Niềm tin từ hành trình của lòng nhân ái

Bền bỉ cùng bệnh nhân, học sinh nghèo

Trong một cuộc trò chuyện đời thường, bác sĩ Phan Bá Hải được biết về Điểm trường Khau Luông-Khau Làng, Trường Mầm non Kiến Thiết, xã Kiến Thiết, tỉnh Tuyên Quang. Theo lời kể, điểm trường ấy tạm bợ, khá xa khu dân cư nên các em học sinh lớp 1, lớp 2 phải băng rừng, lội suối đến lớp. Những ngày mưa, các em thường bị trượt ngã trên con đường đất trơn như mỡ. Nhiều hôm về đến nhà, các em gần như kiệt sức. Câu chuyện này khiến bác sĩ Hải không thể ngồi yên.

Chỉ ít ngày sau, anh cùng một số thành viên Câu lạc bộ (CLB) Nhân đạo Sala vượt hơn 300km từ Hà Nội lên Khau Luông-Khau Làng... Trở về Hà Nội, anh cùng Ban chủ nhiệm CLB Nhân đạo Sala lập tức bàn việc xây điểm trường.

Bác sĩ Phan Bá Hải (người đứng bên trái) cùng thành viên Câu lạc bộ Nhân đạo Sala tặng máy tính và hướng dẫn học sinh làm quen với tin học tại điểm trường ở thôn Ngoan A, xã Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.

Không khẩu hiệu, không kêu gọi rầm rộ, anh và các thành viên triển khai kế hoạch lặng lẽ nhưng rõ ràng: Khảo sát-vận động-xây dựng, làm trong khả năng, làm đến nơi đến chốn. 3 tháng sau, 800 triệu đồng được huy động để xây dựng điểm trường. Ngày 5-12-2025, Điểm trường Khau Luông-Khau Làng khánh thành giai đoạn 1 trên nền đất mới, niềm vui lan khắp bản. Chị Sùng Thị Tuyến (19 tuổi, dân tộc Nùng) đứng lặng trước lớp học mới, mắt đỏ hoe: “Ngày trước tôi bỏ học vì đường xa, bố mẹ không cho đi. Giờ có trường gần, lớp học chắc chắn, tôi không còn lo con mình sẽ phải bỏ học như mẹ nó ngày xưa”. Đồng chí Lê Xuân Việt, Chủ tịch UBND xã Kiến Thiết xúc động nói: “Lớp học này sẽ là một trong những điểm tựa để mở cửa tri thức cho trẻ em tại địa phương”.

Với bác sĩ Phan Bá Hải, Khau Luông-Khau Làng chỉ là một lát cắt trong 15 năm bền bỉ cùng CLB Nhân đạo Sala trên hành trình gắn bó với người nghèo. Từ năm 2010, khi CLB mới được thành lập với chỉ vài thành viên cùng quyết tâm chữa bệnh cho người nghèo, anh đã tham gia liên tục, không chỉ trên bàn mổ mà còn trong mọi nỗ lực kết nối, vận động để CLB tồn tại, lớn lên và đi xa. Ở các tỉnh: Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang..., anh đến các bệnh viện tuyến tỉnh, nơi đang điều trị nhiều bệnh nhân, trong đó có người mang dị tật hàng chục năm, chưa từng nghĩ sẽ được phẫu thuật. Khi được bác sĩ Hải khám, tư vấn và mổ miễn phí tại địa phương, bệnh nhân không chỉ được trả lại cơ thể lành lặn, mà còn cả niềm tin trong cuộc sống. Chị Chảo Tả Mẩy, xã Bản Hồ, tỉnh Lào Cai, kể: “Tôi đã khóc khi con tôi bước những bước đầu tiên sau ca mổ. Khi thấy con khoác cặp đến trường, tôi hiểu ca mổ ấy đã cứu cả tương lai của con mình”.

Bác sĩ Phan Bá Hải khám, hướng dẫn chuyên môn tại Trung tâm y tế khu vực Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.

Mỗi năm, CLB Nhân đạo Sala tổ chức hai chuyến thiện nguyện lớn, khám bệnh cho hàng trăm bệnh nhân nghèo, phẫu thuật hàng chục ca khó và vận hành hệ thống bài bản. Bác sĩ Phan Bá Hải với cương vị là Tổng thư ký CLB đã kết nối từng con người, từng nhiệm vụ chuyên môn. Năm 2024, khi bão Yagi gây lũ quét ở Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai), anh cùng các thành viên CLB nhanh chóng lên với vùng lũ, trao quà và vật tư y tế. Bác sĩ trẻ Vũ Đức Anh chia sẻ: “Để thuyết phục các bác sĩ tham gia đội ngũ thiện nguyện, anh Hải chỉ nói đơn giản rằng: "Nếu em đi được, người bệnh sẽ đỡ khổ". Thế là ai cũng tự nguyện”.

Cùng với phẫu thuật cho bệnh nhân, bác sĩ Hải kiên trì với triết lý: Một ca mổ cứu một người, chuyển giao kỹ thuật giúp cả vùng. Tại nhiều địa phương, anh trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho bác sĩ tuyến dưới, để sau mỗi chuyến đi, các bác sĩ ở địa phương có thể được tiếp cận thêm các kỹ thuật mới, có thêm kinh nghiệm, sẽ vững vàng hơn trong nhiệm vụ cứu chữa người bệnh. Bác sĩ chuyên khoa II Vi Hồng Đức, Trưởng khoa Ngoại thần kinh-Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn, nhận xét: “Anh Hải rất nhiệt tình, tâm huyết giúp đỡ đội ngũ y tế tại địa phương nâng cao tay nghề”. Bác sĩ Phạm Anh Văn, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hà Giang tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh: “Chất lượng phẫu thuật và kỹ thuật ít xâm lấn tại địa phương được nâng tầm nhờ sự hướng dẫn trực tiếp của bác sĩ Phan Bá Hải”.

