Nữ Tổng thống Mexico và nghệ thuật giữ 'cái đầu lạnh' đối phó ông Trump

Kể từ sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức, quan hệ giữa Mỹ và Mexico căng thẳng về loạt vấn đề, từ người nhập cư ở biên giới hai nước, việc Washington đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Mỹ, cho đến các biện pháp thuế quan, theo đài CNN.

Trong bối cảnh áp lực từ phía ông Trump, Tổng thống Mexico - bà Claudia Sheinbaum đã xoay xở thành công trong việc giải quyết một số cuộc đối đầu với chính quyền mới ở Mỹ. Nhiều người cho rằng, trong những tuần qua, cụm từ “El que se enoja, pierde,” (“kẻ nào tức giận, kẻ đó thua cuộc”) có thể được bà Sheinbaum nghĩ đến khi đối phó ông Trump.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: GETTY IMAGES

Phát biểu với các phóng viên tại cuộc họp báo buổi sáng hàng ngày, bà Sheinbaum lặp lại câu nói đã trở thành phương châm của bà dành cho chính quyền ông Trump: "Như tôi đã nói trước đây, [chúng ta phải] giữ cái đầu lạnh trong vấn đề này”.

Theo ông Duncan Wood - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc điều hành của Hội đồng Chính sách Quốc tế Thái Bình Dương (Mỹ) và là chuyên gia về quan hệ Mỹ-Mexico, thì đây là một "cách tiếp cận có cân nhắc" đã "mang lại lợi ích" cho Mexico.

Nghệ thuật giữ “cái đầu lạnh”

Vào tháng 1, thế giới đã thấy trước được việc giành chiến thắng trong một cuộc tranh cãi với Tổng thống Trump khó khăn đến thế nào.

Đơn cử, chính phủ Colombia đã phải nhượng bộ, đồng ý tiếp nhận người nhập cư bị Washington trục xuất, sau đòn “ăn miếng, trả miếng” về thuế quan giữa Colombia và Mỹ vì Tổng thống Gustavo Petro từ chối cho hai chuyến bay trục xuất người nhập cư Mỹ hạ cánh.

Ngược lại, bà Sheinbaum – một nhà khoa học về khí hậu và cựu thị trưởng TP Mexico, người đã trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mexico vào tháng 10 – vẫn thực tế và bình tĩnh trước sự tấn công của ông Trump.

Một ngày sau lễ nhậm chức của ông Trump, bà Sheinbaum cho biết “điều quan trọng là phải giữ cái đầu lạnh” khi được yêu cầu phản ứng với các sắc lệnh đầu tiên của ông Trump.

Các sắc lệnh đó bao gồm đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Mỹ và tuyên bố các băng đảng là tổ chức khủng bố - hành động mà giới quan sát cho rằng có thể mở đường cho việc sử dụng vũ lực quân sự của Mỹ trên đất Mexico.

Thể hiện nguyên tắc “cái đầu lạnh”, bà Sheinbaum nói rằng Bắc Mỹ, bao gồm nước Mỹ, có thể được đổi tên thành "Mexican America" (Mỹ Mexico) — một tên gọi mang tính lịch sử từng xuất hiện trên bản đồ đầu tiên của khu vực này. Bà Sheinbaum cũng bác bỏ nhận định của ông Trump rằng "các băng đảng đang điều hành" Mexico.

Khi Tổng thống Trump cảnh báo đánh thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Mexico và hầu hết từ Canada vào tuần trước, chính quyền của Tổng thống Sheinbaum đã nhanh chóng đạt được thỏa thuận với Mỹ để tạm dừng thuế quan trong một tháng.

Các nhà phân tích cho biết bà Sheinbaum đã đạt được thỏa thuận với rất ít nhượng bộ. Khi tuyên bố tạm dừng áp thuế, ông Trump cho biết bà Sheinbaum đã cam kết cử 10.000 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mexico tuần tra biên giới. Nhưng đây không phải là một sự nhượng bộ lớn mà trên thực tế Mexico đã điều quân đến biên giới nhiều lần trước đây.

Trong khi đó, bà Sheinbaum cho biết lần đầu tiên Mỹ đã đồng ý hợp tác để ngăn chặn vũ khí công suất lớn xâm nhập vào Mexico - điều mà đất nước bà đã tìm kiếm trong nhiều năm.

Ván cuộc dài hơi

Những thành công của Tổng thống Sheinbaum trong việc đối phó với chính sách của Tổng thống Trump nhận được nhiều sự chú ý. Ông Carlos Slim - người giàu nhất Mexico - đã ca ngợi các cuộc đàm phán của bà Sheinbaum với ông Trump, nói ông tin tưởng rằng hai nhà lãnh đạo sẽ có thể đạt được một thỏa thuận tránh được thuế quan vĩnh viễn.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum. Ảnh: GETTY IMAGES

Cách tiếp cận của bà Sheinbaum đối với ông Trump cũng đã được Thủ tướng Đức Olaf Scholz khen ngợi. "Tổng thống Mexico là một chính trị gia thông minh. Bà ấy đã tỏ ra bình tĩnh" - ông Scholz nhận xét.

Chuyên gia Wood cho biết Tổng thống Sheinbaum đã chuẩn bị tốt hơn hầu hết những người khác để đối mặt với thách thức khi đối phó với ông Trump. Có vẻ như bà Sheinbaum cũng đã học được từ người tiền nhiệm Andrés Manuel López Obrador.

Ông Obrador đã xây dựng mối quan hệ với tổng thống Mỹ, vượt ra ngoài mối quan hệ làm việc, sau đó được mô tả là “tình anh em”.

“Bà Sheinbaum có kinh nghiệm và đã thấy những gì các nhà lãnh đạo khác đã làm. Bà ấy đang tham khảo ý kiến rộng rãi của xã hội và giới tinh hoa Mexico để đảm bảo rằng bà ấy đang cân nhắc đến mối quan tâm của họ nhưng cũng được hưởng lợi từ những hiểu biết sâu sắc của họ” - ông Wood cho hay.

Theo ông Wood, một trong những thành tựu của bà Sheinbaum là nhìn thấu lời lẽ khoa trương của ông Trump để chơi trò chơi dài hạn.

Với một tổng thống Mỹ như ông Trump, điều cuối cùng bạn muốn làm là tham gia vào một cuộc đấu khẩu dưới bất kỳ hình thức nào, và đặc biệt là trong bối cảnh của một mối quan hệ song phương cực kỳ quan trọng như vậy” - ông Wood nói về Mexico, quốc gia đã trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ vào năm 2023.

Đối với ông Wood, mối quan hệ giữa hai quốc gia này chưa bao giờ đơn giản hay dễ dàng, đặc biệt là khi ông Trump tại nhiệm.

“Nhưng bất chấp nhiều vấn đề và rắc rối nói chung, tôi nghĩ chúng ta đã thấy hai quốc gia này ngày càng xích lại gần nhau hơn chỉ với một điều kiện: đó là hai bước tiến, một bước lùi” - ông Wood nói.

VĨNH KHANG