Những phong tục ngày Tết không còn 'hợp thời' ở Trung Quốc

Tục cúng bái Táo quân vào ngày 23/12 âm lịch (ảnh: China Travel)

Cúng Táo quân

Theo truyền thuyết dân gian Trung Quốc, Táo quân (thần bếp) sẽ ghé thăm từng gia đình vào tháng 12 (âm lịch) để "nắm tình hình", sau đó báo cáo với Ngọc Hoàng về những điều tốt – xấu mà mỗi người đã làm trong năm vừa qua.

Người Trung Quốc quan niệm rằng, Táo quân lên chầu trời vào ngày 23/12 âm lịch. Vì vậy, trong ngày này, nhiều gia đình sẽ bày biện mâm cơm cúng Táo quân, đặc biệt không thể thiếu những món ngọt như bánh đậu, bánh nhân đường, bánh mật, bánh rán, chè đậu đỏ… Họ hy vọng sau khi ăn đồ ngọt, Táo quân sẽ chỉ bẩm báo những “lời hay ý đẹp” về gia đình mình.

Tuy nhiên, trong thời hiện đại, rất ít người còn sử dụng bếp lò, bếp củi. “Thần bếp” dường như bị lãng quên trong những căn hộ chung cư, nhà gạch ngói khang trang. Vì vậy, tục cúng Táo quân ngày 23/12 âm lịch dần biến mất, theo SCMP.

Theo quan niệm của người Trung Quốc, ngày mùng 4 Tết nguyên đán là ngày đón Táo quân về hạ giới. Vào ngày này, các gia đình sẽ đốt pháo, dán tranh Táo quân mới và bày mâm cỗ để đón “thần bếp” về nhà. Tuy nhiên, phong tục này hầu như cũng không còn trong thời hiện đại.

Theo quan niệm dân gian, nên dọn dẹp nhà cửa vào trước Tết Nguyên đán (ảnh: Sohu)

Không quét nhà

Theo quan niệm của người Trung Quốc xưa thì việc quét nhà, lau nhà và đổ rác trong 3 ngày đầu năm mới đồng nghĩa với “quét dọn” sự may mắn, tài lộc và thịnh vượng ra khỏi nhà. Vì vậy, trước đêm giao thừa, các gia đình thường cố gắng dọn dẹp nhà cửa thật sạch sẽ và sẽ không dùng đến cây chổi trong 3 ngày, thậm chí là 5 ngày đầu năm mới.

Ở các thành phố lớn của Trung Quốc ngày nay, phong tục này gần như không còn. Nhiều người thành thị không chịu nổi cảm giác nhà cửa bừa bộn và các robot được lập trình để hút bụi, quét rác nhiều lần trong ngày, theo China Travel.

Không tắm

Theo truyền thuyết dân gian, 2 ngày đầu tiên của năm mới trùng với sinh nhật của thủy thần (vị thần cai quản các nguồn nước). Vì vậy, vào 2 ngày này, người Trung Quốc xưa sẽ kiêng tắm giặt. Nếu không, thủy thần có thể nổi giận.

Cũng có cách giải thích cho rằng, từ “tóc” trong tiếng Hán và tiếng Quảng Đông phát âm là “fa”, đồng âm với từ “fa” trong “phát đạt”. Do đó, người Trung Quốc xưa quan niệm rằng, việc tắm rửa, gội đầu vào 2 ngày đầu năm mới có thể “cuốn trôi” đi sự giàu có, may mắn, theo SCMP.

Ngày nay, phong tục này phần lớn bị bỏ qua, đặc biệt là ở các khu vực có thời tiết nóng ẩm.

Tranh thần tài (ảnh: China Travel)

Đuổi thần nghèo – rước thần tài

Vào ngày mùng 5 Tết nguyên đán, người Trung Quốc xưa có tục cúng thần tài (vị thần mang lại may mắn, tiền bạc). Theo quan niệm dân gian, ngày mùng 5 Tết là sinh nhật của thần tài, các gia đình có thể gặp may mắn nếu bày mâm cơm (có thịt gà, thịt vịt) để cúng bái.

Ngày mùng 5 Tết nguyên đán (hoặc ngày mùng 6 ở một số vùng), người Trung Quốc xưa cũng có tục đuổi thần nghèo.

Theo dân gian, thần nghèo có dáng vẻ lùn và gầy. Ông thích mặc quần áo rách rưới và ăn cháo loãng. Nếu có ai tặng quần áo mới, thần nghèo sẽ xé rách rồi mới mặc. Cách xua đuổi thần nghèo hiệu quả nhất là đi vứt rác.

Theo SCMP, ngày nay, tục rước thần tài – đuổi thần nghèo chỉ còn lại ở một số vùng nông thôn Trung Quốc.

Ở nhà vào ngày mùng 3 Tết

Người Trung Quốc xưa quan niệm ngày mùng 3 Tết nguyên đán là ngày “Xích cẩu nhật” (ngày chó đỏ). Vị thần giận dữ (dưới hình dạng một con chó màu đỏ) thường đi lang thang trong ngày này. Ai đụng phải ông ta có thể xui xẻo cả năm. Vì vậy, không nên ra ngoài vào ngày mùng 3 Tết.

Ngày nay, phong tục này đã không còn phổ biến ở Trung Quốc. Nhiều người vẫn ra ngoài vui chơi và thăm hỏi lẫn nhau vào ngày mùng 3 Tết.

Lì xì ngày Tết (ảnh: Sohu)

Lì xì

Theo truyền thuyết dân gian, xưa kia có một con yêu quái tên Tụy, rất thích xoa đầu trẻ con vào đêm giao thừa khiến chúng khóc thét lên rồi sinh bệnh. Để xua đuổi con Tụy, các bậc cha mẹ sẽ bỏ vài đồng tiền vào phong bao đỏ, đặt dưới gối lũ trẻ. Khi con Tụy mò đến, những đồng tiền phát ra ánh sáng rực rỡ khiến nó sợ hãi, bỏ chạy.

Từ đó, tục lì xì ngày Tết ra đời.

Theo China Daily, trong những ngày đầu năm mới, ông bà, bố mẹ, cô dì chú bác sẽ phát phong bao lì xì với mong muốn mang lại bình an, may mắn cho con cháu. Đáp lại, con cháu cũng gửi những lời chúc tết ý nghĩa đến người lớn tuổi.

Ngày nay, ở nhiều thành phố lớn, tục lì xì đã biến đổi. Số tiền trong phong bao đỏ ngày càng lớn. Thậm chí, có nhiều người thay đổi bao lì xì bằng quà cáp đắt đỏ, lợi dụng tục lì xì để biếu xén, trục lợi.

Trẻ em cũng không chúc tết người lớn sau khi nhận lì xì. Ngược lại, nếu không được mừng tuổi hoặc số tiền trong phong bao không vừa ý, chúng sẽ dằn dỗi hoặc chê bai, theo China Daily.

Vương Quốc – tổng hợp