Song hành với ngành y tế, bác sĩ Hải cùng CLB cũng mở rộng sang lĩnh vực giáo dục, xây lớp học, tặng thiết bị, trao học bổng. Với anh, chữa lành một cơ thể là giúp một người đứng dậy; giữ được con chữ là giúp cả một thế hệ đi xa.

Tận tâm với công việc

Nếu những chuyến đi thiện nguyện cho thấy chiều sâu nhân ái của Tiến sĩ, bác sĩ Phan Bá Hải, thì môi trường bệnh viện-nơi sinh tử diễn ra từng giờ-lại thể hiện rõ nhất phong cách lãnh đạo bằng sự tận tâm của anh.

Tốt nghiệp Trường Đại học Y Hà Nội, trải qua giai đoạn bác sĩ nội trú ngoại-chấn thương chỉnh hình tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, bác sĩ Phan Bá Hải trưởng thành từ môi trường được coi là “lò luyện” khắc nghiệt bậc nhất ngành y. Những ca cấp cứu xuyên đêm, những cuộc phẫu thuật đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối hun đúc ở anh tác phong kỷ luật, chuẩn mực và thận trọng đến từng chi tiết. Với anh, kỷ luật nghề nghiệp không phải để tạo áp lực, mà là cách bảo vệ người bệnh và đồng nghiệp. Năm 2023, bác sĩ Phan Bá Hải bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành chấn thương chỉnh hình, dấu mốc khẳng định sự trưởng thành của một phẫu thuật viên đi lên từ thực hành, không tách rời thực tiễn điều trị.

Bác sĩ Phan Bá Hải thăm, tặng quà bệnh nhân tại Trung tâm y tế khu vực Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.

Song song với công tác khám, chữa bệnh, anh là tác giả và đồng tác giả nhiều công trình nghiên cứu đăng trên các tạp chí chuyên ngành, tham gia biên soạn giáo trình về phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, nội soi khớp, thay khớp. Các nghiên cứu tập trung vào những vấn đề sát sườn với điều kiện điều trị tại Việt Nam: Từ thay khớp, nội soi khớp, điều trị hoại tử chỏm xương đùi đến chăm sóc hậu phẫu và phục hồi chức năng. Không khép mình trong phòng mổ, bác sĩ Phan Bá Hải liên tục tham gia các khóa đào tạo, hội nghị chuyên ngành quốc tế tại Thái Lan, Singapore, Ấn Độ, Canada, Hàn Quốc, Hoa Kỳ... Với anh, mỗi chuyến đi không chỉ để học kỹ thuật mới, mà để chắt lọc tri thức, đưa y học thế giới về ứng dụng phù hợp trong công tác điều trị, chăm sóc người bệnh.

Trên cương vị Phó trưởng khoa Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình I, không dừng ở điều trị, bác sĩ Phan Bá Hải cùng tập thể Khoa xây dựng trung tâm nghiên cứu và đào tạo quan trọng của Bệnh viện; chủ trì và tham gia nhiều đề tài khoa học cấp nhà nước, cấp bộ và cơ sở; đào tạo nhiều thế hệ bác sĩ nội trú, cao học, bác sĩ chuyên khoa II và nghiên cứu sinh. Điều dưỡng trưởng Khoa Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình I Bùi Thị Kim Nhung chia sẻ: “Bác sĩ Hải rất nghiêm khắc trong chuyên môn, nhưng không tạo khoảng cách. Anh lắng nghe và tôn trọng từng ý kiến”. Với người bệnh, sự tận tâm của bác sĩ hiện hữu trong những chi tiết nhỏ nhất: Trực tiếp xuống buồng bệnh sau mổ, giải thích tường tận từng diễn biến, dặn dò từng bước phục hồi. Bệnh nhân Nguyễn Thị Loan (tỉnh Nghệ An) xúc động chia sẻ: “Bác sĩ Hải không chỉ giỏi chuyên môn mà còn rất ân cần với người bệnh, khiến chúng tôi rất cảm động”.

PGS, TS Nguyễn Mạnh Khánh, Phó giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức kiêm Trưởng Khoa Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình I cho rằng: "Bác sĩ Phan Bá Hải vừa có chuyên môn xuất sắc, vừa có sự tận tâm và khả năng kết nối con người, từng bước cùng tập thể lãnh đạo trong Khoa nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, thầy thuốc, tạo nền tảng vững chắc để các thế hệ bác sĩ trẻ tiếp tục phát triển".

Ở bác sĩ Phan Bá Hải, y đức hiện hữu trong từng ca mổ cẩn trọng, trách nhiệm, từng chuyến đi lặng lẽ của lòng nhân ái, luôn đặt con người lên trên hết. Khi một đứa trẻ vùng cao được đến lớp, một người bệnh nghèo vơi bớt nỗi lo bệnh tật, anh thấy vui vì mình đã có những đóng góp tích cực cho cuộc sống này.