Nữ giáo sư qua đời ở tuổi 33 và khoảng tối trong cuộc đua học thuật khốc liệt

Theo tờ South China Morning Post, thông tin về sự ra đi của nhà khoa học trẻ Đổng Tư Giai không được công bố chính thức từ nhà trường mà được hé lộ qua một tạp chí khoa học quốc tế. Trong bài báo đăng trên Science Advances ngày 18/6, phần lời cảm ơn viết: “Chúng tôi đã mất đi người bạn, người đồng nghiệp Đổng Tư Giai ngay khi bản thảo chuẩn bị được công bố. Công trình này xin dành tặng cho cô, mong tinh thần của cô tiếp tục truyền cảm hứng cho mọi người”.

Nhà khoa học trẻ Đổng Tư Giai vừa trở thành giáo sư hướng dẫn nghiên cứu sinh tại Đại học Nam Kinh không lâu trước khi qua đời. Ảnh: Weibo

Đổng Tư Giai sinh năm 1992, từng là sinh viên xuất sắc của Khoa Khoa học Trái đất, Đại học Nam Kinh. Năm 2013, cô nằm trong số 5 sinh viên toàn Trung Quốc được trao Giải thưởng danh giá Lý Tứ Quang dành cho sinh viên ngành địa chất.

Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 2014, cô sang Mỹ học tiến sĩ tại Đại học Nam California và bảo vệ thành công luận án vào năm 2019. Tiếp đó, cô làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Công nghệ California (Caltech).

Trong quá trình học tập, Đổng Tư Giai nhiều lần tham gia các chuyến khảo sát biển sâu, thực hiện nghiên cứu quan trọng về tốc độ hòa tan của canxi cacbonat trong đại dương bằng phương pháp đánh dấu đồng vị. Công trình này sau đó được đưa vào giáo trình Hóa học Đại dương của Mỹ, trở thành tài liệu tham khảo quan trọng trong lĩnh vực hải dương học.

Dù có cơ hội phát triển sự nghiệp tại Mỹ, năm 2023 cô quyết định trở về Trung Quốc, tin rằng tốc độ phát triển khoa học trong nước sẽ mang lại cho giới nghiên cứu “những cơ hội chưa từng có”. Tại Đại học Nam Kinh, cô đảm nhiệm vai trò trợ lý giáo sư tại Trường Năng lượng và Tài nguyên Bền vững, đồng thời chủ trì nhiều đề tài nghiên cứu cấp quốc gia và cấp tỉnh. Cô cũng là thành viên nòng cốt trong dự án nghiên cứu trọng điểm quốc gia về “bơm sinh học” ở Tây Bắc Thái Bình Dương - quá trình hấp thụ khí CO₂ và vận chuyển xuống tầng nước sâu.

Giáo sư Đổng Tư Giai nhiều lần tham gia các chuyến khảo sát biển sâu. Ảnh: Weibo

Trước khi qua đời, Đổng Tư Giai còn tham gia phản biện cho nhiều tạp chí khoa học hàng đầu thế giới như PNAS (Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ) và từng là chuyên gia đánh giá của Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ.

Sự ra đi đột ngột của nữ tiến sĩ trẻ khiến nhiều người bàng hoàng. Trên mạng xã hội Trung Quốc, không ít đồng nghiệp và cựu sinh viên bày tỏ niềm tiếc thương. Có người cho rằng cô hoàn toàn có thể nhận được vị trí học thuật cao hơn, song môi trường cạnh tranh quá khốc liệt trong giới hàn lâm Trung Quốc đã khiến mọi chuyện trở nên khó khăn.

Cái chết của Đổng Tư Giai cũng gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng nhiều nhà khoa học trẻ Trung Quốc qua đời sớm. Đầu năm nay, giáo sư Lưu Vĩnh Phong (47 tuổi), chuyên gia vật liệu của Đại học Chiết Giang, đột ngột qua đời vì xuất huyết não. Tháng 6, phó giáo sư Ôn Tân Vũ (45 tuổi), chuyên ngành vật lý khí quyển, Đại học Bắc Kinh, cũng mất do nhồi máu cơ tim. Trước đó, nhiều nhà nghiên cứu trí tuệ nhân tạo hàng đầu cũng ra đi ở độ tuổi đỉnh cao sự nghiệp, khi đang đạt nhiều thành tựu khoa học.

Đổng Tư Giai từng theo học tiến sĩ tại California (Mỹ) trước khi trở về Trung Quốc. Ảnh: Weibo

Sự ra đi của Đổng Tư Giai ở tuổi 33 không chỉ để lại khoảng trống trong giới khoa học biển tại Trung Quốc mà còn một lần nữa đặt ra câu hỏi nhức nhối: Liệu áp lực và môi trường cạnh tranh khắc nghiệt có đang bào mòn sức khỏe, thậm chí sinh mệnh của những tài năng khoa học trẻ?

Hoàng Linh