Nữ tướng Nguyễn Thị Định: Linh hồn của 'đội quân tóc dài' huyền thoại

Góp dấu ấn ở các sự kiện lớn

Ngày 15/3, tại Bến Tre, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh ủy Bến Tre phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học “Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí Nguyễn Thị Định”.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Huyền Trang.

Bà Nguyễn Thị Định tham gia hoạt động cách mạng từ năm 16 tuổi. Với những hoạt động sôi nổi, tích cực, 2 năm sau, bà được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Từ đó, bà đã trải qua nhiều cột mốc quan trọng trong sự nghiệp cách mạng.

Năm 1940, khi mới sinh con được gần một năm, bà Nguyễn Thị Định bị địch bắt (trước đó, chồng bà đã bị địch bắt giam, đày đi Côn Đảo và sau đó hy sinh). Trong thời gian bị bắt giam ở nhà tù Bà Rá, mặc dù bị kẻ địch dùng mọi cực hình dã man, tàn bạo tra tấn, nhưng bà vẫn luôn giữ vững chí khí bất khuất, tinh thần cách mạng kiên trung của người cộng sản.

Năm 1943, vì bệnh tim trở nặng, bà Nguyễn Thị Định được ra tù, địch đưa về quản thúc tại địa phương. Dù sức yếu, nhưng khi về quê, bà đã nhanh chóng bắt liên lạc với tổ chức, tiếp tục hoạt động cách mạng sôi nổi.

Lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Trung ương, địa phương tham quan tư liệu về nữ tướng Nguyễn Thị Định tại Bến Tre.

Trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ở Bến Tre, bà Nguyễn Thị Định tiên phong trong đoàn người tiến vào giành chính quyền tại tỉnh lỵ Bến Tre. Đầu năm 1946, trên cương vị Ủy viên Ban Chấp hành Đoàn Phụ nữ cứu quốc tỉnh, bà Định vinh dự là người phụ nữ duy nhất được Khu ủy Khu 8 chọn cử tham gia Đoàn cán bộ vượt biển ra Bắc gặp Trung ương Đảng và Bác Hồ báo cáo tình hình cách mạng miền Nam và đề nghị Trung ương chi viện vũ khí cho chiến trường Nam Bộ.

Cuối năm 1946, trên cương vị thuyền trưởng, bà Nguyễn Thị Định đã chuyển về và bàn giao thành công cho Khu trưởng Khu 8 - Trần Văn Trà đẩy đủ 12 tấn vũ khí, tạo ra tiền đề hình thành con đường huyền thoại - đường Hồ Chí Minh trên biển trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước sau này.

Cuối năm 1959, trên cương vị Phó Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, bà Nguyễn Thị Định được Tỉnh ủy phân công về Khu 8 dự hội nghị quán triệt, triển khai Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng (khóa II), sau đó trở về Bến Tre trực tiếp lãnh đạo phong trào Đồng khởi. Bà còn là thủ lĩnh tinh thần, là “linh hồn” của phong trào Đồng khởi năm 1960 ở Bến Tre, người góp phần rất quan trọng, theo lời của cố Giáo sư Trần Văn Giàu là “cô đỡ”, lập ra “Đội quân tóc dài” huyền thoại - một nét sáng tạo trong hình thức đấu tranh chính trị, góp phần hoàn chỉnh phương châm đánh địch độc đáo “hai chân, ba mũi” của cách mạng miền Nam.

Quyền Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bến Tre Hồ Thị Hoàng Yến phát biểu tại hội thảo.

Truyền cảm hứng tinh thần yêu nước

Bà Hồ Thị Hoàng Yến - Quyền Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bến Tre - nhấn mạnh, bà Nguyễn Thị Định không chỉ tiên phong trên mặt trận đấu tranh giải phóng dân tộc, còn để lại dấu ấn sâu đậm trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt trong công tác tổ chức, xây dựng lực lượng và lãnh đạo phong trào phụ nữ. Là nữ tướng đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam, bà Nguyễn Thị Định đã truyền cảm hứng mạnh mẽ về tinh thần yêu nước, sự kiên trung và ý chí bất khuất của người phụ nữ Việt Nam.

