Nở rộ sàn giao dịch tài sản số: Cuộc chơi 'ít nhưng mạnh' của các ông lớn tài chính

Sự "bùng nổ" của các sàn giao dịch mới cho thấy sân chơi tài chính số ngày càng nóng rực

Thị trường tài sản số đang chứng kiến sự "bùng nổ" của các sàn giao dịch, được thành lập bởi các định chế tài chính trong nước. Có thể kể đến như VPBankS góp vốn thành lập Công ty CP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa Việt Nam Thịnh Vượng (CAEX), Chứng khoán VIX góp vốn thành lập Công ty CP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa (VIXEX), TCBS góp vốn thành lập CTCP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa Techcom (TCEX).

Ngoài ra, Chứng khoán HD cũng dự kiến góp vốn thành lập Công ty CP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa HD và MB cũng đang rục rịch cho một kế hoạch lập sàn giao dịch tài sản mã hóa bằng việc bắt tay với Tập đoàn Dunamu - đơn vị vận hành sàn Upbit.

Sự xuất hiện của các sàn giao dịch nội được đánh giá vừa là hệ quả, lại vừa là động lực định hình diện mạo mới cho thị trường tài sản số Việt Nam. Xung quanh vấn đề này, VietTimes đã có cuộc trao đổi với bà Trang Phùng - CEO U2U Network, một blockchain Layer-1 lọt vào top 3 toàn cầu về DePIN (hạ tầng vật lý phi tập trung), theo đánh giá của Messari.io.

Chỉ những đơn vị có tiềm lực thực sự mới trụ lại

- Thị trường Việt Namđã và đang chứng kiến làn sóng thành lập các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực tài sản số. Bà có thể lý giải nguyên do của hiện tượng này?

- Sự xuất hiện của những VIXEX, TCEX, CAEX… thời gian qua không phải là hiện tượng ngẫu nhiên, mà là phản ứng tất yếu của thị trường trước nhiều lực đẩy cùng lúc.

Thứ nhất, về pháp lý, Nghị quyết 05/2025 đã chính thức "bật đèn xanh" cho thị trường tài sản mã hóa, mở chương trình thí điểm 5 năm. Quan trọng hơn, sau khi có đơn vị đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư trong nước có 6 tháng để chuyển hoạt động giao dịch về các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép. Điều này tạo động lực rất mạnh để các định chế trong nước nhanh chóng chuẩn bị hạ tầng, quy trình và pháp lý để xin giấy phép vận hành sàn.

Thứ hai, các "ông lớn" tài chính đang vào cuộc rất quyết liệt. Các định chế ngân hàng, chứng khoán như VIX, Techcombank, VPBank, SSI đều công khai chiến lược tham gia xây dựng hạ tầng giao dịch tài sản số.

Đơn cử với SSI, họ không chỉ thành lập cánh tay chiến lược SSID để dẫn dắt mảng công nghệ số, mà còn hợp tác cùng các đối tác toàn cầu như AWS, Tether, VanEck, U2U Network để chuẩn bị cho giai đoạn chính danh hóa. Đây là tín hiệu cho thấy: tiền - người - quy trình đã sẵn sàng ở cấp tập đoàn tài chính, không còn là các "nhóm crypto" nhỏ lẻ.

Bà Trang Phùng - CEO U2U Network

Thứ ba, nhu cầu thị trường nội địa là đủ lớn để buộc phải chính danh hóa. Việt Nam được ước tính vượt 200 tỷ USD giao dịch tài sản số trong năm qua (theo báo cáo "Địa lý tiền điện tử năm 2025" của Chainalysis), nằm trong top 3 thế giới về lợi nhuận đầu tư năm 2023. Lưu lượng lớn như vậy cần được đưa vào hệ thống minh bạch để bảo vệ nhà đầu tư và kiểm soát rủi ro.

Cuối cùng, tôi thấy đây cũng là bước đi trong chiến lược quốc gia để hội nhập chuẩn quốc tế. Việt Nam đang hướng tới trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời xuất hiện các hợp tác xuyên biên giới, như việc Dunamu ký MOU (biên bản ghi nhớ) với MB để phát triển thị trường tài chính số tại Việt Nam. Điều đó cho thấy chúng ta đang đi theo chuẩn mực KYC/AML và quản trị ngang tầm khu vực.

