'Nông dân sẽ là chủ thể quan trọng xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng'

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP

Phát biểu kết luận Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cuộc đối thoại dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm. Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam tiếp thu các ý kiến, trình ban hành thông báo kết luận của Thủ tướng tại đối thoại, bảo đảm 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ sản phẩm.

Thủ tướng cho biết sắp hết năm 2025, với sự cố gắng, nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, Việt Nam dự kiến vượt và hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, đạt mức tăng trưởng GDP cao so với thế giới và khu vực.

Trong thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của ngành nông nghiệp, nông dân, khu vực nông thôn. Thay mặt Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng nhiệt liệt cảm ơn, đánh giá cao vai trò, đóng góp của ngành nông nghiệp, người nông dân và sự nghiệp xây dựng nông thôn mới trong quá trình triển khai Nghị quyết Đại hội XIII và thực hiện nhiệm vụ năm 2025, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Theo Thủ tướng, cuộc đối thoại thành công tốt đẹp với 3 chủ đề lớn: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn; khắc phục thảm họa thiên tai vừa qua.

9 nội dung bao trùm tại hội nghị

Tại hội nghị, Thủ tướng khái quát 9 nội dung nổi bật, bao trùm tại cuộc đối thoại. Theo đó, cuộc đối thoại khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn với sự phát triển của đất nước trong bất kỳ thời kỳ nào. Đây cũng là một điểm tựa, tạo đà, tạo lực, tạo thế để phát triển ngành nông nghiệp, giai cấp nông dân và xây dựng nông thôn trong kỷ nguyên mới, phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.

Thứ hai, tiếp tục đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68, thúc đẩy các vấn đề thị trường, cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế và Nghị quyết 66 về xây dựng, thực thi pháp luật.

Thứ ba, Thủ tướng cho biết Đảng, Nhà nước đang tập trung phát triển hạ tầng chiến lược rất mạnh, nhất là hạ tầng giao thông, chiếm khoảng 50% vốn đầu tư phát triển; góp phần giảm chi phí, giá thành, tăng tính cạnh tranh của sản phẩm, đồng thời tạo không gian phát triển mới, nâng giá trị gia tăng của đất.

Thứ tư, về thị trường, Thủ tướng cho rằng cùng với tiêu thụ trong nước, Việt Nam phải mở rộng thị trường xuất khẩu. Các bộ ngành, địa phương, các chủ thể liên quan tiếp tục thúc đẩy tiêu dùng nội địa và khai thác 17 FTA với hơn 60 nền kinh tế trên thế giới. Các hiệp hội, doanh nghiệp phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng.

Thủ tướng nhấn mạnh, không chỉ xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp mà xuất khẩu cả ngành nông nghiệp, các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang các nước, canh tác, sản xuất, chế biến, xuất khẩu tại chỗ.

Thứ năm, Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ ngành tiếp tục rà soát, xây dựng cơ chế thúc đẩy sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn, phát thải thấp; đồng thời bảo đảm an toàn thực phẩm, xuất xứ hàng hóa, bảo vệ sở hữu trí tuệ, bảo vệ bản quyền, chống gian lận thương mại, ngăn chặn thực phẩm bẩn, không an toàn.

Thủ tướng nhấn mạnh, không chỉ xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp mà xuất khẩu cả ngành nông nghiệp, các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang các nước, canh tác, sản xuất, chế biến, xuất khẩu tại chỗ. Ảnh: VGP

Thứ sáu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hội Nông dân đẩy mạnh liên kết 3 nhà: Nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp để đào tạo nhân lực chất lượng cao; người nông dân là trung tâm, chủ thể, là mục tiêu, nguồn lực, động lực phát triển, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức cho người nông dân.

Thứ bảy, các doanh nghiệp phải liên kết, chia sẻ, đoàn kết, đẩy mạnh liên kết doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Thứ tám, có cơ chế, chính sách huy động nguồn lực, gồm nguồn lực Nhà nước, tư nhân, vốn vay, phát hành trái phiếu, hợp tác công tư, BT, BOT… Nhà nước kiến tạo các cơ chế, chính sách, doanh nghiệp phải chủ động đề xuất các dự án hợp tác công tư, tinh thần là lợi ích phải hài hòa giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân.

