Nữ sinh viên ghép 2 lá phổi chiều 30 Tết hồi sinh ngoạn mục

Chia sẻ tại buổi chúc mừng người bệnh được ghép phổi thành công vào chiều 15/2, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, đây là tin vui đầu năm, là dấu ấn đối với ngành ghép mô tạng của Việt Nam. Bộ trưởng bày tỏ xúc động và tự hào với kết quả mà đội ngũ y bác sĩ đã thực hiện ca ghép tạng thành công. Chúc mừng nữ bệnh nhân trẻ có cuộc sống mới, Bộ trưởng Đào Hồng Lan mong muốn nữ bệnh nhân cố gắng phục hồi chức năng tốt, sớm ngày được trở lại trường học. Đồng thời ghi nhận và tôn vinh nghĩa cử cao đẹp của nam thanh niên 26 tuổi đã hiến 8 tạng cứu sống nhiều người bệnh, trong đó có 2 lá phổi, hồi sinh cho cô gái từng bên “cửa tử”.

Phép màu chiều 30 Tết

Chia sẻ về ca ghép phổi này, TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, Bệnh viện Phổi Trung ương vừa phối hợp với các chuyên gia về tim mạch Bệnh viện E, GS.TS Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện thành công ca ghép phổi vào đúng ngày 30 Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024.

Nữ bệnh nhân trẻ 21 tuổi đã được ghép 2 lá phổi từ người cho là nam thanh niên 26 tuổi bị chết não do tai nạn giao thông. Hoạt động lấy tạng được thực hiện tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, sau đó tạng phổi được bảo quản nghiêm ngặt và chuyển về Bệnh viện Phổi Trung ương thực hiện ngay trong ngày.

Đang là sinh viên đại học, nữ sinh viên phải bỏ giữa chừng vì không may mắc bệnh phổi giai đoạn cuối, người bệnh phải thở oxy 24/24h tại nhà, luôn cần người hỗ trợ cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Ca ghép phổi thực hiện trong 12 giờ, kết thúc vào đêm 30 Tết.

“Bệnh nhân mắc bệnh lý u cơ trơn bạch huyết ở phổi (LAM) hay còn gọi là bệnh phổi đục lỗ, là một bệnh hiếm gặp. Bệnh lý này tạo các kén khí trong phổi, lan tỏa và làm mất chức năng phổi. Tình trạng người bệnh rất nặng, khả năng tử vong trong vòng vài tháng tới nếu không được ghép phổi”, TS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trưởng Khoa Hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết.

Bệnh nhân được quản lý, theo dõi tại Bệnh viện Phổi Trung ương từ năm 2020. Do hai lá phổi tổn thương nghiêm trọng, tình trạng suy hô hấp nặng, tiên lượng tử vong cao, bệnh nhân mòn mỏi chờ ghép phổi từ nhiều tháng nay nhưng chưa có người hiến tạng.

13h ngày 8/2 (29 Tết), sau khi nhận được thông tin có phổi hiến từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Phổi Trung ương đã kích hoạt khẩn cấp Chương trình ghép phổi và tổ chức hội chẩn lựa chọn người bệnh được nhận tạng ngay trong đêm.

Phổi chuẩn bị ghép cho bệnh nhân.

“Tại bệnh viện có 3 bệnh nhân mắc bệnh phổi giai đoạn cuối đều trong tình trạng chờ ghép, cùng nhóm máu O với người hiến tạng. Tuy nhiên, kíp ghép chọn bệnh nhân nặng hơn và có nguy cơ tử vong sớm hơn. Bệnh nhân ghép có các chỉ số tương tích, hòa hợp cao với người cho tạng", TS Ngọc nói.

Vào thời điểm này, nhiều y bác sĩ đã về quê ăn Tết, sau cuộc gọi, hơn 80 thầy thuốc, kỹ thuật viên, nhân viên y tế đã được huy động trực tiếp tham gia ca ghép.

Với sự phối hợp và hỗ trợ từ Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia, Bệnh viện 108, Bệnh viện E, Bệnh viện Hữu nghị, Bệnh viện Tim Hà Nội,... sau khi hội chẩn với GS. Jasleen - Giám đốc trung tâm ghép phổi UCSF (Trung tâm y học uy tín lớn nhất miền Tây, Mỹ), GS.TS Lê Ngọc Thành, TS Nguyễn Công Hựu (Giám đốc Bệnh viện E) đã quyết định khởi động ca ghép phổi.

Các thầy thuốc thực hiện ca ghép phổi cho nữ sinh viên.

Ca ghép được tiến hành từ 10h và kéo dài đến 22h ngày 30 Tết, do TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng cùng các thầy thuốc và chuyên gia Bệnh viện Phổi Trung ương phối hợp với GS.TS Lê Ngọc Thành và các thầy thuốc và chuyên gia từ Bệnh viện E.

Lúc này, song song hai bàn mổ tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Phổi Trung ương cùng thực hiện mở lồng ngực và gỡ dính cho người hiến và bệnh nhân nhận tạng.