Nói ngắn gọn, làn sóng này phản ánh sự kết hợp của bốn yếu tố: khung pháp lý rõ hướng, vốn và quản trị từ khối tài chính - ngân hàng, dung lượng thị trường nội địa đủ lớn và áp lực hội nhập quốc tế. Đây là chu kỳ chính danh hóa, không phải phong trào.

- Sự xuất hiện của các sàn giao dịch tài sản số sẽ tác động như thế nào tới thị trường tài sản số tại Việt Nam?

- Tác động sẽ xảy ra theo 4 trục chính. Thứ nhất, dòng tiền dịch chuyển từ "xám" sang "trắng". Khung thí điểm 5 năm đã có hiệu lực; sau khi có sàn đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư trong nước có 6 tháng để chuyển giao dịch về nền tảng do Bộ Tài chính cấp phép.

Dòng tiền sẽ dần dịch chuyển từ các kênh tự phát ở nước ngoài hoặc cho vay ngang P2P về các sàn trong nước được cấp phép. Điều này giúp giao dịch minh bạch hơn, có sự giám sát và bảo vệ nhà đầu tư.

Thứ hai, giao dịch và thanh toán bắt buộc bằng VND; chính sách thuế tạm thời áp như chứng khoán cho tới khi có khung riêng; tranh chấp có cơ chế giải quyết tại tòa trọng tài/tòa án Việt Nam là các "chốt chặn" giúp giảm "arbitrage" (rủi ro chênh lệch giá), minh bạch hóa nghĩa vụ thuế và bảo vệ nhà đầu tư.

Thứ ba, điều này sẽ tạo sân chơi của các định chế lớn, đưa chuẩn quốc tế vào nội địa. Điều kiện cấp phép đặt rào cản cao: vốn điều lệ đã góp tối thiểu 10.000 tỷ đồng, cơ cấu cổ đông bắt buộc có trên 35% vốn từ tối thiểu 2 tổ chức thuộc ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, quản lý quỹ hoặc công nghệ.

Kết quả là "sàn nội" sẽ do các tập đoàn tài chính dẫn dắt, cho thấy chỉ những đơn vị có tiềm lực thực sự mới trụ lại được.

Thứ tư, cấu trúc sản phẩm sẽ "ít ồn ào hơn nhưng ổn định và an toàn hơn". Giai đoạn đầu, danh mục token niêm yết được kỳ vọng tập trung vào blue-chips và một số mã có thanh khoản, thay vì "long tail". Điều này giúp thanh khoản tập trung, giảm rủi ro list/delist tự phát; về sau, khi hệ thống giám sát ổn định, biên sản phẩm mới mở rộng.

Tôi thấy sự xuất hiện của các sàn nội sẽ chuyển trọng tâm thị trường từ đầu cơ không biên giới sang giao dịch có kỷ luật, kéo dòng tiền về "onshore" (trong nước), giảm rủi ro hệ thống và tạo nền tảng để vốn tổ chức tham gia, trong bối cảnh Việt Nam thuộc nhóm dẫn đầu toàn cầu về mức độ tham gia và quy mô giao dịch tài sản số.

Sẽ còn những ông lớn khác tham gia

- Nghị quyết 5/2025 đặt ra yêu cầu khắt khe về việc thành lập sàn giao dịch tài sản số. Điều này khiến những đơn vị đã hiện diện trước đó phải dừng lại hoặc rời đi, nhường sân cho những đơn vị mới xuất hiện. Theo bà, cuộc chơi trên thị trường tài sản số ở Việt Nam sẽ diễn biến như thế nào trong thời gian tới, xét trên cả hai khía cạnh là: chủ sàn và cá nhân giao dịch?

- Tôi thấy Nghị quyết 5/2025 là "bộ lọc" rất mạnh, khiến cuộc chơi chuyển sang ít nhưng mạnh ở phía chủ sàn và an toàn nhưng kỷ luật hơn ở phía nhà đầu tư.

Với chủ sàn, yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, cổ đông phải là ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm hay công nghệ chiếm từ 35% vốn trở lên. Điều này khiến các sàn nhỏ, tự phát trước đây không còn cửa tồn tại.

Thay vào đó, sân chơi sẽ thuộc về các tập đoàn tài chính - ngân hàng lớn, có khả năng đáp ứng vốn, công nghệ và quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế. Các định chế hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu. Tôi tin thời gian tới sẽ còn xuất hiện thêm những cái tên khác đến từ hệ sinh thái ngân hàng, chứng khoán.

