Nông nghiệp hữu cơ trên hành trình chinh phục thị trường: Thực phẩm Việt chinh phục thị trường toàn cầu
Được xếp vị trí thứ 5 trong giỏ thực phẩm của toàn cầu đã khẳng định sản phẩm lương thực thực phẩm của Việt Nam, trong đó có thực phẩm hữu cơ, ngày càng được người tiêu dùng thế giới ưa chuộng. Phát huy những thành quả đạt được, nhiều doanh nghiệp (DN) không ngừng tạo ra thêm các sản phẩm mang đậm bản sắc Việt, chinh phục thành công nhiều thị trường khó tính trên toàn cầu.
Độc đáo với sản phẩm đậm giá trị truyền thống
Ông Nguyễn Đặng Hiến, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Tân Quang Minh, chia sẻ, chỉ bằng công thức truyền thống chế biến trái chanh thành nước uống chanh muối của Việt Nam, sản phẩm nước giải khát chanh muối thương hiệu Bidrico của công ty đã đặt chân đến thị trường Hoa Kỳ, Nhật Bản và Trung Quốc. Ông Hiến kể, trái chanh rất phổ biến tại Việt Nam, có thể sử dụng làm nước giải khát. Ông bà ta ngoài sử dụng trái chanh tươi còn chế biến thành chanh muối để sử dụng khi trái vụ. Dựa vào thực tế đó, công ty đã bắt tay với nhiều hộ nông dân nghiên cứu và đưa ra công thức chế biến trái chanh thành sản phẩm nước uống chanh muối hữu cơ. Điều bất ngờ là khi công ty đưa sản phẩm chào bán tại các thị trường nước ngoài đã nhận được sự ưa chuộng rất nhiều từ người tiêu dùng. Từ thành công đó, công ty đã nhân rộng ra nhiều sản phẩm khác như nước yến, nước nha đam, cam… Công suất sản xuất của công ty đến nay đạt 400 triệu lít nước trái cây các loại/năm.
Cùng ý tưởng như ông Hiến, bà Phạm Thị Xuân Hương, Tổng Giám đốc Công ty CP Dược phẩm OPC, cho biết, qua quá trình nghiên cứu nhiều năm, công ty nhận thấy sâm Ngọc Linh là dược liệu quý bởi có thành phần hoạt chất trên 52 loại Saponin, trong đó có 26 loại không có trong các loại sâm khác trên thế giới. Đặc biệt, trong sâm Ngọc Linh có chất MR2 có công dụng ngăn ngừa, ức chế sự phát triển của các khối u, tăng cường sức khỏe người dùng. Do vậy, công ty đã chiết xuất thành công hàm lượng chất MR2 có trong sâm Ngọc Linh, đồng thời kết hợp với nguồn nguyên liệu yến sào trong nước để cho ra mắt sản phẩm sanolin 20 sâm Ngọc Linh yến sào. Ngay khi ra mắt thị trường, công ty đã nhận được nhiều đơn hàng xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, châu Âu và nhiều nước châu Á. Đây chỉ là một trong số hàng trăm sản phẩm của công ty đã chinh phục thành công thị trường toàn cầu. Bà Hương cho biết thêm, năm 2023, công ty đã đón tiếp nhiều DN đến từ Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản… với mong muốn hợp tác đầu tư sản xuất sản phẩm thức uống dinh dưỡng từ nông sản, dược liệu của Việt Nam để xuất ngược lại các thị trường này.
Nhiều DN nhận định, Việt Nam đang sở hữu lượng nông sản, thực phẩm đa dạng. Do vậy, DN cần chuẩn hóa quy trình trồng trọt theo chuẩn quốc tế, kết hợp đầu tư đóng gói bao bì và xây dựng thương hiệu là có thể mở rộng thị phần. Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời, chia sẻ, sản phẩm gạo xuất khẩu với thương hiệu “Cơm Việt Nam - Rice” của tập đoàn là một minh chứng. Ngay khi xây dựng thương hiệu, sản phẩm của công ty đã được đưa vào 2 hệ thống phân phối Carrefour và Leclerc với gần 800 đại siêu thị và hơn 3.000 siêu thị cùng chuỗi cửa hàng tiện ích trên toàn nước Pháp. Nhờ vậy doanh thu của công ty đã tăng đáng kể. Tính đến hết năm 2023, Tập đoàn Lộc Trời đạt mức doanh thu hơn 16.000 tỷ đồng, tăng trưởng hơn 38% so với năm 2022. Mức tăng trưởng vượt bậc này nhờ vào sự đóng góp chủ yếu của ngành lương thực với hơn 11.000 tỷ đồng, chiếm 70% tổng doanh thu.
