào đó là những ví dụ gắn với đời sống hằng ngày, tính tiền mua bán, ghi chép chi tiêu, đọc bảng giá thuốc, đọc biển báo, thao tác cơ bản trên điện thoại để nhận thông tin, liên lạc với người thân, bạn bè... Từ những điều tưởng chừng rất nhỏ ấy, một cánh cửa mới về tri thức dần mở ra.

Phát biểu tại lễ khai giảng lớp học, Thiếu tá Bùi Văn Hào, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cái Đôi Vàm chia sẻ: Mỗi người dân biết đọc, biết viết là thêm một “ngọn đèn” được thắp sáng trên địa bàn biên giới biển. Xóa mù chữ không chỉ giúp bà con tự tin hơn trong cuộc sống, mà còn giúp họ tiếp nhận đầy đủ hơn chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Với chúng tôi, mỗi buổi đứng lớp, mỗi nét chữ bà con viết được là một niềm vui, một dấu mốc trong hành trình cùng nhân dân xây dựng "thế trận lòng dân" vững chắc.

Cùng với dạy chữ, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cái Đôi Vàm còn lồng ghép tuyên truyền về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU); giữ gìn an ninh trật tự; xây dựng gia đình văn hóa; phòng, chống tệ nạn xã hội... để “con chữ” đi cùng ý thức, giúp bà con chủ động hơn trong cuộc sống và chung tay bảo vệ bình yên vùng biển quê hương.

Cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Cái Đôi Vàm luôn đồng hành với bà con trên địa bàn trong công tác xóa mù chữ. Ảnh: Lương Bình

Dấu ấn của người phụ nữ ở làng biển

Đằng sau sự duy trì đều đặn của mỗi buổi học là những bước chân không mệt mỏi của các cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Cái Đôi Vàm. Họ đến từng nhà, hỏi thăm từng hoàn cảnh, lắng nghe từng nỗi mặc cảm của chị em khi không biết chữ, rồi kiên trì động viên, thuyết phục.

Theo bà An, lớp học xóa mù chữ còn là không gian sinh hoạt cộng đồng ấm áp, nơi phụ nữ có thể chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, nuôi dạy con, giữ gìn hạnh phúc gia đình; tiếp cận các chương trình hỗ trợ sinh kế, vay vốn, học nghề... Qua đó, góp phần thực hiện bình đẳng giới trong tiếp cận tri thức, để phụ nữ không còn đứng phía sau, mà có thể sánh bước cùng gia đình trong phát triển kinh tế, tham gia các hoạt động văn hóa - xã hội tại địa phương.

Từ mặc cảm đến niềm vui được viết tên mình

Trong số các học viên, nhiều người đã đi qua gần hết đời người mà chưa một lần tự tay viết họ và tên của mình. Với họ, việc cầm bút trở lại là một lựa chọn đầy dũng cảm. Bà Nguyễn Thị Lệ, 56 tuổi, ngụ tại ấp 7, chia sẻ, giọng nghẹn ngào: “Hồi nhỏ, nhà đông con, cha mẹ nghèo, tôi nghỉ học sớm để phụ giúp gia đình, rồi đi biển, đi làm thuê. Lớn lên, mỗi lần làm giấy tờ, người ta đưa cho cây bút, tôi chỉ biết lăn tay hoặc ký mấy nét chẳng giống chữ gì. Tôi xấu hổ lắm, nhưng cũng đành chịu. Giờ được cán bộ Biên phòng và Hội Liên hiệp Phụ nữ xã tới vận động, nói “còn đi được, còn nghe được là còn học được”, tôi mạnh dạn đăng ký. Ngày đầu tiên viết được đầy đủ họ và tên của mình, tôi mừng tới chảy nước mắt. Tôi tự hứa với mình sẽ không để mình mù chữ thêm lần nữa”.

Những người lớn tuổi lần đầu tiên luyện từng nét chữ. Ảnh: Quách Mến

Ngồi ở dãy bàn phía cuối lớp, ông Trần Văn Tám, 60 tuổi, ngụ tại ấp 4, làm nghề đi biển, bộc bạch: “Cả đời tôi chỉ quen với con nước, con sóng, chớ con chữ thì... sợ lắm. Mỗi lần người ta đưa giấy tờ, biểu ký tên là tôi thấy mắc cỡ. Giờ được bộ đội với cán bộ phụ nữ kiên nhẫn dạy từ từng nét chữ, phép tính, tôi thấy mình như trẻ lại. Tôi chỉ mong ráng học cho được, để sau này không còn “mù mờ” trước giấy tờ, thông tin nữa, để con cháu mình cũng tự hào vì ông nội, ông ngoại biết đọc, biết viết”.

Lớp học xóa mù chữ ở Cái Đôi Vàm là mô hình cụ thể hóa chủ trương nâng cao dân trí, xóa đói giảm nghèo, chăm lo cho người dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo. Quan trọng hơn, đó là nơi để tình quân dân được bồi đắp theo cách rất đỗi dung dị mà sâu sắc: Cùng ngồi lại bên bảng đen, cùng cầm tay nắn nót từng nét chữ, cùng lắng nghe, sẻ chia chuyện đời, chuyện biển. Mỗi con chữ được đánh vần, mỗi phép tính được giải đúng là một niềm vui nhỏ, nhưng có sức lan tỏa lớn trong cộng đồng.

Lương Văn Bình