Những cuộc duyệt binh trong lịch sử Việt Nam

Lễ duyệt binh ngày 1/1/1955 tại Hà Nội

Ngày 1/1/1955, lần đầu tiên sau 9 năm kháng chiến nhân dân Hà Nội được chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà lãnh đạo Đảng lao động Việt Nam. Đây là lần đầu tiên Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức duyệt binh lớn tại Hà Nội và cũng là lần đầu tiên truyền thông thế giới ghi nhận Việt Nam tổ chức duyệt binh

Tham dự lễ duyệt binh là những người lính vừa đi qua chặng đường dài đầy gian khổ với vũ khí hiện đại nhất bấy giờ là pháo cao xạ. Chính đội quân này đã đánh bại đội quân tinh nhuệ của Pháp ở Điện Biên Phủ tháng 5/1954.

Chủ tịch Hồ Chí Minh (giữa), Đại tướng Võ Nguyên Giáp (thứ 2 từ trái sang) cùng các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước ra mắt quốc dân đồng bào trong buổi lễ tại quảng trường Ba Đình ngày 1/1/1955. (Ảnh: TTXVN)

Lễ duyệt binh ngày 1/1/1955 là lời khẳng định về năng lực của Quân đội nhân dân Việt Nam trong bối cảnh Hiệp định Geneve vừa ký kết và đất nước vẫn đang mong ngày thống nhất.

Khi đọc nhật lệnh ở lễ duyệt binh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nêu: “Hỡi toàn thể đồng bào, quân đội nhân dân chúng ta nhất định hoàn thành nhiệm vụ vinh quang, đảm bảo thi hành đúng hiệp định đình chiến, làm hậu phương vững chắc cho cuộc đấu tranh chính trị của toàn dân để củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong toàn quốc”.

Bức ảnh với chú thích "Chủ tịch Hồ Chí Minh duyệt đội xe thiết giáp trước lễ duyệt binh mừng Đảng, Chính phủ về tiếp quản Thủ đô Hà Nội, ngày 1/1/1955" trưng bày tại Bảo tàng Lực lượng Tăng - Thiết giáp.

Sự kiện lịch sử này được Đại tướng Võ Nguyên Giáp lựa chọn làm điểm nhấn trong phần kết của hồi ký Điện Biên Phủ - Điểm hẹn lịch sử, với những dòng đầy cảm xúc: “Ngày 1 tháng 1 năm 1955, Chính phủ và Trung ương Đảng trở về Hà Nội, Bác Hồ gặp lại đồng bào ở quảng trường Ba Đình, nơi chín năm trước Người đọc bản Tuyên ngôn độc lập lịch sử. Nụ cười của Bác Hồ trên lễ đài sẽ sáng mãi trong trang sử mới của Hà Nội nối tiếp Đông Đô, Thăng Long xưa.

Chúng ta đã tổ chức cuộc duyệt binh lớn đầu tiên ở Hà Nội, một cuộc duyệt binh bộ đội, dân quân du kích chỉ mang theo toàn vũ khí của Pháp và Mỹ, từ vũ khí hạng nhẹ, vũ khí hạng nặng, đến các phương tiện thông tin đều là chiến lợi phẩm thu được trong chiến đấu”.

Lễ duyệt binh ngày 1/5/1973 tại Hà Nội

Ngày 1/5/1973, lễ duyệt binh trọng thể diễn ra trước Quảng trường Ba Đình, không lâu sau khi Hiệp định Paris được ký kết (27/1/1973), đánh dấu thắng lợi quan trọng về ngoại giao và chấm dứt sự can thiệp quân sự của Mỹ tại Việt Nam. Hàng chục vạn chiến sĩ và đồng bào đã tham gia lễ duyệt binh, diễu hành trong không khí phấn khởi, tự hào.

Hình ảnh lễ duyệt binh ngày 1/5/1973 trên Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) do nhiếp ảnh gia người Đức Thomas Billhardt ghi lại (Ảnh tư liệu).