Thứ chín, trước thực tế nước ta là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nhất của biến đổi khí hậu, Thủ tướng cho rằng tất cả phải vào cuộc, Nhà nước phải kiến tạo, doanh nghiệp phải tiên phong, huy động nguồn lực bằng nhiều hình thức.

Yêu cầu cấp thiết về khoa học công nghệ

Qua ý kiến trao đổi của bà con nông dân tại Hội nghị đối thoại, Thủ tướng khái quát một số vấn đề nổi lên trong việc hỗ trợ người nông dân trong ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp cũng như tiêu thụ sản phẩm.

Theo đó, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu, là điều kiện tiên quyết để Việt Nam hoàn thành được mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỷ USD trong tương lai.

Cùng với đó, sản xuất nông nghiệp còn khoảng cách rất lớn giữa vấn đề nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ. Về đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn, cần phải tăng cường, bảo đảm điện và sóng, nhất là khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo Thủ tướng, thu nhập của phần lớn nông dân còn chưa cao và chịu nhiều rủi ro do thiên tai, dịch bệnh và biến động thị trường, do đó phải có giải pháp đột phá trong phát triển nông nghiệp, biện pháp quản lý rủi ro như bảo hiểm nông nghiệp.

Thủ tướng đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục rà soát, xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách thông thoáng về đất đai, tín dụng, khoa học công nghệ, và chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Các bên tập trung giải quyết những khó khăn, vướng mắc về bảo hiểm nông nghiệp, hướng tới hình thành, phát triển mạnh thị trường bảo hiểm nông nghiệp, nhất là trước những rủi ro như mất mùa, trượt giá, bão lũ…; tiếp tục đánh giá, nâng tầm, mở rộng các chương trình, đề án hỗ trợ nông dân.

Các địa phương tiếp tục ban hành nhiều chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, phù hợp từng giai đoạn, trên cơ sở chủ trương, chính sách chung của Đảng, Nhà nước với tinh thần lấy người nông dân làm trung tâm, chủ thể, nông nghiệp làm động lực, nông thôn làm nền tảng.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: VGP

Từ những vấn đề được nêu, chia sẻ tại Hội nghị năm nay và các hội nghị đối thoại trước đây, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá lại để rút ra những bài học kinh nghiệm, từ đó tham mưu cơ chế chính sách phát triển "tam nông" theo đúng tinh thần Kết luận 219- KL/TW của Bộ Chính trị mới đây và tổ chức thực hiện thật tốt 10 nghị quyết của Bộ Chính trị đã và sắp được ban hành về các lĩnh vực trụ cột, chiến lược, các nghị quyết này đều có liên quan tới nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Thủ tướng nhấn mạnh, nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới và sáng tạo, sức mạnh bắt nguồn từ người dân và doanh nghiệp; các cơ quan thiết kế chính sách phải coi trọng trí tuệ, tiết kiệm thời gian và quyết đoán đúng lúc, linh hoạt, hiệu quả.

Thủ tướng có "5 đặt hàng" quan trọng đối với bà con nông dân. Bao gồm, đẩy mạnh ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh trong sản xuất nông nghiệp và cải tiến kỹ thuật, nhất là trong nông nghiệp công nghệ cao và phát triển kinh tế nông nghiệp.

Nông dân tích cực tham gia hiến kế, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khởi nghiệp; mạnh dạn, tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp. Nông dân nâng cao năng lực quản trị thông minh trong tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi giá trị và vận hành doanh nghiệp; chủ động tiếp cận vốn, đất đai, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Các nhiệm vụ trọng tâm

Để tiếp tục giải quyết những khó khăn, nút thắt, điểm nghẽn nhằm xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, làm chủ khoa học, công nghệ, Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành các địa phương tập trung cho các nhiệm vụ cụ thể.

