Những điều cần làm ngay để tránh ung thư gan

Gan là một trong những cơ quan nội tạng quan trọng nhất của cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau, trong đó chức năng quan trọng là chuyển hóa các chất dinh dưỡng và loại thải các độc tố trong máu. Hiện có hơn 100 loại bệnh gan với nhiều dấu hiệu khác nhau. Một số bệnh như: viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan thường có những dấu hiệu không đặc hiệu và dễ gây nhầm lẫn… nhưng đáng lo ngại nhất là ung thư gan.

Nhận biết sớm bệnh ung thư gan

Ở giai đoạn đầu ung thư gan hầu như không có triệu chứng lâm sàng. Một số dấu hiệu để nhận biết sớm bệnh ung thư gan là: chán ăn, mệt mỏi, đầy bụng, chậm tiêu, sụt cân nhiều trong thời gian ngắn; vàng da, vàng mắt; hay đau ở vùng dưới bờ sườn bên phải; táo bón hoặc tiêu chảy; đau vùng vai phải… Khi bệnh tiến triển thì có thể sờ thấy gan to dưới bờ sườn phải, mũi ức.

Y học đã xác định được nguyên nhân hàng đầu của ung thư gan là do vi rút viêm gan B hoặc C. Trên 80% bệnh nhân ung thư gan là do tiến triển từ viêm gan vi rút B, khoảng 5% do vi rút viêm gan C. Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác như: tiến triển từ xơ gan, tổn thương gan do lạm dụng rượu bia, các độc tố có trong thực phẩm mà chúng ta ăn phải hàng ngày… Tỷ lệ ung thư gan ở nam giới cao hơn nữ giới, nhiều bệnh nhân nam bị ung thư gan đều có tiền sử viêm gan, xơ gan do rượu...

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp điều trị ung thư gan và nếu bệnh càng phát hiện sớm, hiệu quả điều trị càng cao. Các bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp, cụ thể cho từng bệnh nhân tùy theo giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn sớm có thể phẫu thuật cắt phần thùy gan mang khối u, ghép gan hoặc điều trị phá hủy khối u tại chỗ bằng phương pháp vi sóng, sóng cao tần, đông lạnh, tiêm cồn. Ở giai đoạn trung gian có thể áp dụng điều trị tại vùng tiêm hóa chất động mạch, nút mạch bằng hóa dầu… hay có thể tiến hành xạ trị gồm: xạ trị định vị chiếu ngoài, bằng ion nặng, bằng hạt vi cầu phóng xạ Y-90 (đây là một phương pháp mới, đã được triển khai thành công ở nhiều trung tâm điều trị ung thư lớn của Việt Nam). Khi bệnh ở giai đoạn tiến triển áp dụng các liệu pháp điều trị toàn thân sử dụng hóa chất hoặc thuốc điều trị nhắm trúng đích. Ở giai đoạn muộn điều trị chủ yếu là chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng.

Để phòng bệnh ung thư cần thực hiện các vấn đề sau

Thay đổi chế độ ăn

Thịt khi vào dạ dày sẽ được chuyển hóa thành chất béo và được lưu trữ trong gan, do đó ăn quá nhiều thịt sẽ gây tổn thương gan.Một gánh nặng lớn nữa cho gan đó chính là đường - xuất hiện trong các loại đồ ngọt, đồ uống giải khát, bánh kẹo…. Thói quen ăn thiên về đồ ngọt nhiều cũng sẽ mang lại phản ứng bất lợi cho gan.Hãy giảm lượng thịt và đường lại để chắc chắn rằng bạn đang không ăn quá mức, tăng cường thực phẩm xanh như trái cây và rau.

Rau chứa nhiều khoáng chất chống ung thư gan

Không uống bia rượu, không hút thuốc

Rượu bia và thuốc lá là con đường dẫn tới ung thư gan nhanh hơn ở những người bị viêm gan B, C. Rượu bia khiến gan không thể lọc hết các chất độc, từ đó các tế bào gan bị thương tổn và bị thay thế thành mô sẹo, gây xơ gan mãn tính và dẫn tới ung thư gan.Đặc biệt, những người mắc viêm gan B, C có nguy cơ mắc ung thư gan rất cao hơn nếu họ dùng nhiều bia rượu. Nếu muốn gan khỏe mạnh, hãy tránh xa rượu bia và thuốc lá. Bên cạnh đó, ngày nay nhiều người ngủ rất muộn và thức khuya đã trở thành một trạng thái bình thường của họ. Một số người làm việc cả ngày lẫn đêm, khiến cho gan hầu như không được nghỉ. Khi cơ quan này không được thư giãn, nghỉ ngơi đầy đủ sẽ ảnh hưởng đến việc tự sửa chữa các tế bào chết, và sẽ khiến nó rơi vào trạng thái cực kỳ mệt mỏi, dần yếu đi và bị tổn thương. Vì vậy, lời khuyên dành cho các bạn là ngay lập tức chú ý đến việc điều chỉnh lịch sinh hoạt, chú ý nghỉ ngơi phù hợp, vận động ngoài trời với cường độ phù hợp.

Ngoài ra, cần khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần. Với những người thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao như: có tiền sử tăng men gan, người lành mang vi rút viêm gan, bị viêm gan B hoặc C, hay uống rượu bia… nên làm thêm một số xét nghiệm chuyên sâu về gan.

Hãy tiêm ngừa vắc xin viêm gan B để phòng bệnh; những người mắc viêm gan B, C hoặc các bệnh lý về gan - viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, xơ gan... cần được điều trị, quản lý và theo dõi chặt chẽ tại các cơ sở y tế. Thực hiện chế độ ăn uống hợp lý, có lối sống lành mạnh, hạn chế uống rượu bia, bỏ hút thuốc lá đều là những hành vi tốt để ngừa ung thư hiệu quả.

Những yếu tố nguy cơ:

Nhiễm virus viêm gan B, C mãn tính: gây nên viêm gan, xơ gan và phát triển thành ung thư gan. Khoảng 25% những người u gan ở Mỹ có nhiễm siêu vi B. Những người có nguy cơ nhiễm siêu vi C nên được xét nghiệm máu để phát hiện bệnh và điều trị kịp thời, như vậy giúp ngăn ngừa xơ gan và nguy cơ ung thư gan.

Xơ gan: nguy cơ đưa đến ung thư gan rất lớn. Hơn 80% trường hợp u gan có xơ gan. Uống rượu là nguyên nhân dẫn đến xơ gan.

Bệnh gan ứ sắt: Sự quá tải sắt ở gan. Đây là bệnh di truyền gây rối loạn chuyển hóa sắt. Sự quá tải sắt gây độc cho cơ thể đặc biệt ở gan, gây viêm và chết tế bào gan. Điều này dẫn đến xơ gan và nguy cơ rất cao đưa đến ung thư gan.

Hút thuốc: đây cũng là yếu tố nguy cơ ung thư gan. Trong khi mối liên quan giữa thuốc lá và ung thư gan chưa được biết rõ ràng , Tổ chức gan mật Hoa Kỳ khuyên mọi người nên ngừng hút thuốc. Lượng thuốc hút mỗi ngày càng nhiều, thời gian hút thuốc càng lâu càng làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Một số hóa chất có nguy cơ gây ung thư gan: vinyl chloride dùng chế plastic, arsenic nhiễm trong nước uống...

Lạm dụng thuốc steroid thường xuyên cũng là yếu tố nguy cơ

BS.Nguyễn Hữu Châu