Những nữ giám đốc HTX tiếp lửa cho phụ nữ dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, thoát nghèo

Bình Gia là huyện nghèo miền núi của tỉnh Lạng Sơn, do vậy nhiều hộ gia đình tại đây luôn luôn gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển kinh tế. Tuy nhiên, nhiều HTX đã biết tận dụng thế mạnh là các nguồn nguyên liệu của địa phương để khởi nghiệp và mang lại hiệu quả cao, giúp phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Nâng tầm cây dược liệu

Chị Hoàng Bích Ngọc, Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp phụ nữ thôn Nà Pái (xã Tân Văn) đã mạnh dạn khởi nghiệp với chuỗi nông sản nông nghiệp bền vững gíup nhiều hộ dân thoát nghèo và tiêu thụ sản phẩm giúp bà con nông dân trong thôn. Hiện nay, HTX đang xây dựng chuỗi giá trị hoa hồi và dược liệu tán hồi với mong muốn trở thành HTX đầu tiên do phụ nữ dân tộc thiểu số làm lãnh đạo xuất khẩu hoa hồi.

Để "chèo lái" HTX vận hành, phát triển với gần 40 thành viên, chị phải thay đổi tư duy, cách làm của bản thân, từ sản xuất hộ gia đình cá thể sang tư duy quản lý HTX.

Chị Hoàng Bích Ngọc, Giám đốc HTX Nà Pái giới thiệu sản phẩm.

Thế mạnh của HTX là sản xuất các mặt hàng nông lâm sản đặc biệt là trồng rừng, sản xuấtnông sản bằng những nguồn tài nguyên bản địa, được phân phối tại nhiều địa phương trên toàn quốc và trên các kênh phân phối hiện đại, sàn thương mại điện tử. HTX giúp tìm kiếm đầu ra cho nông sản của khu vực đồng bào dân tộc thiểu số; tạo việc làm và thu nhập ổn định cho phụ nữ vùng dân tộc thiểu số tại địa phương.

Bản thân chị Hoàng Bích Ngọc luôn xác định, phải làm bằng được, cái gì chưa biết thì đi hỏi, học theo các mô hình khác. Ở đâu có mở lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng quản lý doanh nghiệp vừa và nhỏ là chị đăng ký tham gia. Những công nghệ có thể áp dụng được cho HTX là chị bắt tay làm ngay để "xóa mù" công nghệ cho bản thân và cho các thành viên. Từ những người nông dân không biết đến máy tính, công nghệ, hiện tại, HTX đã có fanpage riêng, có kênh Tiktok… để đẩy mạnh việc bán hàng.

HTX đã liên kết với một số đơn vị thực hiện hỗ trợ thành viên, người dân phân bón, hướng dẫn quy trình kỹ thuật chăm sóc cây hồi như: cách bón phân vi sinh, phun chế phẩm sinh học Bio, cách dọn thực bì... Sau khi thực hiện các kỹ thuật này, diện tích hồi của một số hộ phát triển tốt hơn, dự kiến cho năng suất cao và hạn chế được các bệnh thán thư, rụng lá...

Theo tính toán của HTX, nếu chăm sóc đúng theo quy trình hữu cơ, trung bình mỗi năm, 2ha cho thu hơn hai tấn hoa hồi tươi, mang lại thu nhập hơn 90-100 triệu đồng/năm (tăng 70% so với khi chưa áp dụng kỹ thuật). Ngoài ra, người dân và thành viên còn có thêm thu nhập từ nguồn dược liệu và chăn nuôi nên đời sống ổn định hơn. Hiện, trung bình mỗi năm, HTX có thể xuất bán 1 vạn con vịt cổ xanh phát triển từ nguồn gen giống vịt cổ xanh Lạng Sơn với doanh thu khoảng 1 tỷ đồng.

Phát triển sản phẩm OCOP giúp người dân có thu nhập ổn định

Một điển hình khác tại huyện Bình Gia là HTX Nông Lâm nghiệp Nà Làng, thị trấn Bình Gia đã tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu từ tự nhiên, để nghiên cứu, sản xuất ra sản phẩm trà Mộc Hồ Điệp có hương vị đặc biệt. Chỉ sau hơn một năm sản phẩm phẩm có mặt trên thị trường, đã được đông đảo người tiêu dùng đón nhận, đặc biệt, mới đây sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, góp phần nâng cao giá trị cây dược liệu từ tự nhiên.

Chị Lý Phương Hiền, Giám đốc HTX cho biết: Khi thấy trên địa bàn huyện Bình Gia và một số huyện lân cận có nhiều cây Mộc Hồ Điệp mọc tự nhiên, đồng thời hoa, quả của cây Mộc Hồ Điệp có tính mát, tốt cho sức khỏe nên chị đã có ý tưởng sản xuất trà từ hoa và quả của cây.

"Từ tháng 6/2023 tôi đã bắt tay vào nghiên cứu, sản xuất trà. Ban đầu tôi chỉ thu mua quả của cây, tuy nhiên nhận thấy hoa Mộc Hồ Điệp cũng có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nên tôi thu mua cả hoa để làm trà", chị Hiền cho hay.