Thứ nhất, các bên tiếp tục xác định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược lâu dài, là nền tảng quan trọng bảo đảm ổn định vĩ mô, tăng trưởng bền vững; coi nông dân là trung tâm, là chủ thể, là động lực, nguồn lực. Nông nghiệp phải chuyển mạnh sang tư duy sản xuất hàng hóa, đẩy mạnh cơ cấu lại theo hướng phát triển xanh; ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số toàn diện.

Thứ hai, các bên xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là then chốt tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn trong nông nghiệp, nông thôn hiện nay; là động lực đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng cả sản phẩm nông nghiệp. Các cấp, địa phương xây dựng cơ chế đặt hàng giữa nhà khoa học - doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân.

Thứ ba, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác công - tư để phát triển hạ tầng số hiện đại, đáp ứng yêu cầu của người nông dân.

Đội ngũ nông dân thời đại mới sẽ là những chủ thể quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam thịnh vượng. Ảnh minh họa: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Thứ tư, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu và xây dựng cơ chế, chính sách về bảo hiểm nông nghiệp theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, các bên cùng có lợi để hỗ trợ người nông dân, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu với các hiện tượng mưa lũ cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều như hiện nay.

Thứ năm, các bên cần cương quyết tuyên chiến với thực phẩm bẩn, không bảo đảm an toàn, chú trọng đầu tư nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp - môi trường, phục vụ truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và quản trị chuỗi giá trị. Đồng thời, phát triển mạng lưới hợp tác xã số, trạm khuyến nông số, vùng nguyên liệu số hóa, gắn thương mại điện tử nông sản với hệ thống truy xuất quốc gia.

Thứ sáu, tiếp tục thúc đẩy liên kết hợp tác, hình thành chuỗi giá trị phát triển bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông thôn.

Thứ bảy, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp tục phát huy vai trò, vị trí của các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội, là nơi quy tụ rộng rãi nhất của quần chúng, theo đúng phương châm Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: "3 gần": Gần dân - gần cơ sở - gần không gian số; "5 phải": Phải lắng nghe - phải đối thoại - phải làm mẫu - phải chịu trách nhiệm - phải báo cáo kết quả; "4 không": Không hình thức - không né tránh - không đùn đẩy - không làm sai chức năng.

Trong đó, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tập trung xây dựng và triển khai có hiệu quả chiến lược phát triển "nông dân chuyên nghiệp - hợp tác xã trung tâm - nông nghiệp xanh - nông thôn đáng sống". Hội Nông dân phải gắn hợp tác xã, cụm liên kết, chế biến, thị trường; đặt trọng tâm công tác vào "Sinh kế nông thôn xanh - nông nghiệp số - chuỗi giá trị".

Thứ 8, các bên tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình an sinh, xây dựng nông thôn mới, xóa đói, giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Mọi chương trình an sinh phải được triển khai trên tinh thần "6 rõ": rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả và "3 công khai - 3 giám sát": Công khai mục tiêu - nguồn lực - tiến độ; giám sát bởi Nhân dân - mặt trận - báo chí; thể chế hóa quy trình "dân biết - dân bàn - dân làm - dân kiểm tra - dân giám sát - dân thụ hưởng".

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta đang hướng tới Đại hội XIV của Đảng với khí thế mới, vận hội mới để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh và hạnh phúc, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Thủ tướng bày tỏ tin tưởng và mong muốn rằng đội ngũ nông dân thời đại mới – người hội tụ đủ những phẩm chất "Trí tuệ - Sáng tạo – Số hóa - Làm chủ - Bản lĩnh - Tiên phong – Khát vọng – Cống hiến" sẽ là những chủ thể quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, đưa sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn cao, bay xa trên bản đồ nông nghiệp thế giới.

Đồng thời, xây dựng hệ sinh thái nông thôn Việt Nam sẽ ngày càng văn minh, hiện đại, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Lê Hồng Nhung

Theo CTTĐT Chính phủ