Nữ CEO đưa doanh nghiệp từ bờ vực sụp đổ trở thành công ty chip hùng mạnh

Bà Lisa Su

Bước ngoặt

Sinh ra ở Đài Loan (Trung Quốc), từ nhỏ, Lisa Su đã theo gia đình di cư đến New York (Mỹ). Bà và anh trai được gia đình khuyến khích học toán và khoa học. Khi Lisa lên 7 tuổi, người cha bắt đầu dạy bà về tính toán, còn mẹ hướng dẫn các khái niệm kinh doanh. Trong thời gian học tiến sĩ, bà lần lượt làm việc ở Analog Devices, Cisco, Liên minh Bán dẫn Toàn cầu và Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Mỹ. Đến năm 2016, bà xuất bản hơn 40 bài báo kỹ thuật và là đồng tác giả một số cuốn sách nhận định về thị trường điện tử tiêu dùng.

Bà Su lấy bằng tiến sĩ năm 1994, sau đó làm việc tại Texas Instruments và IBM đến năm 1999. Riêng tại IBM, bà được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch trung tâm nghiên cứu và phát triển chất bán dẫn. Bà có vai trò quan trọng trong phát triển công thức giúp các kết nối bằng chất liệu đồng hoạt động với chip bán dẫn thay vì nhôm, giúp giải quyết vấn đề tạp chất đồng làm nhiễm bẩn trong quá trình sản xuất. Năm 2000, bà Su làm giám đốc các dự án mới nổi của IBM. Tháng 6/2007, bà chuyển sang Freescale Semiconductor với vai trò Giám đốc công nghệ...

Bà Lisa Su trở thành Phó Chủ tịch AMD vào tháng 1/2012. Tháng 10/2014, bà đảm nhiệm vị trí CEO của AMD, thời điểm mà giá cổ phiếu của công ty sản xuất chất bán dẫn chỉ dao động quanh mức 3 USD với khoản nợ 2,2 tỷ USD. Bà đã cổ vũ tinh thần nhân viên: "Tôi tin rằng chúng ta có thể xây dựng lại tất cả". Lời kêu gọi này là bước đầu tiên trong kế hoạch 3 hướng phát triển của nữ CEO để khắc phục tình hình của AMD: Tạo ra những sản phẩm tuyệt vời, củng cố lòng tin của khách hàng và đơn giản hóa công ty.

Bà Lisa Su trên trang bìa tạp chí Forbes

Các nhà nghiên cứu của AMD đã làm việc cật lực trong phòng thí nghiệm. Năm 2017, họ đã ra mắt chip mới có tên Zen, với khả năng tính toán nhanh hơn 50% so với các thiết kế trước đây của công ty. Động thái này đã xoay chuyển tình thế của AMD trong ngành công nghiệp bán dẫn.

Đến năm 2020, thế hệ thứ 3 của Zen, được phát hành, chính thức dẫn đầu thị trường chip về tốc độ. Kiến trúc của Zen hiện vẫn là nền tảng cho tất cả các bộ xử lý của AMD. Sản phẩm đột phá đã giúp AMD thành công trong việc ký kết các thỏa thuận với các "gã khổng lồ" công nghệ như Lenovo, Sony, Google hay Amazon. AMD từ bờ vực sụp đổ đã vươn lên trở thành công ty chip hùng mạnh, vượt qua cả đối thủ Intel về giá trị thị trường.

Tháng 11/2022, AMD chính thức vượt Intel về giá trị thị trường. Vốn hóa của AMD đã đạt đến con số 192,9 tỷ USD, vượt trội so với mức 130 tỷ USD của Intel. Thêm vào đó, AMD còn thâu tóm công ty bán dẫn Xilinx. Năm 2022, mức lương mà bà Su nhận được lên đến 30,2 triệu USD. Bà cũng đưa cổ phiếu công ty tăng gấp 30 lần.