Các bác sĩ lần lượt ghép phổi trái vào lồng ngực nữ bệnh nhân, sau đó ghép phổi phải, đồng thời chạy ECMO.

Mở ra nhiều cơ hội cứu sống người bệnh phổi giai đoạn cuối

TS Đinh Văn Lượng đánh giá, ca ghép đã thành công ở mức cao nhất theo tiêu chuẩn của UCSF. "14h sau ghép, bệnh nhân đã rút được ống nội khí quản, đây là thời khắc hết sức xúc động, tức là bệnh nhân đã tự thở được”, TS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc chia sẻ.

Nữ sinh viên đã tự thở những hơi thở đầu tiên của hai lá phổi mới trong những giọt nước mắt hạnh phúc của cả người bệnh và kíp thực hiện ghép phổi.

Theo đánh giá của ekip, sau ghép, phổi nở tốt. Ngày thứ 2 bệnh nhân được tập phục hồi chức năng và có nhu cầu uống nước, tập ăn những thìa đầu tiên.

Ngày thứ 3 sau ghép, bệnh nhân đã đứng dậy tập đi trong 4 phút liên tục; đến ngày thứ 5, thời gian bệnh nhân đi được liên tục tăng lên 15 phút, điều này giúp cho phổi nở tốt hơn.

Bệnh nhân đang tập đi lại sau 3 ngày ghép phổi.

“Khi tỉnh lại, bệnh nhân vô cùng xúc động, khóc nói rằng mẹ và chị ở ngoài đợi, nên em phải cố gắng. Hiện tại, bệnh nhân đang nỗ lực tập thở, phục hồi chức năng mỗi ngày. Người bệnh đã có cuộc sống mới và tương lai gần sẽ được trở lại trường đại học”, TS Ngọc cho biết.

Trên thế giới, ghép phổi hầu hết chỉ được thực hiện ở các nước phát triển do đây là kỹ thuật ghép tạng rất khó và chi phí lớn. Tại Bệnh viện Phổi Trung ương ca ghép này lại được thực hiện thành công trên một người bệnh nghèo ở vùng núi cao Bắc Kạn.

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, thành công nhất của ca ghép phổi này là sự phối hợp cao nhất các kỹ thuật đỉnh cao như phẫu thuật tim mạch, ECMO...

Đây là kỹ thuật khó nhất trong các kỹ thuật ghép tạng đòi hỏi sự phối hợp nghiêm ngặt của tất cả các bộ phận, các bác sĩ, chuyên gia phải đánh giá tình trạng phổi của người cho, người nhận rất chặt chẽ, quy trình lấy phổi và ghép phổi phức tạp đòi hỏi kỹ thuật cao từ khâu bảo quản, vận chuyển, kiểm soát nhiễm khuẩn, gây mê hồi sức, tim mạch, phẫu thuật lồng ngực, dược, huyết học, miễn dịch, phục hồi chức năng, dinh dưỡng...

Thành công của các ca ghép phổi cho thấy Việt Nam đã tiếp cận và làm chủ được những kỹ thuật đỉnh cao trong lĩnh vực ghép tạng.

Bên cạnh đó, quá trình chăm sóc hậu phẫu cũng là yếu tố quyết định sự sống của người bệnh. Ca phẫu thuật đã được thực hiện chặt chẽ, bài bản theo quy trình tiêu chuẩn quốc tế từ Trung tâm ghép phổi UCSF là 1 trong 9 trung tâm ghép phổi lớn và có uy tín nhất tại Hoa Kỳ.

Ca ghép thành công là dấu mốc lớn ghi nhận tiến bộ vượt bậc của các thầy thuốc Bệnh viện Phổi Trung ương.

Trước đó, Bệnh viện Phổi Trung ương đã phối hợp với nhiều bệnh viện khác thực hiện thành công kỹ thuật ghép phổi, trong đó có ca bệnh ghép 2 lá phổi cho người đàn ông 56 tuổi ở Thanh Hóa được đánh giá là thành công toàn diện nhất tại Việt Nam với thời gian sống lâu nhất.

Với những thành công này Chương trình Ghép phổi của nước ta sẽ được ghi nhận vào danh sách của hệ thống ghép phổi trên thế giới. Thành công của ca ghép phổi này đã góp phần quan trọng vào thành tựu kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam.

Chương trình ghép phổi sẽ giúp cứu được hàng nghìn người bệnh mà chỉ thay phổi mới cứu chữa được. Các qui trình kỹ thuật chẩn đoán, điều trị nội khoa và phẫu thuật phổi sẽ như các nước phát triển.

Sự thành công của các ca ghép phổi đã cho thấy Việt Nam đã tiếp cận và làm chủ được những kỹ thuật đỉnh cao trong lĩnh vực ghép tạng, đây là thành tựu tiêu biểu của ngành Y tế Việt Nam, mang lại những giá trị to lớn cho sức khỏe người bệnh và nhân dân.

Trần Hằng