'Những người đàn bà bán ngô nướng' vào đề Ngữ văn 12
Câu nghị luận văn học đề khảo sát, đánh giá chất lượng giáo dục trung học phổ thông, giáo dục thường xuyên môn Ngữ văn 12 tỉnh Ninh Bình (lần thứ nhất) yêu cầu học sinh viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích mạch cảm xúc của bài thơ 'Những người đàn bà bán ngô nướng' (Nguyễn Đức Hạnh).
Gợi ý nghị luận văn học
a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn trong đề khảo sát Ngữ văn
- Hình thức: một đoạn văn, thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. Dung lượng: khoảng 200 chữ.
- Hướng dẫn chấm: Đảm bảo cả hai yêu cầu trên (hình thức là 1 đoạn văn, dung lượng từ 150 đến 250 chữ): 0,25 điểm. Không đảm bảo 1 trong 2 yêu cầu trên: 0,0 điểm.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: phân tích mạch cảm xúc trong bài thơ Những người đàn bà bán ngô nướng.
c. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:
* Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận; trình bày rõ quan điểm và hệ thống ý; lập luận chặt chẽ, thuyết phục (lí lẽ xác đáng; biết phân tích các dẫn chứng trong văn bản để làm sáng tỏ cho lập luận).
* Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận.
- Mạch cảm xúc trong bài thơ vận động một cách tự nhiên theo cảm xúc của nhân vật trữ tình "tôi" khi gặp người đàn bà bán ngô nướng và những bắp ngô nướng bên đường.
- Cảm xúc ban đầu là sự đồng cảm, chia sẻ, ngậm ngùi cho cuộc sống mưu sinh của người đàn bà bán ngô; sau đó là những rung động, bồi hồi, thương nhớ về tuổi thơ vất vả, thấu cảm về nỗi nhọc nhằn, cơ cực của cha mẹ; khép lại là suy nghĩ, chiêm nghiệm, sự nâng niu, trân trọng những vẻ đẹp giản dị mà thơm sạch của đời sống.
-> Mạch cảm xúc đã góp phần thể hiện chủ đề bài thơ; gợi mở những suy ngẫm và bài học về những điều nhỏ bé, bình dị, đáng trân trọng của đời sống (tảo tần mưu sinh, tình yêu thương, đức hy sinh, sự tôn trọng…)
- Hướng dẫn chấm:
+ Học sinh triển khai được hệ thống ý để phân tích một cách sâu sắc mạch cảm xúc, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng từ bài thơ; đánh giá được ý nghĩa của mạch cảm xúc: 1,0 điểm.
+ Học sinh triển khai được hệ thống ý để phân tích được một số yếu tố của mạch cảm xúc, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng từ bài thơ; đánh giá được ý nghĩa của mạch cảm xúc: 0,75 điểm.
+ Học sinh triển khai được hệ thống ý để phân tích được một số biểu hiện của mạch cảm xúc, chưa trích dẫn được dẫn chứng tiêu biểu từ bài thơ; chưa đánh giá được ý nghĩa của mạch cảm xúc: 0,5 điểm.
- Học sinh chưa biết triển khai ý, viết lan man: 0,25 điểm.
d. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.
- Hướng dẫn chấm: Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết
e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
- Hướng dẫn chấm: Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm.