Những hy sinh, đau đớn của nữ nghệ sĩ '20 năm dầm mình dưới nước'

Hành trình trở thành nghệ sĩ rối nước

Trước khi gắn bó với múa rối nước, Nguyễn Thúy Lan chỉ là nhân viên văn phòng, chưa từng nghĩ sẽ theo đuổi môn nghệ thuật này.

Nghệ sĩ Thúy Lan (ngoài cùng bên trái).

"Tôi không lựa chọn làm về nghệ thuật nhưng tình yêu nghệ thuật trong người rất nhiều", Thúy Lan tâm sự trong chương trình Lời tự sự. Duyên đến với nghề tình cờ khi mẹ cô đọc thông tin tuyển diễn viên của Nhà hát Múa rối Quốc gia Việt Nam và gợi ý con gái thử sức. Khi đến nhà hát, hình ảnh mọi người tập luyện hăng say thôi thúc cô đăng tuyển.

Công việc của các nghệ sĩ múa rối nước:

Video: Người phụ nữ hạnh phúc

Ở thời điểm đó, Thúy Lan từng lo lắng khi phải học hát chèo, hát cải lương và diễn tuồng - những thứ hoàn toàn xa lạ với cô gái vốn chỉ thích hát nhạc trẻ. Tuy nhiên, sau 4 năm học tại trường, Thúy Lan dần khám phá được vẻ đẹp của nghệ thuật truyền thống. "Múa rối cũng một nét rất đặc sắc không có ở đâu trên thế giới, nhất là rối nước", cô tự hào.

Thách thức của nghề múa rối nước

Diễn viên múa rối đòi hỏi nhiều kỹ năng phức tạp hơn các loại hình nghệ thuật khác, vừa có năng khiếu của diễn viên bình thường - biết đọc thoại, biết diễn, biết thể hiện hình thể - vừa phải truyền cảm xúc vào con rối, qua giọng thoại để khán giả cảm nhận được tình cảm của nhân vật.

Với múa rối nước, thách thức còn lớn hơn khi diễn viên phải sử dụng đôi bàn tay dưới làn nước để chuyển tải cảm xúc khiến khán giả như thấy được con cá đang bơi hay con phượng đang di chuyển.

Nguyễn Thúy Lan từng là nhân viên văn phòng.

Môi trường làm việc vô cùng khắc nghiệt, đặc biệt vào mùa đông, các nghệ sĩ phải mặc quần len dày, đeo găng tay và quần áo bảo hộ để xuống nước biểu diễn. Họ không chỉ di chuyển dưới nước mà còn phải phối hợp ăn ý với đồng nghiệp bởi một con rối có thể cần 2-4 người điều khiển cùng lúc.

Hậu quả của những năm tháng lao động vất vả là các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. "Tôi bị thoát vị đĩa đệm và thoái hóa xương khớp", Thúy Lan tiết lộ. Cô giải thích rằng ngoài việc ngâm nước lạnh, các nghệ sĩ còn phải dùng lực bàn tay, khớp vai và lưng để điều khiển những con rối nặng 5-7kg. Những người bị thoát vị đĩa đệm phải đeo đai lưng trong khi những người bị đau khớp tay phải bó khớp lại.

Nghệ sĩ Thúy Lan chia sẻ về vấn đề sức khỏe:

Video: Lời tự sự

Đặc biệt với nghệ sĩ nữ như Thúy Lan, thách thức càng lớn hơn khi họ phải lo cơm áo gạo tiền, chăm sóc gia đình. Nhiều chuyến lưu diễn và lịch tập kéo dài đến tận đêm khuya khiến có tháng cô không thể gặp mặt con vì đi sớm về muộn.

Rời bỏ và trở lại với nghề

Sau nhiều năm gắn bó, áp lực kinh tế đã khiến Thúy Lan phải tạm biệt múa rối. "Nghệ thuật truyền thống thường không mang lại kinh tế cho diễn viên như các ngành nghệ thuật khác", cô giải thích về quyết định nghỉ việc.

Nhưng ngọn lửa đam mê vẫn âm ỉ trong lòng người nghệ sĩ. Khi theo dõi hoạt động của đồng nghiệp qua mạng xã hội, Thúy Lan không ngừng tự hỏi tại sao lại rời bỏ công việc. Cô liên hệ với giám đốc nhà hát, bày tỏ nguyện vọng quay trở lại và được đón nhận.

Dù từng rời bỏ vì áp lực kinh tế, Thúy Lan đã trở lại với nghề sau một năm vắng bóng với niềm yêu nghề mãnh liệt và cái nhìn trưởng thành hơn về giá trị nghệ thuật.

Sự vắng mặt tạm thời đã cho Thúy Lan cơ hội nhìn nhận lại nghề nghiệp. Trước đây, cô thừa nhận có sự ganh đua trong môi trường làm việc. Nhưng khi trở về, cô nhìn nhận mọi thứ khác hơn - tập trung vào hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau. Đồng thời, các đồng nghiệp cũng đánh giá cao sự quay trở lại của cô, nhìn nhận Thúy Lan như một người thực sự yêu nghề.

Điều tiếp thêm động lực cho Thúy Lan chính là tình yêu từ khán giả. Những tràng vỗ tay sau mỗi buổi biểu diễn là nguồn động viên lớn lao để cô tiếp tục con đường nghệ thuật.

Gìn giữ nghệ thuật độc đáo của Việt Nam

Trải qua hành trình 20 năm, điều khiến Thúy Lan tự hào nhất là được góp phần gìn giữ và quảng bá nghệ thuật truyền thống của dân tộc bởi múa rối nước là bản sắc văn hóa độc đáo, chỉ có ở Việt Nam.

20 năm gắn bó với múa rối nước - nghệ thuật độc đáo chỉ có ở Việt Nam, Thúy Lan tự hào góp phần bảo tồn và lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống ra thế giới.

Để thành công trong nghề, Thúy Lan nhấn mạnh hai yếu tố quan trọng: tình yêu nghề và sức khỏe. Tình yêu nghề thúc đẩy sự luyện tập hàng ngày và tinh thần hợp tác giữa các nghệ sĩ, trong khi sức khỏe là điều kiện cần thiết để có thể điều khiển những con rối nặng nề dưới nước.

Dù gặp nhiều khó khăn, Thúy Lan vẫn bám trụ với nghề nhờ sự ủng hộ từ gia đình. Bố mẹ luôn động viên và thường xuyên đến xem các buổi biểu diễn đặc biệt. Con trai cũng tự hào về nghề nghiệp của mẹ và thích đi xem mẹ diễn.

Ảnh, video: Tư liệu, VTV

Huy Minh