Với nhà đầu tư cá nhân, họ sẽ phải chuyển toàn bộ giao dịch về sàn được cấp phép trong vòng 6 tháng kể từ khi có sàn đầu tiên vận hành. Nghĩa là thói quen giao dịch trên sàn quốc tế hoặc qua P2P sẽ thay đổi hoàn toàn. Đổi lại, họ được hưởng lợi từ việc giao dịch minh bạch bằng VND, tài sản được lưu ký an toàn trong nước, có cơ chế giải quyết tranh chấp và nghĩa vụ thuế rõ ràng.

Tôi thấy điều này sẽ tạo ra sự sàng lọc cần thiết: chỉ những sàn có đủ nguồn lực và tuân thủ pháp lý mới trụ lại, trong khi nhà đầu tư cá nhân sẽ bước vào một môi trường giao dịch kỷ luật, minh bạch và an toàn hơn. Nói cách khác, cuộc chơi từ nay không còn "nhiều mà nhỏ", mà sẽ là "ít nhưng mạnh", với sự tham gia của các định chế lớn và nhà đầu tư được bảo vệ tốt hơn.

-Bàcó cho rằng cần mở rộng quy định hiện hành để thị trường thêm dư địa phát triển không? Và nếu góp ý chính sách cho sự phát triển của thị trường tài sản số, bà sẽ đề cập những nội dung gì?

Tôi thấy Nghị quyết 5/2025 đã tạo nền móng quan trọng, nhưng để thị trường có thêm dư địa phát triển, cần tính đến việc "mở khóa có kiểm soát". Theo tôi, có 3 hướng chính:

Thứ nhất, nới lỏng quy định cho đối tượng nước ngoài tham gia, nhằm thu hút vốn ngoại và cho phép các công ty Việt Nam đủ điều kiện được niêm yết trên sàn trong nước, từ đó nâng cao khả năng hội nhập của doanh nghiệp Việt và thị trường Việt Nam.

Thứ hai, nâng chuẩn hạ tầng bảo vệ nhà đầu tư: quy định rõ ràng hơn về lưu ký, tách bạch tài sản và cơ chế giám sát, để tạo sự an tâm cho dòng vốn tổ chức lẫn cá nhân.

Đồng thời, người làm luật cũng cần nắm bắt bức tranh toàn diện về hệ sinh thái blockchain - công nghệ đang được ứng dụng thực tế trong nhiều lĩnh vực từ tài chính, chuỗi cung ứng đến giáo dục và y tế - để xây dựng khung pháp lý vừa đủ chặt chẽ để quản lý rủi ro, nhưng cũng đủ linh hoạt để không kìm hãm sự sáng tạo và sức bật của các builder Việt Nam.

Thứ ba, về quy định, hiện tất cả giao dịch, phát hành và thanh toán trên sàn được cấp phép bắt buộc sử dụng đồng VND, không cho phép niêm yết trực tiếp với stablecoin (USDT, USDC). Tôi hiểu mục tiêu của quy định này là để bảo vệ nhà đầu tư, kiểm soát rửa tiền và giữ dòng vốn trong hệ thống tài chính nội địa. Tuy nhiên, điều này đang hạn chế tích hợp với thị trường toàn cầu, nơi stablecoin đang là phương thức giao dịch chính.

Bên cạnh đó, việc không cho phép stablecoin cũng đặt ra một số thách thức như: thanh khoản có thể thấp và xuất hiện chênh lệch giá so với quốc tế, bởi stablecoin hiện chiếm hơn 70% khối lượng giao dịch toàn cầu; nhà đầu tư nước ngoài phải chuyển đổi sang VND, làm tăng chi phí và thời gian giao dịch, giảm sức hút vốn ngoại; nguy cơ dòng tiền vẫn chảy về các sàn quốc tế không được cấp phép, khiến việc quản lý khó khăn hơn.

Để cân bằng, Việt Nam có thể tham khảo cơ chế của Hàn Quốc: cho phép niêm yết song song stablecoin và VND nhưng có kiểm soát, qua đó vừa giữ kỷ luật quản lý, vừa tránh nguy cơ thị trường trong nước bị tụt hậu so với chuẩn toàn cầu.

Tôi tin rằng nếu có những bước mở rộng hợp lý như vậy, thị trường tài sản số Việt Nam vừa được bảo vệ an toàn, vừa có điều kiện phát triển mạnh mẽ, bắt kịp tiêu chuẩn toàn cầu.

- Cảm ơn bà về cuộc trao đổi này!

Hải Thu