Năm 2022, bà Lisa Su được trao Giải thưởng Danh dự Hòa bình Quốc tế vì những thành tựu trong việc "cách mạng hóa máy tính hiệu suất cao, hiến tặng siêu máy tính để nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, truyền cảm hứng cho mọi người ở mọi hoàn cảnh theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM)".

Lối đi mạo hiểm

Bà Su chia sẻ phong cách lãnh đạo của mình đơn giản chỉ là sự nỗ lực, quyết tâm sẽ được đền đáp. Bà luôn động viên mọi người tập trung và quyết tâm thành công, ngay cả khi đối mặt thách thức lớn. Bà mong đồng nghiệp cũng làm việc với sự tập trung và cố gắng tương tự. Khi tuyển dụng, bà Su tìm kiếm những nhân viên có lòng đam mê. Họ phải phù hợp với giá trị cốt lõi của AMD: Tham vọng, cần cù, quyết tâm và tinh thần đồng đội.

Bà cho biết, điều tối quan trọng với một hãng công nghệ là xác định được điểm mạnh thực sự vì "bạn phải là tốt nhất, số 1 hoặc số 2". Tuy nhiên, nó đồng nghĩa với việc cần suy nghĩ nghiêm túc về lĩnh vực nào AMD ít có khả năng thống trị. Cuối cùng, công ty quyết định không theo đuổi công nghệ cho di động hoặc cảm biến cho thiết bị IoT kết nối internet, những lĩnh vực đầy hứa hẹn nhưng nằm ngoài năng lực cốt lõi của họ. Thay vào đó, AMD đặt cược vào kiến trúc điện toán hiệu suất cao, bao gồm bộ xử lý máy tính mạnh mẽ và chip đồ họa dùng trong game, trí tuệ nhân tạo (AI), siêu máy tính…

AMD phát triển những con chip nhanh và mạnh, thường bán giá thấp hơn đối thủ. Đây là chiến lược đặc biệt quan trọng với một công ty mà vào thời điểm đó đang vật lộn để tìm ra lối đi ngách trong thị trường.

Các sản phẩm của AMD thuyết phục đến nỗi Bộ Năng lượng Mỹ đã chọn chip của AMD cho dự án siêu máy tính tại Phòng thí nghiệm quốc gia Oak Ridge ở Tennessee.

Không phải ngẫu nhiên mà AMD xoay chuyển được cục diện. Dưới sự lãnh đạo của nữ CEO, chi tiêu cho mảng Nghiên cứu và Phát triển (R&D) đã tăng gần gấp 4 lần, lên mức 5 tỷ USD, gần bằng toàn bộ doanh thu của AMD khi bà mới tiếp quản. Hệ thống Frontier, siêu máy tính mạnh nhất thế giới hiện nay chính là dự án tâm huyết của bà Su. Cỗ máy đột phá này được chế tạo với sứ mệnh cung cấp sức mạnh xử lý ít nhất 1 triệu phép tính mỗi giây và cũng là nơi trưng bày các con chip AI của AMD.

Tháng 12/2023, AMD công bố dòng chip mới để sử dụng trong cỗ máy huấn luyện AI tạo sinh, mang tên MI300X. Chip được đánh giá là đỉnh cao về phương pháp thiết kế chiplet mới mà AMD áp dụng cho bộ xử lý đồ họa GPU. Theo công bố của hãng, chip có dung lượng bộ nhớ lớn hơn 2,4 lần và lợi thế về công suất tính toán là 1,3 lần so với nền tảng H100 - chip AI sử dụng phổ biến trong đào tạo AI thời gian qua, bao gồm cả GPT-4 của OpenAI.

Khi bà Su xuất hiện trên trang bìa tạp chí Forbes của Mỹ vào tháng 5/2023, bà mới có tài sản 740 triệu USD. Sau đó, cổ phiếu AMD tăng, đưa bà trở thành 1 trong 26 nữ tỷ phú tự thân của Mỹ. Bà sở hữu 0,2%, tương đương 4 triệu cổ phiếu của công ty, giúp khối tài sản của bà hiện đạt 1,3 tỷ USD.

Nhu Thụy