Những điểm đáng chú ý trong gói ngân sách sắp công bố của Chính phủ Anh

Bộ trưởng Tài chính Anh Jeremy Hunt. Ảnh: AFP/TTXVN

Bộ trưởng Tài chính Vương quốc Anh Jeremy Hunt sẽ công bố gói ngân sách đề cao tính an toàn trước tiên trong ngày 15/3 (giờ địa phương), sau khi buộc phải tung ra gói ngân sách thắt chặt chi tiêu trị giá 55 tỷ bảng Anh/năm (tương đương 65 tỷ USD/năm) vào năm ngoái. Gói ngân sách thắt chặt chi tiêu nhằm khôi phục uy tín cho thị trường tài chính hàng đầu thế giới của Anh sau nhiệm kỳ Thủ tướng ngăn ngủi nhưng đầy hỗn loạn của bà Liz Truss.

Số tiền trong gói ngân sách này sẽ nhỏ hơn so với gói ngân sách Tuyên bố mùa Thu (gói ngân sách trung hạn công bố tháng 11/2022), nhưng ông Hunt muốn bổ sung cho kế hoạch đưa kinh tế Anh phát triển bền vững trở lại. Ông cũng muốn đích thân công bố các khoản cắt giảm thuế có lợi cho cử tri và tăng chi tiêu công vào mùa Thu năm nay.

Phát biểu trên đài Sky News hôm 12/3, ông Hunt gọi gói ngân sách sắp công bố là “Tuyên bố làm việc trở lại”, nhấn mạnh gói này sẽ “phá vỡ các rào cản ngăn mọi người ở Anh làm việc”.

Tuy nhiên, việc cải thiện triển vọng tăng trưởng của Anh là không dễ dàng. Dưới đây là 5 điều cần chú ý trong gói ngân sách của Chính phủ Anh.

Các dự báo

Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách (OBR), cơ quan giám sát độc lập có nhiệm vụ cung cấp các dự báo kinh tế cho Thủ tướng, sẽ phải dọn dẹp mớ hỗn độn do chính họ tạo ra từ Tuyên bố mùa Thu vào tháng 11 năm ngoái.

Khi đó, OBR đã quá bi quan về triển vọng ngắn hạn của cả nền kinh tế và tài chính công. Từng dự đoán rằng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) sẽ giảm 1,4% trong năm 2023 vào tháng 11/2022, OBR giờ lại phải điều chỉnh số liệu cao lên cho sát với mức đình trệ. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hiện dự báo GDP của Anh sẽ giảm 0,6%.

Theo dữ liệu từ Văn phòng thống kê quốc gia (ONS), tình hình tài chính công của Anh cũng sẽ khả quan hơn dự báo trước đó, với khoản nợ công thấp hơn 30 tỷ bảng Anh so với dự báo của OBR cho năm 2022-2023.

Tuy nhiên, những gì OBR đã làm là lợi bất cập hại vì sự thu hẹp GDP trong ngắn hạn có nghĩa là cơ hội cho sự phục hồi tăng trưởng sau đó sẽ ít đi. Điều đó có nghĩa là Bộ trưởng Tài chính Hunt hầu như không còn chút dư địa tài khóa nào nếu tuân theo quy tắc chính của ông là giảm nợ công theo tỷ lệ GDP trong giai đoạn 2027-2028. Khoảng dư địa này vẫn đứng ở mức 9 tỷ bảng Anh vào tháng 11/2022.

Tóm lại, ông Hunt có một khoản tiền lớn để chi tiêu ngay bây giờ và khắc phục các vấn đề trước mắt, nhưng có rất ít thời gian để cắt giảm thuế lâu dài hoặc tăng chi tiêu công.

Khủng hoảng chi phí sinh hoạt

Mặc dù lạm phát dường như đã lên đến đỉnh điểm, song các hộ gia đình vẫn cảm thấy khó khăn vì giá cả cao hơn nhiều so với một năm trước và thu nhập không theo kịp.

Điều này sẽ tồn tại mặc dù lạm phát dự kiến giảm nhanh chóng. Với các biện pháp ngắn hạn chỉ áp dụng từng lần một, ông Hunt dự kiến sẽ công bố rằng các khoản trợ cấp của chính phủ sẽ giữ cho hóa đơn năng lượng trung bình của các hộ gia đình ở mức tối đa hàng năm là 2.500 bảng từ tháng 4, thay vì tăng mức lên 3.000 bảng như dự kiến.

Bộ trưởng Hunt cũng sẵn sàng buộc các công ty năng lượng tính phí trả trước cho các hộ gia đình ít khá giả hơn bằng với giá gas và điện của các gia đình trả tiền theo tháng. Điều này sẽ chấm dứt việc phạt trả trước đối với các hộ nghèo hơn.

