Những vấn đề người lao động có quyền biết, tham gia ý kiến và quyết định tại nơi làm việc

Toàn cảnh Hội nghị Người lao động năm 2023 của Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam. (Ảnh minh họa - vinacomin.vn)

Theo đó, các nguyên tắc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc bao gồm: Thiện chí, hợp tác, trung thực, bình đẳng, công khai và minh bạch. Tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ, người sử dụng lao động (NSDLĐ) và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan. Tổ chức thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc không được trái pháp luật và đạo đức xã hội.

Nội dung của quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc đòi hỏi NSDLĐ phải công khai với NLĐ những nội dung như: Tình hình sản xuất, kinh doanh của NSDLĐ; Nội quy LĐ, thang lương, bảng lương, định mức lao động, nội quy, quy chế và các văn bản quy định khác của NSDLĐ liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của NLĐ; Các thỏa ước LĐ tập thể mà NSDLĐ tham gia; Việc trích lập, sử dụng quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi và các quỹ do NLĐ đóng góp (nếu có); Việc trích nộp kinh phí công đoàn, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; Tình hình thực hiện thi đua, khen thưởng, kỷ luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích của NLĐ...

Những nội dung quy định nêu trên mà pháp luật quy định cụ thể hình thức công khai thì NSDLĐ thực hiện công khai theo quy định đó, trường hợp pháp luật không quy định cụ thể hình thức công khai thì NSDLĐ căn cứ vào đặc điểm sản xuất, kinh doanh, tổ chức LĐ và nội dung phải công khai để lựa chọn hình thức sau đây và thể hiện trong quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc như: Niêm yết công khai tại nơi làm việc; Thông báo tại các cuộc họp, các cuộc đối thoại giữa NSDLĐ và tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở, nhóm đại diện đối thoại của NLĐ; Thông báo bằng văn bản cho tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở để thông báo đến NLĐ; Thông báo trên hệ thống thông tin nội bộ; Hình thức khác mà pháp luật không cấm.

Hội nghị NLĐ do NSDLĐ phối hợp với tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở (nếu có) và nhóm đại diện đối thoại của NLĐ (nếu có) tổ chức hằng năm theo hình thức hội nghị toàn thể hoặc hội nghị đại biểu để NLĐ tham gia ý kiến, quyết định nhiều vấn đề theo quy định của pháp luật.

Thông qua Hội nghị NLĐ hoặc hình thức khác, NLĐ được tham gia ý kiến về những nội dung sau: Xây dựng, sửa đổi, bổ sung nội quy, quy chế và các văn bản quy định khác của NSDLĐ liên quan đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích của NLĐ; Xây dựng, sửa đổi, bổ sung thang lương, bảng lương, định mức LĐ; đề xuất nội dung thương lượng tập thể; Đề xuất, thực hiện giải pháp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất LĐ, cải thiện điều kiện làm việc, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ; Nội dung khác liên quan đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích của NLĐ theo quy định của pháp luật.

Trên cơ sở những thông tin được biết, tham gia ý kiến, NLĐ còn được quyết định nhiều vấn đề quan trọng như: Giao kết, sửa đổi, bổ sung, chấm dứt hợp đồng LĐ theo quy định của pháp luật; Gia nhập hoặc không gia nhập tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở; Tham gia hoặc không tham gia đình công theo quy định của pháp luật; Biểu quyết nội dung thương lượng tập thể đã đạt được để ký kết thỏa ước LĐ tập thể theo quy định của pháp luật; và những nội dung khác theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận của các bên.

Pháp luật cũng quy định, NSDLĐ có trách nhiệm ban hành quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc để thực hiện các nội dung quy định về đối thoại tại nơi làm việc và thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc theo quy định của pháp luật.

B.Nguyên