Theo bà Yến, với 72 năm tuổi đời, bà Nguyễn Thị Định có 56 năm hoạt động cách mạng liên tục, suốt đời kiên cường phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ. Với đức tính khiêm tốn, nhân hậu, giản dị, luôn gắn bó mật thiết với Nhân dân, bà Nguyễn Thị Định là một trong những phụ nữ tiêu biểu của thời đại Hồ Chí Minh. Bà thể hiện một vị tướng kiên cường, một nhà lãnh đạo tài ba, có uy tín lớn, được đồng chí, đồng đội, Nhân dân, chiến sĩ và phụ nữ cả nước, cũng như bạn bè thế giới tin yêu, cảm phục, kính trọng.

“Dù ở bất cứ đâu, trên bất cứ cương vị công tác nào, trong bất cứ hoàn cảnh nào, đồng chí Nguyễn Thị Định vẫn luôn kiên cường, dũng cảm vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thậm chí hy sinh, mất mát, đau thương của người vợ, người mẹ và phấn đấu, hoạt động không mệt mỏi cho đến lúc cuối đời. Tinh thần cống hiến trọn đời của đồng chí Nguyễn Thị Định vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, vì sự phát triển của đất nước, vì sự tiến bộ của phụ nữ luôn là tấm gương sáng cho các thế hệ hôm nay và mai sau học tập, noi theo”, bà Yến nói.

Nữ tướng Nguyễn Thị Định. Ảnh tư liệu.

Phát huy tinh thần Đồng Khởi mới

Theo Quyền Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre cho rằng, 65 năm qua, âm hưởng của phong trào Đồng khởi năm 1960 như còn nguyên vẹn trong Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Bến Tre. Tinh thần Đồng Khởi năm xưa cũng đã được phát huy trong quá trình xây dựng và phát triển quê hương với phong trào thi đua “Đồng khởi mới” liên tục từ năm 1977 đến nay. Qua đó góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ nghị quyết hằng năm và nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh qua các nhiệm kỳ.

Nổi bật trong năm 2024, với cao điểm thi đua “Đồng Khởi mới” đã huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và Nhân dân tỉnh Bến Tre. Nhiều kết quả đạt và vượt so với nghị quyết đề ra, với những con số ấn tượng. Lần đầu tiên Bến Tre đạt kim ngạch xuất nhập khẩu 2,2 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 1,75 tỷ USD, xuất khẩu ngành dừa đạt 52 triệu USD...

PGS, TS. Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - phát biểu. Ảnh: Huyền Trang.

Phát biểu tại hội thảo, PGS, TS. Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - cho biết, các tham luận tại hội thảo đã khẳng định những cống hiến xuất sắc, nổi bật của bà Nguyễn Thị Định với phong trào cách mạng Bến Tre.

Bên cạnh đó, theo ông Đạt, bà Nguyễn Thị Định đã cùng Tỉnh ủy Bến Tre nắm bắt tình hình, triển khai sáng tạo Nghị quyết số 51 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, chủ trương của Xứ ủy Nam Bộ và Liên Tỉnh ủy miền Trung Nam Bộ để kịp thời phát động, chỉ đạo phong trào Đồng Khởi Bến Tre - mở đầu phong trào Đồng Khởi toàn miền Nam. Đưa cách mạng miền Nam bước vào giai đoạn đấu tranh mới, chuyển từ thế gìn giữ lực lượng sang chủ động tiến công. Đặc biệt, bà Nguyễn Thị Định trở thành linh hồn của phong trào Đồng Khởi Bến Tre và "đội quân tóc dài" huyền thoại.

Hòa Hội