Cơ hội mở rộng thị trường
Trên thực tế, trong quý 1-2024 đã ghi nhận sự đổ bộ mạnh mẽ nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam với tổng vốn đầu tư 6,17 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong 17/21 ngành kinh tế được các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chọn đầu tư thì dẫn đầu là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo với tổng vốn đầu tư đạt gần 3,93 tỷ USD, chiếm gần 63,6% tổng vốn đầu tư đăng ký. Ngay trong nước, thị trường cũng chứng kiến cuộc đua mở rộng quy mô đầu tư sản xuất và thị phần của các tập đoàn chế biến lương thực thực phẩm như Tập đoàn CJ Hàn Quốc, Kido, Vissan, Acecook, Bidrico…
Bà Nguyễn Thị Kim Huyền, Chủ tịch LNS International Corporation, nhấn mạnh, sản phẩm Việt chứa đựng văn hóa và ký ức Việt Nam nên có nhiều lợi thế để mở rộng thị phần xuất khẩu. Đông đảo kiều bào ta ở nước ngoài (khoảng 7 triệu người) mong muốn sử dụng sản phẩm quê hương, sản phẩm Việt. Tuy nhiên, để sản phẩm Việt có thể thông thương trên toàn cầu, DN cần phải đầu tư thiết bị máy móc, nhà xưởng và không ngừng nghiên cứu để cải tiến chất lượng sản phẩm. Sản phẩm phải tốt mới có thể giữ chân khách hàng. Ngoài ra, DN phải đảm bảo có bao bì chuẩn, đầy đủ thông tin về thành phần dinh dưỡng, thông tin hiển thị phải được phiên âm theo từng thị trường, có thêm thông tin cảnh báo về sản phẩm… Đặc biệt, sản phẩm phải được xuất khẩu theo đường chính thống để đảm bảo tính ổn định, bền vững trên thị trường.
“Ngoài ra, cần phải thấy rằng phần lớn nhóm hàng xuất khẩu nông, thủy, hải sản và thực phẩm chế biến của Việt Nam được hưởng thuế suất 0% nhờ các Hiệp định thương mại tự do. Do vậy, cần tận dụng tối đa lợi thế này, đồng thời khai thác thêm các yếu tố độc quyền hương vị truyền thống để nhanh chóng tiếp cận và mở rộng thị phần trên toàn cầu”, ông Huỳnh Văn Thòn chia sẻ.
Ở góc độ khác, ông Nguyễn Đặng Hiến cho rằng, xu hướng thương mại xanh đang tạo ra những thuận lợi hơn cho Việt Nam nói chung và DN chế biến lương thực thực phẩm. Ngoài yếu tố phải cải thiện dây chuyền, công nghệ sản xuất để đáp ứng rào cản kỹ thuật xanh, việc nuôi trồng hữu cơ sẽ giúp nông dân, hợp tác xã, DN tăng thêm nguồn thu từ việc bán tín chỉ carbon. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp sản phẩm Việt nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường. Ngoài ra, các DN lĩnh vực này còn có cơ hội khai thác thị trường mới, tiềm năng là thị trường Halal.
“Tuy nhiên, để có thể đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm Việt nói chung trong thời gian tới, ngoài những giải pháp hỗ trợ về vốn, chính sách ưu đãi đầu tư thì các chương trình xúc tiến thương mại cần thiết thực, hiệu quả hơn. Các tham tán thương mại cần phải dấn thân hơn để dẫn dắt DN bước vào thị trường toàn cầu”, ông Nguyễn Đặng Hiến nhấn mạnh.
Ông TẠ HOÀNG LINH - Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu, châu Mỹ, Bộ Công thương: Việt Nam đang là điểm đến của nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu
Các tập đoàn thu mua từ nước ngoài đang gia tăng tỷ trọng hàng Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu của mình. Đơn cử, lượng hàng hóa Tập đoàn Walmart nhập khẩu từ Việt Nam để cung ứng cho chuỗi cung ứng toàn cầu của mình đã đạt 7 tỷ USD. Hay Tập đoàn Aeonmal nâng kim ngạch nhập khẩu hàng Việt đến năm 2025 là 1 tỷ USD… Tương tự, hàng loạt tập đoàn phân phối nước ngoài khác điển hình như Uniqlo (Nhật Bản), Amazon (Hoa Kỳ), Safeway (Canada), Central group (Thái Lan), IKEA (Thụy Điển), LuLu (UAE)… đang phủ kín hệ thống thu mua hàng nông sản, thực phẩm, nhóm hàng tiêu dùng nhanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, phải thấy rằng, tỷ trọng cung ứng hàng Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu phần lớn thuộc về DN nước ngoài đang đầu tư tại Việt Nam. Còn tỷ trọng của DN thuần Việt còn khá khiêm tốn. Nguyên nhân là do chưa đáp ứng điều kiện năng lực, gồm chất lượng sản phẩm, giao hàng, khả năng tìm hiểu thị trường và tạo ra sản phẩm phù hợp với xu hướng người tiêu dùng toàn cầu. Vấn đề này cần sớm khắc phục để DN Việt có đủ năng lực làm việc trực tiếp với tập đoàn phân phối, gia tăng nhanh giá trị cũng như sản lượng hàng hóa xuất khẩu.
Bà CAO THỊ PHI VÂN - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TPHCM (ITPC): Dư địa thị trường cho xuất khẩu nông sản, thực phẩm lớn
Thống kê từ Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TPHCM cho thấy, ngoài 200 thị trường xuất khẩu, trong đó có 50 thị trường xuất khẩu chủ lực mà DN Việt Nam đang khai thác, thì thị trường Halal toàn cầu được đánh giá là thị trường mới, tiềm năng với DN Việt khi quy mô thị trường này là 2.300 tỷ USD mỗi năm.
Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu nông, thủy sản lớn trên thế giới với nhiều mặt hàng phù hợp nhu cầu tiêu dùng của thị trường này như gạo, cao su, chè, điều, cà phê, hồ tiêu, tôm, cá… Hiện ước tính kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam sang các quốc gia Hồi giáo trong khu vực ASEAN gần 30 tỷ USD/năm và dư địa khai thác còn lại sẽ rất lớn.