Ông Hunt chuẩn bị học theo các Bộ trưởng Tài chính đảng Bảo thủ kể từ năm 2011 trong việc “đóng băng” thuế nhiên liệu. Nếu ông cũng kéo dài mức giảm tạm thời 5 xu Anh/lít so với năm ngoái, cùng với việc từ chối mức tăng phù hợp với lạm phát, thì ông sẽ tiêu tốn khoảng 5 tỷ bảng Anh mỗi năm.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Anh dự kiến sẽ công bố mức trần thuế được miễn đóng đối với lương hưu lên đến 40.000 bảng/năm. Ông cũng dự kiến sẽ nâng mức trợ cấp trọn đời hiện có, nghĩa là một người sẽ phải chịu phí thuế nếu họ tích lũy được hơn 1 triệu bảng Anh tiền tiết kiệm lương hưu.

Lương khu vực công

Lợi ích từ việc giảm tiền vay trong năm nay sẽ cho phép chính phủ đề nghị tăng lương cho những người lao động đang đình công trong khu vực công vào năm 2023-2024, thậm chí có thể hồi tố cho năm 2022-2023.

Mặc dù Bộ Tài chính đang phản đối yêu cầu bơm tiền để chấm dứt hoạt động đình công, nhưng các cuộc đàm phán gần đây có sự tham gia của các bộ trưởng và công đoàn đại diện cho nhân viên Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) cho thấy một thỏa thuận tăng lương có thể sắp diễn ra.

Ông Hunt cũng chấp nhận sẽ phải bơm thêm hàng tỷ bảng Anh vào ngân sách của Bộ Quốc phòng trong hai năm tới để mua thiết bị và vũ khí, bao gồm cả đạn dược, sau cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Cũng có khả năng Bộ Tài chính sẽ cấp khoản ngân sách một lần cho các kế hoạch của chính phủ nhằm hạn chế số lượng người di cư đến Anh trên những chiếc thuyền nhỏ qua Eo biển Manche.

Biện pháp kinh doanh

Các biện pháp chính nhằm khuyến khích các công ty trong gói ngân sách sẽ là các khoản chi có tác dụng khuyến khích đầu tư kinh doanh, vốn đã bị đình trệ kể từ cuộc bỏ phiếu Brexit, chỉ việc Anh rời Liên minh châu Âu (EU).

Các nhóm kinh doanh lo lắng về việc chính phủ tăng thuế doanh nghiệp từ 19% lên 25% vào tháng tới sẽ trùng với thời điểm hết hạn chương trình “siêu khấu trừ”, cho phép các công ty giảm 130% thuế khi mua thiết bị trên hai năm.

Rất có thể gói ngân sách mới sẽ đưa ra một số hình thức trợ cấp vốn tăng cường, theo đó các công ty có thể xóa bỏ các khoản chi tiêu được phép trên lợi nhuận chịu thuế.

Bộ Tài chính cũng dự kiến sẽ rút lại một phần cuộc truy thu các khoản tín dụng thuế nghiên cứu và phát triển trị giá 1,3 tỷ bảng Anh đối với cho các công ty nhỏ đã được nêu trong Tuyên bố mùa Thu.

Các nhóm kinh doanh phản đối mạnh mẽ động thái này và ông Hunt dự kiến sẽ phải khôi phục chính sách giảm thuế R&D cho những công ty có thể chứng minh rằng họ đang chi số tiền lớn cho nghiên cứu, trong các lĩnh vực như công nghệ tài chính và trí tuệ nhân tạo.

Việc làm và kỹ năng

OBR có thể đưa ra một thông điệp ảm đạm về thị trường lao động, nơi các công ty trong nhiều lĩnh vực đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng. Các vị trí tuyển dụng đang khó được lấp đầy vì một số người trong độ tuổi lao động đã nghỉ hưu sớm trong đại dịch COVID-19, những người khác đang hưởng trợ cấp ốm đau và tàn tật dài hạn, và nhiều bà mẹ khó quay lại làm việc vì chi phí chăm sóc con cái quá cao.

Mel Stride, Bộ trưởng việc làm và lương hưu, đang tiến hành đánh giá về tình trạng thiếu hụt trên thị trường lao động và cách giải quyết chúng, và ông Hunt đặt mục tiêu thuyết phục thêm hàng trăm nghìn người nữa đi làm.

Những người hưởng tín dụng chung (tiền trợ cấp sinh hoạt cho người thu nhập thấp) sẽ được khuyến khích chuyển sang làm việc hoặc tăng số giờ của họ thông qua những thay đổi đối với khoản phúc lợi chính. Sẽ có một trường hợp bắt buộc, với những người hưởng trợ cấp được yêu cầu tham dự các cuộc họp thường xuyên hơn với các tư vấn viên phát triển nghề nghiệp.

Sách trắng dự kiến được xuất bản vào Ngày ngân sách sẽ phác thảo các kế hoạch bãi bỏ cái gọi là đánh giá năng lực làm việc, nghĩa là người khuyết tật sẽ có thể thử việc mà không có nguy cơ bị mất trợ cấp phúc lợi.

Các bậc cha mẹ sẽ có thể bắt đầu yêu cầu được nhận trước chi phí chăm sóc trẻ em bằng tín dụng toàn cầu, thay vì phải làm xong mới nhận. Số tiền mà mọi người có thể yêu cầu cho việc chăm sóc trẻ em dựa trên trợ cấp phúc lợi sẽ tăng thêm vài trăm bảng Anh./.

Phong Hà (P/v TTXVN tại London)