Để có nguồn nguyên liệu sản xuất trà, HTX đã thu mua hoa và quả cây Mộc Hồ Điệp của người dân tại các xã Thiện Thuật, Minh Khai… huyện Bình Gia và một số huyện lân cận như: Bắc Sơn, Văn Quan.

HTX Nông Lâm nghiệp Nà Làng giới thiệu sản phẩm đến khách hàng.

Theo đó, HTX thu mua hoa và quả dạng tươi của người dân với giá 20.000 đồng/kg. Riêng đối với hoa Mộc Hồ Điệp dạng khô, HTX thu mua của người dân với giá 200.000/kg. Năm 2023, HTX thu mua của người dân được gần 1 tấn quả và trên 500 kg hoa Mộc Hồ Điệp để làm nguyên liệu sản xuất trà. Năm 2024 đến nay, HTX đã thu mua khoảng 700kg hoa Mộc Hồ Điệp từ người dân.

Hiện nay, sản phẩm Trà Mộc Hồ Điệp được HTX sản xuất dạng túi lọc, quy cách đóng hộp 30 gói, bán với giá 60.000 đồng/hộp. Ngoài bán tại cửa hàng, tại các hội chợ, sản phẩm Trà Mộc Hồ Điệp còn được HTX quảng bá, bán trên các trang mạng xã hội như: zalo, facebook... Từ khi xuất bán ra thị trường đến nay, HTX đã bán được hàng nghìn sản phẩm. Khách hàng chủ yếu là người dân trong huyện, trong tỉnh và một số tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Bắc Giang…

Cuối năm 2024, HTX được Sở Công Thương hỗ trợ 170 triệu đồng chi phí thiết kế, mua sắm trang thiết bị (biển hiệu, quầy, kệ, giá trưng bày, các loại tủ bảo quản sản phẩm...) để hoàn thiện, đưa vào hoạt động điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tại khối phố Ngọc Quyến, thị trấn Bình Gia. Tại điểm bán hàng, chúng tôi không chỉ trưng bày sản phẩm OCOP 3 sao Trà Mộc Hồ Điệp của HTX mà còn chủ động liên kết với các chủ thể OCOP khác đưa các sản phẩm vào bày bán.

Nhờ đó, sản phẩm của HTX được thị trường ưa chuộng, các thành viên HTX có nguồn thu nhập ổn định, cuộc sống không còn khó khăn, nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo bền vững.

Giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân hằng năm từ 4% trở lên

Bình Gia là huyện nghèo miền núi của tỉnh Lạng Sơn. Toàn huyện có 18 xã và 1 thị trấn, trong đó có 12 xã đặc biệt khó khăn, 92/142 thôn đặc biệt khó khăn. Vào thời điểm năm 2021 tổng số hộ nghèo trên địa bàn huyện là 1.552/12.955 hộ, chiếm tỷ lệ gần 12%, số hộ cận nghèo là 2.698 hộ, chiếm tỷ lệ gần 21% tính theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016 – 2020.

Thực hiện các Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021 - 2025, UBND các xã, thị trấn thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý thực hiện các Chương trình MTQG trên địa bàn cấp xã. Đồng thời, ban hành Kế hoạch về thực hiện công tác giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 để cụ thể hóa các giải pháp giảm nghèo, trong đó tập trung tạo sinh kế, phát triển các mô hình sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân một cách toàn diện.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Bình Gia nhiệm kỳ 2020 – 2025 đề ra mục tiêu là, giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân hằng năm từ 4% trở lên. Trong những năm qua, với việc triển khai các dự án đa dạng hóa sinh kế, mô hình giảm nghèo thuộc chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã tạo điều kiện cho người dân phát triển kinh tế để xóa đói giảm nghèo, đã góp phần để huyện thực hiện đạt mục tiêu về giảm nghèo bình quân.

Theo đánh giá của UBND huyện Bình Gia, thành công của HTX Nông Lâm nghiệp Nà Làng và HTX Nà Pái đã góp phần tạo công ăn việc làm ổn định, giúp xóa đói giảm nghèo cho nhiều hộ nông dân trên địa bàn huyện trong thời gian qua.

Bên cạnh sự chủ động phát huy nội lực vượt khó, để nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, trong những năm qua, Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn quan tâm, hỗ trợ các HTX, THT tại huyện Bình Gia đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh. Trong đó, tập trung hỗ trợ cho các HTX nông – lâm nghiệp (phần lớn các HTX trên địa bàn huyện thuộc lĩnh vực nông – lâm nghiệp).

Ngoài hỗ trợ nguồn lực, Liên minh HTX tỉnh còn quan tâm tổ chức tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn các HTX tổ chức sản xuất đúng hướng, đúng bản chất của HTX kiểu mới. Cụ thể, hằng năm, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với UBND huyện Bình Gia tổ chức hàng trăm cuộc tuyên truyền, tập huấn, trong đó có các nội dung liên quan đến kinh tế hợp tác.

Từ sự nỗ lực của các HTX, sự quan tâm hỗ trợ nguồn lực của nhà nước, lĩnh vực kinh tế HTX của huyện đã có nhiều chuyển biến rõ nét, không chỉ tăng về số lượng mà chất lượng hoạt động của nhiều HTX trên địa bàn huyện Bình Gia đã có những chuyển biến rõ nét.

Hoàng Hà