Nông nghiệp tuần hoàn: Hướng đi tất yếu để phát triển bền vững

Phát triển nông nghiệp tuần hoàn là một hướng đi mới và tất yếu trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững. Nông nghiệp tuần hoàn nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nguồn tài nguyên không tái tạo, giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế.

Tại hội nghị Đối thoại chính sách “Tăng cường hợp tác quốc tế và phối hợp đa ngành về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp” được tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến đã nhấn mạnh rằng, phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp là một yêu cầu và xu hướng tất yếu, là giải pháp để phát triển nông nghiệp bền vững và hiệu quả, đồng thời triển khai các cam kết quốc tế và nhiệm vụ quốc gia về phát triển xanh và bền vững.

Theo bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, kinh tế tuần hoàn ngày càng được ưa chuộng trong nông nghiệp vì các mục tiêu khí hậu và nhiều lợi ích khác. Nông nghiệp tuần hoàn giúp giảm thiểu lãng phí tài nguyên và gia tăng giá trị kinh tế từ các sản phẩm phụ của nông nghiệp.

“Thúc đẩy thu hồi tài nguyên từ chất thải nông nghiệp sẽ góp phần tái sử dụng, sản xuất nguyên liệu, protein, năng lượng và chất dinh dưỡng, đồng thời tăng cường chất lượng thực phẩm và khả năng chống chịu của các hộ sản xuất nhỏ trước những tác động ngày càng tăng của khí hậu. Bên cạnh đó, chúng ta đều có thể góp phần thúc đẩy thị trường cho các sản phẩm nông nghiệp đến từ các mô hình kinh tế tuần hoàn”, bà Bà Ramla Khalidi thông tin thêm.

Trong nửa đầu năm 2024, tỷ lệ áp dụng mô hình nông nghiệp tuần hoàn trong nông nghiệp Việt Nam đã tăng lên 22%, so với mức 20% cuối năm 2023. Sự gia tăng này là kết quả của việc triển khai nhiều chương trình hỗ trợ và khuyến khích nông dân cũng như doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững.

Các nông trại và doanh nghiệp áp dụng kinh tế tuần hoàn đã giảm chi phí sản xuất từ 10-15% nhờ việc sử dụng các sản phẩm phụ và tài nguyên tái chế. Năng suất nông nghiệp tăng từ 5-10% nhờ các kỹ thuật canh tác bền vững và quản lý tài nguyên hiệu quả. Sản phẩm nông nghiệp tuần hoàn có giá trị cao hơn từ 8-12% so với sản phẩm thông thường, chủ yếu do chất lượng sản phẩm được cải thiện và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cao hơn.

Thúc đẩy phát triển nông nghiệp tuần hoàn.

Nông nghiệp tuần hoàn không chỉ bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế to lớn. Các phụ phẩm nông nghiệp, như phụ phẩm từ cá tra, có thể được chế biến thành các sản phẩm giá trị gia tăng như mỹ phẩm, dược phẩm và thức ăn chăn nuôi. Phát triển kinh tế vườn – ao – chuồng (VAC) theo hướng nông nghiệp tuần hoàn cũng là một ví dụ điển hình. Việc tái sử dụng chất thải chăn nuôi để làm phân bón hữu cơ không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, GDP của ngành nông nghiệp tăng 1,5% so với cùng kỳ năm trước, với sự phát triển của kinh tế tuần hoàn đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng này. Việt Nam đã tham gia vào 5 dự án hợp tác quốc tế về nông nghiệp tuần hoàn, với sự tham gia của các đối tác từ Nhật Bản, Hàn Quốc, EU và các tổ chức quốc tế như FAO và UNDP. Các dự án này giúp chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quốc tế, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường.

Việc đẩy mạnh hợp tác với các đối tác quốc tế, xây dựng và thực hiện các chính sách kinh tế tuần hoàn, và phân bổ nguồn lực hợp lý là những bước quan trọng. Cũng theo bà Ramla Khalidi, cần phải đẩy mạnh hợp tác để xây dựng các mô hình kinh tế tuần hoàn thân thiện với môi trường và khí hậu.

Sử dụng khoa học và công nghệ trong nông nghiệp tuần hoàn cũng đóng vai trò quan trọng. Các hệ thống canh tác sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, từ cấp độ trang trại đến chuỗi cung ứng, sẽ góp phần vào sự bền vững của nền nông nghiệp. Quy hoạch nông nghiệp dựa trên nguyên tắc tuần hoàn, tối ưu hóa sử dụng tài nguyên và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường cũng là yếu tố then chốt để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

Khung chính sách và cơ chế hỗ trợ là yếu tố quyết định thành công của nông nghiệp tuần hoàn. Việc hoàn thiện khung chính sách, hướng dẫn và quy định cụ thể về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp là cần thiết để thúc đẩy phát triển mô hình này. Tăng cường tỷ lệ thu gom và xử lý phụ phẩm nông nghiệp để tạo giá trị gia tăng, cũng như xây dựng hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn trong từng lĩnh vực cụ thể sẽ giúp Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh các mô hình kinh tế tuần hoàn, tận dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên và phụ phẩm nông nghiệp, đồng thời nâng cao nhận thức và sự tham gia của toàn xã hội vào quá trình phát triển này.

Yến Thư