Tại buổi lễ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc Nhật lệnh, khẳng định quyết tâm giành thắng lợi cho cuộc đấu tranh chính nghĩa, giành lấy hòa bình, thống nhất đất nước.

Hiệp định Paris đã được ký kết, hòa bình lập lại ở miền Bắc, nhưng nhiệm vụ giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vẫn còn ở phía trước. Qua lễ duyệt binh năm 1973, nhân dân cả nước và báo chí quốc tế một lần nữa được thấy sức mạnh và sự quyết tâm thống nhất đất nước.

Lễ duyệt binh ngày 15/5/1975 tại TP.HCM

Ngày 15/5/1975, người dân TP.HCM (lúc này gọi là Sài Gòn) xuống đường tham dự lễ duyệt binh mừng chiến thắng. Đây là lễ kỷ niệm quy mô lớn nhất được tổ chức ở miền Nam nước Việt Nam dân chủ cộng hòa kể từ khi Pháp tái chiếm Nam Bộ tháng 9/1945.

Đoàn xe tên lửa của Trung đoàn 263 tham gia lễ duyệt binh trên đường phố Sài Gòn ngày 15/5/1975 được nhân dân mừng đón. (Ảnh tư liệu)

Hàng triệu người dân thành phố cùng cán bộ, chiến sĩ, học sinh và các tầng lớp nhân dân tham gia sự kiện. Các đội hình xe tăng, pháo, bộ đội chủ lực và dân quân diễu hành trong khí thế hân hoan.

Sự kiện góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền cách mạng, mở ra một kỷ nguyên hòa bình, thống nhất và tái thiết đất nước.

Lễ duyệt binh ngày 2/9/1975 tại Hà Nội

Lễ duyệt binh ngày 2/9/1975 tại Quảng trường Ba Đình được tổ chức nhân kỷ niệm 30 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đồng thời chào mừng cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thắng lợi hoàn toàn. Hơn 400.000 người dân và chiến sĩ cùng hơn 600 đại biểu quốc tế tham dự.

Thủ tướng Phạm Văn Đồng đọc bài diễn văn quan trọng điểm lại những thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại của nhân dân ta suốt 30 năm dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, sáng tạo của Đảng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp duyệt đội ngũ các đơn vị tham gia lễ duyệt binh. Ảnh: TTXVN

Đại tướng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Võ Nguyên Giáp đi duyệt các đơn vị vũ trang tham gia duyệt binh và đọc Nhật lệnh, tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu xây dựng quân đội chính quy - hiện đại, bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng.

Tiếp đó, cuộc diễu binh bắt đầu với đầy đủ đại biểu các đơn vị, các quân chủng, binh chủng đã tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi oanh liệt, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Lễ duyệt binh ngày 2/9/1985 tại Hà Nội

Lễ duyệt bình năm 1985 kỷ niệm 40 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được coi là lễ duyệt binh lớn nhất tính đến thời điểm này.

Lễ duyệt binh ngày 2/9/1985 tại Hà Nội (Ảnh: Cổng Thông tin điện tử Bộ Quốc phòng).

Sau đó, cuộc diễu binh và diễu hành bắt đầu, gồm các khối lực lượng vũ trang, công an, dân quân tự vệ và đông đảo quần chúng nhân dân.

Theo tư liệu trong sách Lịch sử Không quân thì Quân chủng Không quân khi đó quyết định sử dụng số lượng lớn máy bay tham gia lễ duyệt binh ở Quảng trường Ba Đình, tạo ra khung cảnh hùng tráng, vừa nguy nghiêm vừa đầy tự hào. Loại máy bay tham gia là AN-26 và A-37.

Nếu so với lễ duyệt binh vào năm 1955, với vũ khí hiện đại nhất là pháo cao xạ thì lần duyệt binh này có cả tên lửa SAM-2, SAM-3, xe tăng T-45 và nhiều loại máy bay cùng các loại vũ khí hạng nặng khác.

Lê Chi (tổng hợp)